Chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng tại nhà lưu ý dành cho cha mẹ

Trẻ mắc bệnh tay chân miệng thường có các triệu chứng điển hình như nốt hồng ban bóng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, trong miệng gây vết loét miệng, đầu gối, mông, hay nổi rải rác ở những vị trí khác trên cơ thể. Đặc biệt, những bóng nước này khi ấn vào thường không đau, không ngứa kèm theo triệu chứng sốt nhẹ, nôn ói và tiêu chảy...

Bệnh tay chân miệng (TCM ) ở trẻ do nhiều chủng virus gây nên, đa phần lành tính, tự ổn định sau 7-10 ngày, bệnh có thể tái lại nhiều lần, ngoại trừ thuốc hạ sốt giảm đau các thuốc khác đều ít hiệu quả.

Không có thuốc ngăn được biến chứng và biến chứng hay không phụ thuộc vào từng trẻ... Do vậy, chăm sóc, điều trị triệu chứng và nhận biết được các dấu hiệu có thể có biến chứng là quan trọng nhất.

Những lưu ý cần biết cho bố mẹ khi chăm sóc trẻ bị tay chân miệng

Các bậc cha mẹ cần đặc biệt lưu ý về cách chăm sóc trẻ dễ không mắc các sai lầm đáng tiếc:

Không phải kiêng tắm
Không tự ý chích hoặc làm vỡ mụn nước.
Nên cho trẻ ăn đồ ăn lỏng, dễ nuốt, chia nhỏ bữa ăn nhiều lần giúp trẻ ăn nhiều hơn.
Kiêng đồ ăn chua, cay, quá mặn làm trẻ khó chịu thêm. Hướng dẫn trẻ lớn súc miệng bằng nước muối ấm để vệ sinh và giảm đau cho trẻ.
Nếu trẻ quấy khóc nhiều, kể cả không sốt cha mẹ vẫn cần cho bé uống thuốc giảm đau hạ sốt, thông dụng là Paracetamol liều 15mg/kg, không quá 4 lần/ ngày cách mỗi 4-6h hoặc ibuprofen liều 10 mg/kg, không quá 3 lần/ngày cách mỗi 6-8h.

Nên cho trẻ đi khám khi có các triệu chứng nặng để được chẩn đoán xác định và hướng dẫn theo dõi:

Trẻ sốt trên 2 ngày; sốt cao trên 39 độ C, đáp ứng kém với thuốc hạ sốt ; kích thích - quấy khóc nhiều vô cớ, không thể dỗ nín hoặc ngủ gà ngủ gật; nôn hết mọi thứ; trẻ giật mình lúc thiu thiu ngủ hoặc rùng mình, run người lúc thức; đi lại loạng choạng hoặc ngồi không vững; khó thở hoặc thở bất thường, hoặc bất cứ điều gì cha mẹ cảm thấy con đang nặng hơn.

Những sai lầm khi dùng thuốc điều trị tay chân miệng khiến trẻ nặng hơn

TCM là bệnh hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên do sốt ruột mà nhiều cha mẹ dùng rất nhiều thuốc, dưới đây là những sai lầm cần tránh:

Thuốc kháng sinh, kháng virus:TCM là bệnh do virus, kháng sinh không trị được virus gây bệnh, chỉ sử dụng ở số ít bệnh nhân có bằng chứng bội nhiễm thêm vi khuẩn. Với thuốc kháng virus như acyclovir, không có bất kỳ khuyến cáo nào cho phép sử dụng để điều trị TCM.

Thuốc bôi da, giảm ngứa da: Bóng nước của TCM đa phần không ngứa, rất ít khi vỡ và nhiễm trùng thêm. Nếu bóng nước ít và nhỏ chỉ cần tắm sạch cho trẻ hàng ngày, tránh kiêng tắm để da bẩn gây ngứa, trẻ gãi có thể gây bội nhiễm. Trẻ có nhiều bóng nước lớn, vỡ có thể bôi các thuốc sát trùng ngoài da như xanhmethylen, kem chứa ion bạc... Một số trẻ có ngứa nhiều có thể dùng thuốc kháng histamine để giảm ngứa.

Thuốc bôi miệng:Các tổ chức nhi khoa lớn trên thế giới không khuyến cáo sử dụng các dạng thuốc bôi miệng nào, trên hết các tổn thương này lành tính và đa phần tự ổn định. Do đó, nếu bé không hợp tác không nhất thiết sử dụng. Thực tế uống thuốc giảm đau, hạ sốt giúp trẻ giảm đau, quấy khóc và đơn giản hơn nhiều. Nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi muốn dùng bất cứ thuốc bôi gì để giảm đau.

Thuốc chống viêm corticoid: Một số thuốc thường dùng như betamethason, prednisolone, dexamethasone… các thuốc này không làm trẻ nhanh khỏi hơn, nhưng có tác dụng phụ rất lớn đến miễn dịch, nội tiết... của trẻ. Dexamethasone chỉ được sử dụng trong trường hợp nặng điều trị nội trú như viêm não...

Tóm lại: Với bệnh tay chân miệng việc dùng thuốc phải hết sức thận trọng hạ sốt là quan trọng nhất giúp cải thiện sự khó chịu của trẻ và chờ đợi bệnh khỏi. Bệnh TCM do virus gây ra và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nên với trẻ được theo dõi và điều trị ngoại trú cha mẹ cần chú ý khi sử dụng thuốc cần có sự tư vấn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Không thể cho trẻ dùng thuốc theo kinh nghiệm hay lời mách bảo.

BS. Trương Thị Thu