Giáo viên nói về Thông tư 19 của Bộ GD&ĐT: Nhân văn 'nửa vời' sẽ phản tác dụng

Cụ thể, Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT (gọi tắt là Thông tư 19) vừa được Bộ GD&ĐT ban hành ngày 15/9 quy định chi tiết về khen thưởng và kỷ luật học sinh trong các cơ sở giáo dục có hiệu lực 31/10 đã bãi bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học.

Thay vào đó, học sinh vi phạm kỷ luật chỉ bị nhắc nhở, phê bình, cao nhất là tự viết bản kiểm điểm.

Thầy Trần Mạnh Tùng

Tác động mạnh đến môi trường giáo dục?

Thầy Trần Mạnh Tùng cho rằng, theo quy định mới, hình thức kỷ luật cao nhất với học sinh chỉ còn là viết bản kiểm điểm. Đây là một bước tiến mang tính cách mạng trong giáo dục, nhưng liệu nó có đang đi trước thực tế quá xa?

Thầy Tùng nêu quan điểm, việc loại bỏ hình phạt đình chỉ học sinh là một triết lý giáo dục hiện đại, đặt trọng tâm vào việc giúp đỡ và giáo dục thay vì trừng phạt và cô lập. Chính sách này hướng tới mục tiêu giữ học sinh trong môi trường học đường để các em có cơ hội được hỗ trợ và sửa chữa lỗi lầm. Thay vì đẩy học sinh ra khỏi trường, các biện pháp thay thế như tư vấn tâm lý, lao động công ích, hay các buổi làm việc riêng với giáo viên sẽ giúp các em nhận ra sai lầm của mình, đồng thời phát triển ý thức trách nhiệm và kỹ năng giải quyết vấn đề.

Quan điểm này dựa trên những bằng chứng từ các nước phát triển, nơi hình thức đình chỉ học sinh đã được chứng minh là có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực, như tăng nguy cơ bỏ học, tạo tâm lý cô lập, và làm gián đoạn quá trình tiếp thu kiến thức.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cụ thể của Việt Nam, thầy Tùng cho rằng chính sách này đang bộc lộ những hạn chế lớn, khiến cho sự "nhân văn" này trở nên nửa vời và có nguy cơ lợi bất cập hại.

Vì theo thầy Tùng, khi áp dụng Thông tư 19 ở Việt Nam sẽ thiếu hụt nguồn lực hỗ trợ toàn diện.

Ở các quốc gia phát triển, việc bỏ kỷ luật nặng đi kèm với một hệ thống hỗ trợ toàn diện, từ đội ngũ chuyên gia tâm lý học đường đến các trung tâm tư vấn bên ngoài. Việt Nam hiện gần như không có lực lượng này.

Cũng theo thầy Tùng, một giáo viên chủ nhiệm, với sĩ số lớp học lên tới 45-50 học sinh, không thể có đủ thời gian, chuyên môn và sự tập trung để can thiệp hiệu quả vào từng trường hợp cá biệt. Đây chính là rào cản lớn nhất, khiến chính sách tiến bộ không thể phát huy hiệu quả.

Ngoài ra, theo thầy Tùng, sự thiếu hiệu quả của các biện pháp thay thế. Hình thức "viết bản kiểm điểm" được xem là kỷ luật cao nhất, nhưng lại thiếu tính răn đe.

Đối với những học sinh cá biệt, vốn đã quen với những vi phạm, hình thức này gần như vô tác dụng. Khi không có hậu quả rõ ràng, các em dễ hình thành tâm lý "nhờn luật" và tiếp tục tái phạm.

Điều này không chỉ gây áp lực và căng thẳng cực độ cho giáo viên, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng học tập và sự an toàn của cả tập thể.

Đặc biệt, thầy Tùng cho rằng, Thông tư 19 sẽ tác động tiêu cực đến môi trường giáo dục. Một môi trường giáo dục thiếu kỷ luật đủ mạnh có thể gây ra sự bất công.

Những học sinh nghiêm túc, tuân thủ quy tắc cảm thấy không được bảo vệ khỏi hành vi tiêu cực của bạn bè, dần mất đi niềm tin vào sự công bằng trong nhà trường.

