Chàm tổ đỉa dai dẳng 5 năm do bìa sách đâm vào tay

Sau một tuần điều trị da liễu tại BVĐK Tâm Anh TP.HCM, đôi bàn tay của chị N.T.T.H. (38 tuổi, Tân Bình, TP.HCM) bớt ngứa, không còn tróc vảy, hết nứt nẻ, rỉ máu ở các đốt ngón tay, lòng bàn tay.

Ngứa dữ dội khi trời lạnh

Vừa dặn dò cách chăm sóc vết thương, TS.BS Đặng Thị Ngọc Bích, chuyên khoa Da liễu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM trấn an chị H., bệnh chàm tổ đỉa có thể điều trị khỏi nếu người bệnh tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Không giống vảy nến phải điều trị suốt đời, bệnh chàm tổ đỉa có thể kiểm soát khi được điều trị và chăm sóc da đúng cách, bệnh sẽ không tái phát.

Chị H. là giáo viên, cách đây 5 năm, trong một lần sắp xếp tài liệu, chị bị bìa sách mới cứa vào ngón tay. Vết xước nhỏ nhưng gây ngứa âm ỉ. Kể từ đó, khi đến mùa lạnh hay ở lâu trong phòng lạnh, chị lại bị ngứa ở tay. Lúc đầu, vị trí ngứa khoanh vùng đốt ngón tay, sau lan đến lòng và mu bàn tay. Chị H. tự mua thuốc về bôi, đỡ ngứa nhưng lâu lâu tái phát.

Gần 2 năm nay, tay chị ngứa dữ dội. Chị đến phòng khám gần nhà, được kê thuốc bôi thấy đỡ ngứa, mùa lạnh lại tái phát. Thời gian đầu, mỗi năm chị rơi vào 1-2 đợt ngứa bàn tay nhưng tần suất xuất hiện càng lúc nhiều hơn. 3 tháng trước, chị bị dị ứng nổi mẩn đỏ khắp người, khiến bàn tay tái phát ngứa dữ dội, xuất hiện các mảng bong tróc lớn hơn, nứt nẻ, rỉ máu ở lòng và các đốt ngón tay.

Dù đi khám ở vài bệnh viện, điều trị tốn nhiều tiền nhưng hai bàn tay chị vẫn ngứa nhiều, mảng bong da lan rộng, đau nhiều do vết thương hở. Chị H. lo lắng không dám chạm tay vào nước hay tiếp xúc với xà bông, chờ đến ngày công ty cho đi khám sức khỏe tổng quát để khám kèm da liễu.

Trong quá trình khám sức khỏe tổng quát định kỳ, các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM nhận thấy chỉ số xét nghiệm bình thường nhưng hai bàn tay lại ngứa dữ dội, xuất hiện các mảng bong da lớn rỉ máu. Khi tiếp xúc với nước hay xà bông làm đau rát, bắt tay thấy nhám xịt, khô ráp nên chuyển người bệnh sang chuyên khoa Da liễu.

Bàn tay chị H. nổi vảy, bong da, nứt da và có rỉ máu ở các đường nứt da, ngón tay mất gần hết dấu vân tay. Ảnh: Đinh Tiên.

Qua thăm khám, TS.BS Đặng Thị Ngọc Bích, chuyên khoa Da liễu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, nhận thấy chị H. có nhiều mảng da nổi vảy theo vùng, ở giữa nứt nẻ nhiều đường làm chảy máu, đỏ ửng. Người bệnh ngứa, đau, tê khắp 2 bàn tay, gây khó khăn trong sinh hoạt cũng như công việc.

Kết quả chẩn đoán cho thấy chị H. bị chàm tổ đỉa kéo dài đã lâu và thường xuyên tái phát. Bệnh trở nên nặng hơn khi người bệnh bị dị ứng toàn thân từ 3 tháng trước. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh có thể mất hoàn toàn dấu vân tay do tổn thương da, hoặc viêm loét nặng, mưng mủ do nhiễm trùng.

