CEO DeepSeek vào top 10 người định hình khoa học năm 2025 do R1 gây chấn động

Lương Văn Phong - người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành (CEO) DeepSeek - đã được tạp chí khoa học uy tín Nature đưa vào danh sách top 10 "người định hình khoa học năm 2025”.

Nature ca ngợi doanh nhân 40 tuổi này là “thiên tài tài chính Trung Quốc” với các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) đột phá khiến thế giới kinh ngạc.

Bài viết trên Nature về Lương Văn Phong nhấn mạnh tác động của việc ra mắt DeepSeek R1, mô hình suy luận chứng minh rằng “Mỹ không dẫn đầu AI xa như nhiều chuyên gia từng nghĩ”.

Có trụ sở tại thành phố Hàng Châu (Trung Quốc), DeepSeek là công ty khởi nghiệp tách ra từ quỹ định lượng High-Flyer của Lương Văn Phong, từng gây chao đảo thị trường chứng khoán Mỹ đầu năm nay với R1. Ngày 27.1, một đợt bán tháo lớn đã xóa sổ gần 1.000 tỉ USD giá trị cổ phiếu công nghệ, trong đó riêng Nvidia mất 600 tỉ USD.

Hiệu suất mô hình AI mã nguồn mở R1 và V3 (ra mắt tháng 12.2024) của DeepSeek đã sánh ngang với các sản phẩm OpenAI, Google, Anthropic nhưng chỉ chi phí huấn luyện thấp hơn rất nhiều. Điều này khiến các giả định về định giá cao của các công ty chip và AI Mỹ bị đặt dấu hỏi.

Hồi tháng 9, DeepSeek gây sốc khi tiết lộ chỉ mất 294.000 USD để huấn luyện R1, con số thấp hơn nhiều so với mức được các đối thủ Mỹ bỏ ra. Đây là ước tính đầu tiên mà DeepSeek công bố về chi phí huấn luyện R1, được nêu trong một bài nghiên cứu đăng trên Nature.

Có tên Lương Văn Phong nằm trong nhóm đồng tác giả, bài viết này cho biết R1 có chi phí huấn luyện chỉ 294.000 USD và sử dụng 512 GPU (bộ xử lý đồ họa) Nvidia H800. Đây không phải là loại chip AI hàng đầu của Nvidia, ban đầu được phát triển như một sản phẩm giảm hiệu năng để vượt qua các hạn chế từ chính quyền Biden với mục đích bán cho thị trường Trung Quốc, song sau đó bị cấm theo lệnh trừng phạt của Mỹ.

Trong một bài viết đầu năm nay, DeepSeek tiết lộ huấn luyện mô hình nền tảng V3 chỉ bằng 2.048 GPU Nvidia H800 khoảng hai tháng, với chi phí 5,6 triệu USD.

Theo Nature, chi phí đào tạo mô hình Llama 3 405B của Meta Platforms cao gấp hơn 10 lần DeepSeek.

Các mô hình AI mã nguồn mở của DeepSeek, được tải về và chỉnh sửa miễn phí, đã “mang lại lợi ích lớn cho nhà nghiên cứu muốn áp dụng thuật toán vào lĩnh vực của họ”, theo Nature. “Sự phát triển này đã thúc đẩy các công ty khác ở Trung Quốc và Mỹ ra mắt các mô hình mở riêng”, tạp chí khoa học cho biết.

“Trong nhiều khía cạnh, DeepSeek đã có ảnh hưởng cực lớn”, Adina Yakefu, nhà nghiên cứu tại nền tảng phát triển AI Hugging Face, nhận định trong bài viết của Nature.

Đánh giá đó nhấn mạnh những tiến bộ mà các nhà phát triển Trung Quốc đạt được, bất chấp các biện pháp hạn chế từ Mỹ ngăn các công ty ở cường quốc châu Á tiếp cận chip AI tiên tiến.

Tháng 9 vừa qua, các kỹ sư DeepSeek đã công bố trên Nature chi tiết cách R1 được xây dựng và huấn luyện. Điều này khiến R1 trở thành mô hình ngôn ngữ lớn đầu tiên trải qua quá trình đánh giá ngang hàng, theo Nature.

“Bằng cách công bố ‘công thức’, DeepSeek đã dạy các nhà nghiên cứu AI khác cách huấn luyện một mô hình AI suy luận”, Nature viết.

Lương Văn Phong được Nature đưa vào danh sách 10 người định hình khoa học năm 2025 - Ảnh: Shutterstock

Một nhân vật Trung Quốc khác nổi bật trong top 10 của Nature năm 2025 là Du Mengran (Đỗ Mạnh Nghiêm). Đây là nhà khoa học địa chất tại Viện Khoa học và Kỹ thuật Biển Sâu, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc ở thành phố Tam Á, tỉnh Hải Nam.

Du Mengran cùng đồng nghiệp đã nghiên cứu tầng hadal - lớp sâu nhất của đại dương, nằm dưới độ sâu 6 km. “Ở đáy rãnh Kuril - Kamchatka, phía đông bắc Nhật Bản, Du Mengran và nhóm của bà đã phát hiện hệ sinh thái sâu nhất từng biết trên hành tinh trong các chuyến lặn năm 2024”. Họ mô tả điều này trên Nature năm nay.

Những nhân vật xuất sắc khác có trong top 10 của Nature:

- Susan Monarez (nhà vi sinh và miễn dịch học từng giữ chức giám đốc tạm thời Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ).

- Precious Matsoso (người điều phối các cuộc đàm phán căng thẳng để thiết lập hiệp ước đại dịch toàn cầu đầu tiên).

- Yifat Merbl (nhà sinh học hệ thống khám phá ra những hiểu biết về hệ miễn dịch từ chất thải tế bào).

- Luciano Moreira (nhà côn trùng học đang nuôi hàng tỉ con muỗi để chống bệnh tật tại Brazil).

- Sarah Tabrizi (nhà thần kinh học đứng sau liệu pháp nhắm mục tiêu gen cho những người mắc bệnh Huntington).

- Achal Agrawal (người giúp nâng cao nhận thức về vi phạm tính toàn vẹn trong nghiên cứu ở Ấn Độ).

- Tony Tyson (nhà vật lý dẫn dắt sự phát triển của Đài quan sát Vera Rubin ở Chile).

- KJ Muldoon (em bé được cứu sống nhờ liệu pháp CRISPR cá nhân hóa đầu tiên - công cụ chỉnh sửa gien mang tính cách mạng).

Sơn Vân