Câu lạc bộ văn hóa dân gian - Điểm tựa lan tỏa mạch nguồn văn hóa dân tộc tại Kon Tum

Tại nhà rông thôn 5, xã Tân Lập (huyện Kon Rẫy), mỗi buổi sinh hoạt định kỳ của CLB văn hóa dân gian lại rộn ràng tiếng cồng, tiếng chiêng và những điệu múa xoang uyển chuyển. Được thành lập từ năm 2021 với 35 thành viên ban đầu, đến nay, CLB đã thu hút hơn 50 người tham gia, trải rộng ở nhiều lứa tuổi, nhưng đều chung niềm đam mê với văn hóa truyền thống.

Một buổi tập luyện của CLB văn hóa dân gian thôn 5, xã Tân Lập, huyện Kon Rẫy. Ảnh: MV

Đều đặn hai lần mỗi tháng, các thành viên tụ họp tại nhà rông để cùng luyện tập các tiết mục dân ca, dân vũ. Phụ nữ đảm nhiệm múa xoang, hát dân ca Ba Na; nam giới thực hành kỹ thuật đánh chiêng, sử dụng đàn và cảm thụ âm nhạc từ các loại nhạc cụ truyền thống. Không dừng lại ở sinh hoạt nội bộ, CLB còn chủ động kết nối với các trường học trên địa bàn, mở lớp hướng dẫn nghệ thuật cồng chiêng cho học sinh tiểu học, THCS và thanh thiếu niên vào mỗi dịp hè. Qua đó, thế hệ trẻ không chỉ được tiếp cận mà còn được "thẩm thấu" di sản văn hóa dân tộc một cách tự nhiên, sinh động.

Nghệ nhân A Jring Đeng (72 tuổi), Chủ nhiệm CLB chia sẻ: “Chúng tôi tin rằng bằng chính tiếng chiêng, lời ca, điệu múa của mình, có thể đánh thức niềm tự hào dân tộc, khơi dậy tình yêu văn hóa truyền thống trong thế hệ trẻ.” Dù còn gặp nhiều khó khăn về điều kiện cơ sở vật chất, trang phục, nhạc cụ, nhưng bằng tinh thần đoàn kết và lòng đam mê mãnh liệt, các thành viên CLB đã nỗ lực duy trì và lan tỏa giá trị nghệ thuật truyền thống một cách bền bỉ.

Những đóng góp đó đã được ghi nhận khi năm 2024, CLB được chọn đại diện xã Tân Lập tham dự Hội thi Cồng chiêng - Xoang các dân tộc thiểu số huyện Kon Rẫy lần thứ II, đạt giải A nội dung biểu diễn và giải B nội dung hòa tấu kết hợp. Đồng thời, CLB còn vinh dự được mời biểu diễn tại Tuần Văn hóa - Du lịch lần thứ V và Liên hoan Cồng chiêng, xoang cấp tỉnh.

Không chỉ riêng Tân Lập, tại xã Đăk Mar (huyện Đăk Hà), CLB văn hóa dân gian thôn Kon K’lốc được thành lập từ năm 2017 cũng là một điểm sáng tiêu biểu trong công cuộc bảo tồn văn hóa dân tộc Xơ Đăng. Với khởi đầu khiêm tốn chỉ 35 thành viên trong bối cảnh văn hóa truyền thống đứng trước nguy cơ mai một, CLB đã từng bước phục hồi hoạt động biểu diễn cồng chiêng, khôi phục trang phục, nhạc cụ truyền thống nhờ sự quan tâm, hỗ trợ của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng chính quyền địa phương.

Đến nay, CLB đã phát triển lên hơn 100 thành viên, chia thành ba nhóm: người lớn, thanh niên và thiếu nhi. Mỗi nhóm đều có cơ chế tương trợ lẫn nhau - người cao tuổi truyền dạy cho người trẻ, người thạo nghề hướng dẫn người mới - tạo nên mạch tiếp nối bền vững cho văn hóa Xơ Đăng. Các thành viên tích cực sưu tầm làn điệu dân ca, phục dựng bài chiêng cổ, phục hồi lễ nghi truyền thống - những vốn quý từng có nguy cơ bị lãng quên.

Tiết mục của CLB văn hóa dân gian thôn Kon K’lốc tại Lễ khánh thành nhà rông thôn. Ảnh: Trọng Nghĩa

Nghệ nhân Y Khar, Chủ nhiệm CLB khẳng định: “Chúng tôi coi việc gìn giữ văn hóa dân tộc là bổn phận, là tâm huyết. Dù còn nhiều trở ngại, nhưng tình yêu với văn hóa dân gian sẽ được truyền lại qua từng tiết mục, từng buổi sinh hoạt.”

Theo bà Đậu Ngọc Hoài Thu - Trưởng phòng Quản lý Văn hóa và Gia đình (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum), toàn tỉnh hiện có hơn 10 CLB văn hóa dân gian đang hoạt động hiệu quả tại các thôn làng. Mỗi CLB là một hạt nhân văn hóa cộng đồng, góp phần gắn kết phát triển kinh tế - xã hội với gìn giữ, phát huy di sản văn hóa truyền thống. Đây cũng là minh chứng sống động cho vai trò của cộng đồng trong hành trình bền bỉ bảo vệ hồn cốt văn hóa giữa thời đại hội nhập.

Khắc Mạnh