Hiện chị H. được kê thuốc uống chống dị ứng và kháng sinh do cơ thể còn có một số mẩn đỏ trên người và tổn thương ở da tay. Bệnh nhân được chỉ định thêm thuốc bôi chống ngứa, phục hồi da, thuốc làm ẩm và mềm da. Ngoài ra, bác sĩ Bích hướng dẫn chị H. cách chăm sóc da tay để tránh chàm tổ đỉa tái phát.

Nản lòng do hiểu sai chàm tổ đỉa không chữa khỏi

Bác sĩ Bích chia sẻ chàm tổ đỉa là một thể đặc biệt của bệnh chàm (eczema), biểu hiện với tình trạng viêm da, xuất hiện các mụn nước nhỏ, khô và ngứa ngáy. Các mụn nước thường tập trung tại bàn tay, bàn chân; chủ yếu ở lòng và rìa các ngón tay, ngón chân; rìa bàn tay, bàn chân. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi với nhiều giai đoạn khác nhau, bệnh có thể tự giới hạn, nhưng sau đó có xu hướng tiến triển bộc phát nhiều hơn, dai dẳng hơn theo thời gian nếu không điều trị.

TS.BS Đặng Thị Ngọc Bích thăm khám bệnh cho chị H. Ảnh: Đinh Tiên.

Nhiều bệnh nhân đến phòng khám da liễu trong tình trạng chàm tổ đỉa gây sưng, ửng mủ, mất hoàn toàn dấu vân tay… nhưng đều chữa khỏi. Trước đó, hầu hết người bệnh nghĩ chàm tổ đỉa không thể chữa khỏi do tái phát nhiều lần, gây nản lòng không muốn điều trị. Một số người bệnh ngâm tay vào phèn chua với hy vọng bệnh nhanh khỏi, việc này làm da viêm nặng hơn. Phèn chua có tính axit mạnh gây tổn thương da, làm da khô, da dễ nứt nẻ, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập làm nhiễm trùng.

Hiện các nguyên nhân gây bệnh chàm tổ đỉa đã được minh chứng rõ ràng, do bàn tay và bàn chân tiếp xúc với nhiều chất liệu, vật dụng và hóa chất không an toàn. Đơn cử như tiếp xúc với các hóa mỹ phẩm trong chăm sóc da, sơn, giấy, mực in, phấn viết bảng, hồ keo trong văn phòng phẩm, xà bông lau sàn nhà…. Ngoài ra, bệnh còn có liên quan đến cơ địa dị ứng, tác động từ môi trường bên ngoài, yếu tố di truyền… Ở trường hợp chị H., chàm tổ đỉa vừa do cơ địa dị ứng, vừa do vết thương hở tiếp xúc hóa chất lau dọn nhà cửa.

Các đối tượng nguy cơ cao bị chàm tổ đỉa do hóa chất thường là nhóm đối tượng: Công nhân làm việc tại nhà máy tiếp xúc với hóa chất, nhân viên y tế thường xuyên rửa tay và sử dụng cồn sát khuẩn da tay, người nội trợ hay lau dọn, giặt giũ, người có thói quen sử dụng mỹ phẩm không phù hợp với da…

Bác sĩ Bích khuyến cáo người có cơ địa dễ dị ứng, người từng bị chàm tổ đỉa không nên tiếp xúc nhiều với xà bông, chất tẩy rửa, dầu gội, sữa tắm có hóa chất tẩy mạnh. Người bệnh nên sử dụng găng tay chất liệu tốt không gây dị ứng khi lau dọn hay giặt giũ… Sau khi tiếp xúc với xà bông, hay ở trong phòng lạnh, cần thoa kem dưỡng ẩm không mùi có chứa vitamin E hoặc tinh chất của lô hội để dưỡng ẩm cho da. Nếu không, da khô dễ nứt nẻ, khiến bệnh chàm tổ đỉa tái phát nhanh. Người bệnh cũng nên trang bị kiến thức da liễu tốt, để biết chăm sóc da đúng cách.

Với mỹ phẩm chăm sóc da, người bệnh nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa Da liễu để soi da, chẩn đoán và phân loại tình trạng da, từ đó tư vấn sử dụng mỹ phẩm cùng liệu trình chăm sóc da phù hợp.

Giang Hoàng Nam