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến động lực học tập mà còn gây nguy hại cho việc hình thành nhân cách của các em.

Thầy giáo Ngô Xuân Quỳnh, giáo viên trường THPT Phan Đình Phùng

Thầy giáo Ngô Xuân Quỳnh, giáo viên trường THPT Phan Đình Phùng, Hà Nội cho rằng, việc dạy học sinh, giáo viên và phụ huynh phải song hành. Một mình thầy cô không thể gánh trọn trách nhiệm trồng người.

Thầy Quỳnh cho rằng, Thông tư 19 sẽ tác động tiêu cực đến môi trường giáo dục. Một môi trường giáo dục thiếu kỷ luật đủ mạnh, khi quyền dạy dỗ bị thu hẹp có thể gây ra sự bất công.

Thầy Quỳnh cho rằng, thực tế những năm gần đây, quyền dạy dỗ của giáo viên đang dần bị thu hẹp: Không được phê bình thẳng thắn. Không được trách phạt, răn đe đúng mực. Ngay cả một lời nhận xét trong học bạ cũng buộc phải “bọc đường”, tránh bị xem là “gây tổn thương” cho học sinh.

Thầy Quỳnh cho rằng, khi giáo viên bị tước quyền giáo dục, học sinh cũng đồng thời bị tước đi quyền được giáo dục.

Thầy Quỳnh chỉ ra, câu chuyện tại một trường THCS ở Hà Nội là lời cảnh tỉnh nhức nhối. Hậu quả từ những “viên kẹo bọc đường”. Đó chính là hậu quả của việc biến thầy cô thành những người “chỉ dạy chữ cho xong”. Những “viên kẹo bọc đường” trong lời nhận xét, những quy định chỉ nhấn mạnh “không được làm tổn thương học sinh”, cuối cùng đã tước đi cơ hội để các em được rèn luyện, được dạy dỗ nghiêm khắc, để trưởng thành tử tế.

Cần có lộ trình

Theo các giáo viên, để chính sách "nhân văn" thực sự phát huy hiệu quả, Bộ GD&ĐT cần có một lộ trình cụ thể và chuẩn bị các nguồn lực hỗ trợ cần thiết.

Thầy Trần Mạnh Tùng cho rằng, Thông tư 19 cần thí điểm trước khi áp dụng đại trà: Hãy chọn một số trường có điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên tốt để thí điểm mô hình mới. Sau đó, đánh giá hiệu quả và nhân rộng khi đã có đủ kinh nghiệm và nguồn lực.

Xây dựng hệ thống tư vấn tâm lý: Bổ sung các chuyên gia tâm lý học đường chuyên nghiệp. Tỷ lệ lý tưởng là một chuyên viên tâm lý cho mỗi 500-800 học sinh. Đồng thời, cần xây dựng các trung tâm tư vấn công lập ở cấp phường/xã để hỗ trợ các trường hợp phức tạp hơn.

Tiếp tục giảm sĩ số lớp học. Đây là giải pháp cốt lõi để giáo viên có thể thực sự quan tâm và giáo dục từng học sinh.

Nâng cao vai trò của gia đình và xã hội. Giáo dục học sinh là trách nhiệm của toàn xã hội. Chính sách cần đi kèm với các biện pháp tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình, đồng thời thúc đẩy một xã hội văn minh, thượng tôn pháp luật.

“Cuối cùng, để thầy ra thầy, trò ra trò, riêng ngành giáo dục không thể làm được. Câu chuyện bỏ đình chỉ học sinh không chỉ là câu chuyện của ngành, mà còn là bài toán chung cần sự chung tay của toàn xã hội. Nếu không, sự "nhân văn" nửa vời này sẽ mãi chỉ là một ý tưởng đẹp trên giấy, và chính học sinh sẽ là những người chịu thiệt thòi”- thầy Tùng nói.

Thầy giáo Ngô Xuân Quỳnh cho rằng, cần trả lại cho giáo viên quyền để học sinh ở lại lớp khi chưa đủ rèn luyện. Trả lại cho giáo viên quyền được phê bình, răn đe, trách phạt đúng mực và cho giáo viên quyền được tôn trọng và bảo vệ trong chính ngôi trường mà họ cống hiến.

Đỗ Hợp