Chạm vào vùng nhạy cảm, ngập ngừng khai mở 5 tỷ USD

Lĩnh vực nhạy cảm

Tại Việt Nam, hiện có 3 loại hình vui chơi có thưởng được phép kinh doanh gồm: đặt cược, casino và trò chơi điện tử có thưởng.

Đến nay, cả nước có 8 DN kinh doanh casino, 61 điểm kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng và một DN kinh doanh đặt cược đua chó đang hoạt động. Tổng doanh thu năm 2019 đạt trên 19 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách Nhà nước gần 4,9 nghìn tỷ đồng.

So với nhiều quốc gia trong khu vực, thị trường vui chơi giải trí có thưởng tại Việt Nam vẫn còn hết sức nhỏ bé. Lĩnh vực này có dư địa lớn để phát triển.

Nếu được khai thác tốt có thể đóng góp cho nhà nước 5 tỷ USD mỗi năm, đồng thời tránh “chảy máu” ngoại tệ qua các ổ cá cược đen bất hợp pháp và qua việc người Việt Nam chơi casino ở nước ngoài. Đặc biệt, vui chơi giải trí có thưởng được coi là yếu tố quan trọng, góp phần đưa ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn vào năm 2030.

Trong mắt các nhà đầu tư, Việt Nam luôn được coi là mảnh đất có tiềm năng để kinh doanh vui chơi có thưởng. Với dân số gần 100 triệu người, thu nhập ngày càng tăng cao, rất hấp dẫn để khai thác hoạt động này. Theo một nghiên cứu không chính thức được các DN tiết lộ, trong số những người có thu nhập từ 10-20 triệu đồng/tháng, có nhiều người sẵn sàng chi từ 1-3 triệu đồng cho các trò vui chơi có thưởng, xổ số, chơi bài, đặt cược,...

Tính đến nay, cả nước có 8 DN kinh doanh casino.

Hàng năm, người Việt chi khoảng 3 tỷ USD mua xổ số, 1 tỷ USD nạp thẻ chơi game và mang khoảng 1 tỷ USD ra nước ngoài chơi cờ bạc. Cùng với đó, Việt Nam mỗi năm thu hút hàng chục triệu lượt khách du lịch đến tham quan nghỉ dưỡng và nhiều người trong số đó có nhu cầu vui chơi có thưởng.

Theo Giáo sư Nguyễn Mại, nguyên nhân chính khiến việc phát triển ngành vui chơi giải trí có thưởng chưa đạt được mục tiêu là do nhận thức và quan điểm, coi đây là lĩnh vực “nhạy cảm” có liên quan đến cờ bạc, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc, có nguy cơ gây thêm tệ nạn xã hội.

Ngoài ra là hệ thống luật pháp còn thiếu, không tương thích với sự phát triển của lĩnh vực này. Chưa ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và tổ chức dịch vụ vui chơi có thưởng. Quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này còn khá bất cập, thiếu sự phối hợp với các bộ, ngành ở trung ương với UBND tỉnh và thành phố.

Ông Đỗ Văn Sử, Trưởng phòng Đầu tư nước ngoài (Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, thị trường vui chơi có thưởng vẫn tăng trưởng đều qua các năm. Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế chưa cao do đối tượng đang hướng đến chủ yếu là cho người nước ngoài. Chúng ta vẫn chưa coi đây là ngành kinh doanh chính và doanh thu còn phụ thuộc nhiều vào số lượng du khách ưa thích lĩnh vực này, ông Sử nói.

Hầu hết các casino đều đang thua lỗ triền miên.

Tiếp cận đa chiều

Ý kiến từ giới chuyên môn cho rằng, hoạt động kinh doanh vui chơi có thưởng ở Việt Nam hiện gặp khó khăn, không đến từ sự biến động của nền kinh tế hay tăng trưởng ngành mà do sự nghiêm ngặt về chính sách.

