Chân dung Giám đốc Cơ quan Năng lượng Quốc tế: 'Người hùng bất đắc dĩ'

Ông Fatih Birol

Chúng ta đã đi được một chặng đường dài kể từ năm 1974 và việc thành lập tổ chức này, do OECD thành lập sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc cung cấp vàng đen cho các nước giàu.

Ngày nay, Fatih Birol có mặt ở khắp mọi nơi. Ở Davos, tại G20, tại Liên Hợp Quốc... người đàn ông tròn trịa với nụ cười dễ gần nhưng không ngừng đưa ra những thông điệp bảo vệ quá trình chuyển đổi năng lượng, được hỗ trợ bởi các số liệu từ IEA, rõ ràng mà không sợ làm mất lòng.

Nhà kinh tế học người Thổ Nhĩ Kỳ 65 tuổi, 35 người trong số họ đã theo dõi năng lượng, tóm tắt: “Tôi rất thẳng thắn và tôi tin vào những con số”. “Không phải ai cũng đồng ý với chúng tôi, nhưng không ai phủ nhận tính nghiêm ngặt trong các phân tích của chúng tôi”, ông lưu ý trong cuộc phỏng vấn với AFP, tại trụ sở IEA.

Bước ngoặt mà IEA đưa ra xuất hiện rõ ràng vào tháng 5/2021, với việc công bố lộ trình “trung hòa carbon vào năm 2050”. Trong số các khuyến nghị của họ, có một thông điệp gây sốc: từ bỏ “ngay bây giờ” bất kỳ dự án khai thác dầu hoặc khí đốt nào. Đủ để trở thành tai ương của tàu chở dầu. Gernot Wagner, nhà kinh tế tại Trường Kinh doanh Columbia, lưu ý rằng báo cáo này đã mở đường để triển khai nhanh chóng các nguồn năng lượng carbon thấp.

Người hùng bất đắc dĩ

Ông Fatih Birol được tạp chí Time của Mỹ đưa vào danh sách 100 nhân vật có ảnh hưởng nhất. Đối với những người bảo vệ khí hậu, người đàn ông này đã trở thành một “người hùng bất đắc dĩ” như một nhân vật trong lĩnh vực này đã từng mô tả. “Người hùng nghe có vẻ hơi quá, ít nhất phải nói là bất ngờ”, một người có liên quan bình luận.

Đứng đầu IEA từ năm 2015, "Tiến sĩ Birol" đã đảm nhận nhiệm vụ "hiện đại hóa chiến lược". "Đầu tiên, tôi mở cửa cho các nước mới nổi: Trung Quốc, Ấn Độ, Mexico, Brazil, Nam Phi...". "Và tôi muốn đưa IEA trở thành người đi đầu trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch: bởi vì 80% lượng khí thải nhà kính đến từ năng lượng".

Báo cáo của IPCC nêu chi tiết vào năm 2018 về tác động của sự nóng lên tới +1,5°C đã tác động mạnh mẽ đến chúng ta. Vì vậy, “đã đến lúc phải đưa ra lộ trình về những việc nên làm và không nên làm để chuyển hóa năng lượng”.

Tôi yêu công việc của mình

"Bảng này đã trở thành tài liệu tham khảo cho các nhà đầu tư, chính phủ... Đó là một cú sốc đối với ngành dầu khí. Nhưng nó mang tính toán học: chúng ta không cần các mỏ dầu mới khi nhu cầu đang giảm. Nếu một nhà sản xuất nói ngược lại, thì anh ta phải nói rằng tôi không đồng tình với thỏa thuận Paris “về khí hậu”.

Fatih Birol biết rõ về các gã khổng lồ dầu khí, đặc biệt là ông đã làm việc 6 năm tại OPEC. "Tôi bảo họ hãy đa dạng hóa, vì nhu cầu dầu sẽ giảm, hãy nhìn vào sự gia tăng của xe điện. Những người bạn tốt luôn nói sự thật".

Phát triển là một mối quan tâm khác của người đứng đầu cơ quan. Điện khí hóa châu Phi và loại bỏ các phương pháp nấu ăn có hại vẫn đang được 1/3 nhân loại sử dụng, "chỉ 25 tỷ USD, nhưng không ai muốn đút tay vào ví". Ông lưu ý: “Châu Âu, hàng xóm của Châu Phi, sẽ được hưởng lợi rất nhiều từ việc này, chỉ với một phần rất nhỏ trong ngân sách của mình”. Đối với các công ty dầu mỏ, con số này sẽ là 0,1% doanh thu kỷ lục của họ vào năm 2022...

Trong tòa nhà nhỏ hiện đại của IEA, gần 300 chuyên gia đưa ra các phân tích và dự đoán quanh năm cũng như tư vấn riêng cho từng quốc gia. IEA cũng bao gồm các cuộc họp cấp cao để thảo luận các vấn đề cụ thể, tài chính, kim loại quan trọng...

Vai trò của ông ấy là gì? Đó là “một trọng tài trung thực, người nói về những điều hiệu quả và cả không hiệu quả”. “Tôi yêu công việc của mình, tôi yêu nó vì nó tạo nên sự khác biệt”. Ông còn nói đùa rằng khi còn trẻ, ông đã mơ ước trở thành một cầu thủ bóng đá và sau đó là một nhà làm phim.

Anh Thư

AFP