Cây trồng chủ lực giúp xã nghèo nhất Lào Cai bớt khó

Lùng Khấu Nhin là một trong 10 xã nghèo nhất của tỉnh Lào Cai, có 7 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó phần lớn là dân tộc Mông và Nùng. Thu nhập bình quân của người dân trong xã chỉ đạt hơn 20 triệu đồng/người/năm.

Cây trồng chủ lực - chủ lực thoát nghèo

Ban lãnh đạo xã cho biết xã có 684 hộ dân, với 3.376 nhân khẩu. Đến nay, tỷ lệ nghèo đã giảm đi nhưng vẫn còn tới 332 hộ nghèo, chiếm 48,53%.

Mặc dù những con số trên cho thấy công cuộc giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc ở xã vùng cao Lùng Khấu Nhin còn đối mặt với nhiều thách thức, nhưng nhìn chung bức tranh giảm nghèo đã có điểm sáng, khi địa phương đã xác định được một trong những cây trồng chủ lực, đó là cây chè trên con đường thoát nghèo.

Cách trung tâm xã Lùng Khấu Nhin gần 10km, thôn Nậm Đó có 72 hộ dân, 100% là đồng bào dân tộc Dao. Trưởng thôn Tẩn Khấy Sủ cho biết: Nhiều năm qua, bà con nhân dân trong thôn chủ yếu là trồng cây ngô, cây lúa; vất vả nhưng may ra chỉ đủ ăn. Những năm thiên tai, hạn hán thì nguy cơ mất mùa thiếu đói là rất cao. Thời gian gần đây, thực hiện chủ trương của chính quyền địa phương, thôn Nậm Đó đã đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi; trong đó, tập trung vào việc mở rộng diện tích trồng chè hàng hóa.

Theo đó, từ năm 2016, một số hộ dân trong thôn đã mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất canh tác của gia đình sang trồng cây chè. Hiệu quả từ cây chè thấy rõ từ năm thứ 3, khi cây chè bắt đầu cho thu hoạch và thu nhập cao hơn rất nhiều lần so với trồng ngô, lúa. Từ kết quả này, bà con nhân dân đã tích cực chuyển đổi những diện tích đất canh tác không hiệu quả sang trồng cây chè.

Từ năm 2016, một số hộ dân trong thôn Nậm Đó đã mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất canh tác của gia đình sang trồng cây chè.

Hiện nay, cùng với các cây, con truyền thống, xã Lùng Khấu Nhin tập trung tuyên truyền, vận động bà con đưa cây chè vào trồng. Cụ thể, đến thời điểm này toàn xã có 403,5 ha chè, trong đó diện tích cho thu hoạch là hơn 200 ha, năng suất đạt 80 tạ/ha, sản lượng 1.614 tấn/năm. Tổng số hộ tham gia trồng chè là 484/684 hộ, chiếm 70,76% tổng số hộ của xã.

Lãnh đạo UBND xã cho biết: Các chương trình, chính sách dân tộc hỗ trợ đầu tư của Nhà nước, trong đó có các chương trình MTQG thực sự là nguồn lực vô cùng quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở Lùng Khấu Nhin. Từ nguồn lực này, xã có điều kiện để chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng hàng hóa.

"Khi tham gia trồng chè bà con nhân dân được hỗ trợ 30 triệu đồng/ha từ nguồn lực chương trình MTQG. Chính vì vậy, bà con rất phấn khởi và đồng thuận với chủ trương của xã, huyện trong việc đưa cây chè vào trồng. Hiện nay, cây chè đã trở thành cây xóa đói cho bà con nhân dân trong xã. Thể hiện rõ ở tỷ lệ giảm nghèo của xã trong những năm qua”, vị lãnh đạo này thông tin.

Yên tâm có HTX bao tiêu

Theo chia sẻ của anh Lý Chín Mình, thôn Sín Lùng Chải, xã Lùng Khấu Nhin, năm 2011, gia đình anh được Nhà nước hỗ trợ trồng 1 ha chè Shan tuyết. Nhờ chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật hiện nay số diện tích chè đã cho thu hoạch. Chỉ tính từ đầu năm 2023 đến nay, gia đình tôi thu được gần 10 tấn chè búp tươi, thu về gần 100 triệu đồng. So với cây ngô thì cây chè mang lại thu nhập cao hơn gấp nhiều lần.

“Hiện nay, chè búp tươi của gia đình tôi thu hoạch đến đâu được HTX Bản Sen thu mua đến đó nên người dân chúng tôi rất yên tâm”, anh Lý Chín Mình phấn khởi.

Ông Trần Mạnh Thắng, Phó Giám đốc HTX Bản Sen, xã Bản Sen, huyện Mường Khương, cho hay: HTX Bản Sen thành lập năm 2020, sau một thời gian bị ảnh hưởng dịch Covid-19, HTX đã từng bước khắc phục khó khăn và đi vào hoạt động hiệu quả, với ngành nghề kinh doanh thu mua chè của người dân để sao thành chè khô xuất khẩu.