Chẳng hạn với kinh doanh casino, năm 2019 đạt 2.500 tỷ đồng, tăng so với 1.560 tỷ đồng trong năm 2018, nộp ngân sách nhà nước đạt 1.340 tỷ đồng là quá nhỏ bé.

Trong khi đó, hầu hết các casino đều đang thua lỗ triền miên. Vấn đề chính là các casino có ít khách chơi hơn dự kiến. Với những casino chỉ dành cho khách nước ngoài và Việt kiều vào chơi, thời gian qua phần lớn đều thua lỗ do số lượng khách ít. Với casino cho người Việt vào chơi, yêu cầu phải chứng minh, có thu nhập thường xuyên từ 10 triệu đồng/tháng trở lên. Khách buộc phải xuất trình một loạt giấy tờ chứng minh thu nhập như: bảng lương tháng, bản sao sổ tiết kiệm, hợp đồng thuê nhà, xác nhận thực hiện nghĩa vụ thuế... khiến nhiều người nản lòng.

Lẽ ra, cần cách tiếp cận đa chiều. Nếu Nhà nước ngăn cấm hay hạn chế sẽ phát sinh vấn nạn tổ chức cá cược, cờ bạc chui; còn quản lý tốt sẽ giảm thiểu tác động tiêu cực, chưa kể đóng góp cho ngành du lịch, ông Mại nói.

Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực cho rằng, tồn tại lớn của du lịch Việt Nam hiện nay là sản phẩm dịch vụ, vui chơi giải trí chưa đa dạng, phong phú. Chúng ta vẫn mang nặng tư duy là cái gì không quản lý được thì cấm. Do đó, cần phải thay đổi. Đồng thời, cần có cơ chế chính sách để phát triển vui chơi giải trí có thưởng gắn với du lịch và kinh tế ban đêm.

Trong văn bản vừa gửi lên Chính phủ, Hiệp hội DN Đầu tư nước ngoài (VAFIE) đã hiến kế phát triển dịch vụ casino, vui chơi có thưởng trong các khách sạn, khu du lịch ở Việt Nam như một giải pháp giúp phục hồi kinh tế, sau dịch Covid-19.

Bộ Tài chính đề xuất cho phép người Việt được cá độ các giải bóng đá quốc tế, đua chó, đua ngựa...

VAFIE cho rằng, cần hoàn thiện thể chế pháp lý cũng như hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước trong lĩnh vực này theo hướng tiếp cận thông lệ tiên tiến của quốc tế. Bảo đảm sự ổn định, công khai, minh bạch nhằm khuyến khích tổ chức, cá nhân người Việt Nam và nhà đầu tư nước ngoài đầu tư kinh doanh có hiệu quả, thu hút nhiều hơn khách du lịch quốc tế.

Trong điều kiện của nước ta hiện nay, nên chọn mô hình thành lập Hội đồng quốc gia về hoạt động vui chơi có thưởng. Hội đồng này có chức năng tư vấn cho Chính phủ từ việc hoàn thiện thể chế, chính sách, lập pháp đến tổ chức quản lý hoạt động vui chơi có thưởng. Thẩm định và cấp phép cho các dự án đầu tư, hướng dẫn việc thực hiện đúng pháp luật, theo dõi, kiểm tra, thanh tra để xử lý kịp thời các vấn đề nảy sinh nhằm giảm thiểu các vấn đề tiêu cực về kinh tế xã hội.

Mới đây, Bộ Tài chính đề xuất cho phép người Việt được cá độ các giải bóng đá quốc tế, đua chó, đua ngựa bằng cách thanh toán qua các kênh trung gian như ví điện tử, tài khoản điện thoại trả trước...

Nhiều ý kiến cho rằng, ngành du lịch Việt Nam đang trải qua đợt bị ảnh hưởng nặng nề do Covid-19 gây ra. Đây là thời điểm có thể xem xét phát triển các loại hình vui chơi có thưởng để thúc đẩy ngành du lịch, tăng nguồn thu cho ngân sách và tạo thêm việc làm.

Trần Thủy