Chăm lo sức khỏe, nâng cao thể lực, tầm vóc con người Việt Nam
Con người luôn là yếu tố trung tâm, trọng điểm trong mọi sự phát triển. Dù là lĩnh vực hoạt động nào cũng tập trung tìm ra giải pháp phục vụ sự phát triển toàn diện của con người. Đặc biệt, kỷ nguyên mới đòi hỏi phải phát huy cao nhất tinh thần, ý chí, sức mạnh, tầm vóc của người Việt.
Tập trung thực hiện tốt Đề án 641
Thời kỳ đổi mới, quan điểm của Ðảng về chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân là sự quán triệt, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh, điều kiện mới của đất nước. Nghị quyết của Ðảng nhiều lần nhấn mạnh: Sức khỏe là vốn quý nhất, là nhân tố quyết định của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển đất nước nhanh và bền vững, càng đòi hỏi ngày một cao hơn về chất lượng nguồn nhân lực, trong đó sức khỏe, thể chất và tinh thần của nhân dân là vô cùng quan trọng.
Đề án tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011-2030 (gọi tắt là Đề án 641) với mục tiêu cải thiện tầm vóc thân thể của thanh niên Việt Nam là: Đối với nam 18 tuổi, năm 2020 có chiều cao trung bình 167cm và đến năm 2030, chỉ số này là 168,5cm; đối với nữ 18 tuổi, năm 2020 chiều cao trung bình là 156cm và đạt 157,5cm vào năm 2030.
Nhiệm vụ cải thiện thể lực được đặc biệt chú trọng là sức bền và sức mạnh của thanh niên. Bên cạnh đó, Đề án 641 đặt mục tiêu tăng cường chăm sóc sức khỏe trẻ em, người chưa thành niên và thanh niên nhằm giảm thiểu các bệnh về tim mạch, bệnh béo phì, bệnh gây bất bình thường về chiều cao thân thể, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống...
Đề án 641 gồm 4 chương trình trọng điểm: Nghiên cứu triển khai, ứng dụng những yếu tố chủ yếu tác động đến thể lực, tầm vóc người Việt Nam; chăm sóc dinh dưỡng kết hợp với các chương trình chăm sóc sức khỏe, chất lượng dân số có liên quan; phát triển thể lực, tầm vóc bằng giải pháp tăng cường giáo dục thể chất đối với học sinh từ 3 đến 18 tuổi; tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi xã hội về phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam.
Giải bóng rổ học sinh tiểu học Hà Nội là một điểm sáng góp phần nâng cao tầm vóc, thể lực cho trẻ em. Ảnh: HOA LƯ
Thực tế chứng minh, có hai nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển tầm vóc, thể lực con người là chế độ dinh dưỡng và thể dục, thể thao (TDTT). Do đó, thời gian qua, các hoạt động giáo dục thể chất học đường đã được tăng cường nhằm tận dụng “giai đoạn vàng” để phát triển thể chất cho học sinh. Các hoạt động TDTT trường học có nhiều đổi mới, góp phần tích cực vào rèn luyện, nâng cao sức khỏe học sinh. Đồng thời, đội ngũ cán bộ, giáo viên cơ bản đáp ứng nhiệm vụ giảng dạy; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giáo dục thể chất được quan tâm tu sửa, xây dựng và mua sắm mới.
Chế độ dinh dưỡng cho học sinh tại các trường bán trú được thực hiện tương đối hiệu quả, bảo đảm các yêu cầu về vệ sinh thực phẩm. Ngành giáo dục đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 1340/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 8-7-2016 về Phê duyệt chương trình Sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng cao tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020.
Đề án 641 là chương trình mục tiêu quốc gia mang tính khoa học, chiến lược trong chuẩn bị nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong giai đoạn tới, các cấp, ngành cần tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các giải pháp trọng tâm của đề án gắn với đổi mới giáo dục thể chất; huy động nguồn nhân lực, cơ sở vật chất đầu tư các thiết chế thể thao; tăng cường truyền thông về dinh dưỡng hợp lý và vai trò của thể thao học đường tới học sinh, phụ huynh và toàn xã hội.
Chú trọng "giai đoạn vàng"
Vấn đề rèn luyện sức khỏe, luyện tập TDTT không chỉ quan trọng với giới trẻ mà còn với tất cả mọi lứa tuổi. Con người luôn phải vận động, tập luyện thường xuyên, liên tục, đặc biệt là lứa tuổi học sinh. Đây là “giai đoạn vàng” với đặc điểm lứa tuổi, giới tính và thể chất giai đoạn này phát triển mạnh về hệ vận động, chiều cao, tim mạch... Nếu chúng ta tập trung nâng cao thể chất từ các cấp học đầu đời sẽ rất có lợi cho sự phát triển thể lực, tầm vóc của trẻ.
Theo nghiên cứu, các vận động nhẹ như đi lại không đủ để các hệ cơ xương của trẻ phát triển đạt thông số cần thiết. Trẻ em cần chơi thể thao hơn 3 lần một tuần mới hình thành thói quen và đạt hiệu quả tốt. Trước nhu cầu về vận động, nhu cầu về dinh dưỡng của các em đòi hỏi cao như vậy, chúng ta cần giáo dục cho các em trước hết về nhận thức, vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của việc rèn luyện thể thao hằng ngày để nâng cao ý thức tự tập luyện thường xuyên.
Cần phải định hướng và tạo ra môi trường lành mạnh, có các phương tiện và loại hình tập luyện đa dạng phù hợp đặc điểm lứa tuổi, giới tính thu hút học sinh tích cực tham gia. Có như vậy, các em mới có cơ thể phát triển khỏe mạnh và đáp ứng được yêu cầu sự phát triển của xã hội. Trong tình hình hiện nay, thanh, thiếu niên, học sinh càng cần có sức khỏe tốt trên nền tảng trí tuệ thông minh để có thể thích ứng với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng khoa học công nghiệp lần thứ tư.
Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện là yếu tố trung tâm, trọng điểm. Trong đó cần chú trọng giáo dục đạo đức, nhân cách, năng lực sáng tạo và các giá trị cốt lõi, nhất là giáo dục tinh thần yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, truyền thống và lịch sử dân tộc, ý thức trách nhiệm xã hội cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc tốt đẹp của con người Việt Nam; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Gắn giáo dục tri thức, đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng sống với giáo dục thể chất, nâng cao thể lực, tầm vóc con người Việt Nam.
"Thực hiện tốt Đề án tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011-2030; xây dựng hệ thống chỉ số rèn luyện, đánh giá thể lực con người Việt Nam. Nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất, nguồn nhân lực... Khuyến khích phát triển TDTT quần chúng, tạo cơ hội cho mọi người được quyền tham gia hoạt động tập luyện, biểu diễn, thi đấu để nâng cao sức khỏe, phòng bệnh, chữa bệnh, vui chơi, giải trí... Quan tâm phát triển thể thao dân tộc, thể thao giải trí, thể thao quốc phòng, các đối tượng trẻ em, học sinh, sinh viên, người cao tuổi, người khuyết tật... trong các hoạt động TDTT" (Kết luận số 70-KL/TW của Bộ Chính trị ngày 31-1-2024 về phát triển TDTT trong giai đoạn mới).