Theo ông Thắng chỉ tính riêng từ đầu năm 2023 đến nay, HTX đã thu mua của người dân trong xã Bản Sen và các xã lân cận 700 tấn chè búp tươi và xuất khẩu ra thị trường thế giới được khoảng 160 tấn khô. Hiện, HTX Bản Sen đang thu mua chè búp tươi của người dân, với giá từ 6-8 nghìn đồng/kg nên người dân rất yên tâm.

Bên cạnh đó, được sự hỗ trợ từ Liên minh HTX tỉnh và Liên minh HTX Việt Nam, HTX đã nhân giống cây chè để cung cấp cho bà con mở rộng diện tích vùng trồng; mở thêm các lớp tập huấn, hướng dẫn bà con chăm sóc, bón phân, tỉa lá và cách thu hoạch chè đúng cách…

Nông dân phấn khởi nhờ có đầu ra ổn định khi có các HTX, doanh nghiệp thu mua chè.

Chị Lý Pao Lèn, ở thôn Nậm Đó, xã Lùng Khấu Nhin, cho biết: "Nguồn thu nhập chính của gia đình tôi là từ phát triển cây chè. Chúng tôi được đi tập huấn về cách trồng, cách chăm sóc và sau ba năm trồng thì gia đình tôi có thu nhập".

Mở rộng liên kết tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị

Khai thác thế mạnh nông nghiệp, năm 2024, huyện Mường Khương tập trung phát triển các vùng sản xuất hàng hóa gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị.

Hiện nay, ngoài vùng trồng chè, Mường Khương còn phát triển được các vùng hàng hóa tập trung như vùng trồng dứa, ớt, trồng quýt, rau, chuối, gạo Séng Cù…Đặc biệt, nhờ xây dựng được các vùng hàng hóa quy mô lớn, Mường Khương đã thu hút được các doanh nghiệp, HTX đầu tư, hỗ trợ người dân tiêu thụ thông qua hoạt động chế biến, góp phần tạo thu nhập ổn định, nâng chất lượng cuộc sống của bà con nơi đây.

Cùng với việc mở rộng diện tích các cây trồng chủ lực, Mường Khương ưu tiên đầu tư cho các cây trồng sản xuất hàng hóa. Cây trồng đang được định hướng với tiêu chuẩn an toàn và sản xuất theo tiêu chuẩn của đơn vị bao tiêu sản phẩm. Cách làm này đang giúp Mường Khương xây dựng được các vùng sản xuất hàng hóa chất lượng như việc trồng dứa của nông dân xã Bản Lầu là một điển hình.

Hiện nay, xã Bản Lầu đã phát triển lên khoảng 1.200ha dứa, sản lượng hằng năm khoảng 25.000 - 27.000 tấn. Diện tích dứa rải vụ toàn xã là 20ha. Riêng HTX Thịnh Phong đang có 14ha dứa đạt tiêu chuẩn VietGAP và áp dụng hình thức rải vụ.

Ngoài Bản Lầu, toàn huyện Mường Khương đang có khoảng 2.200 ha dứa và Mường Khương cũng được gọi là thủ phủ trồng dứa của tỉnh, sản lượng năm 2023 khoảng 36.500 tấn. Hiện ngoài cung cấp dứa tươi cho thị trường, người dân, các HTX trên địa bàn đang đẩy mạnh chế biến nhằm nâng cao giá trị, mở rộng đầu ra. Để tiếp tục nâng cao thu nhập cho người dân, thời gian tới, HTX Thịnh Phong sẽ phối hợp với các ngành chức năng cấp mã số vùng trồng cho quả dứa để hướng tới xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc.

Theo thống kê, toàn huyện hiện có 8 nhà máy chế biến chè và chế biến rau quả xuất khẩu. Tổng giá trị sản xuất hàng hóa nông nghiệp năm 2024 đạt hơn 1.928 tỷ đồng.

Nhờ sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương, Liên minh HTX Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi hỗ trợ người dân kỹ thuật, vay vốn sản xuất, để phát huy tối đa hiệu quả đầu tư; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, HTX liên kết tiêu thụ sản phẩm cho người dân, qua đó, đẩy nhanh tiến độ xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân trong huyện.

Năm 2024, toàn huyện có hơn 2.700 lượt hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách được vay vốn ưu đãi, tổng số tiền trên 204 tỷ đồng. Năm 2024, toàn huyện có gần 1.100 hộ thoát nghèo; tỷ lệ giảm nghèo đạt 7,5%. Hiện thu nhập bình quân đầu người đạt 28,78 triệu đồng/người/năm.

Nhật Nam