Chân dung 'vua rác' David Dương vừa bị FBI khám nhà ở Mỹ

Doanh nhân có tiếng tại Mỹ

Tờ The Guardian đưa tin, ngày 20/6, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã khám xét nhà của Thị trưởng Oakland Sheng Thao và 2 căn nhà của gia đình ông David Dương.

Ông David Dương (tên thật là Dương Tử Trung, sinh năm 1958 tại TP.HCM) là một doanh nhân nổi tiếng. Ông vừa được chọn là 1 trong 15 người có tầm ảnh hưởng lớn trong cộng đồng người Mỹ gốc Á Châu tại thung lũng Silicon - Mỹ. Trong 15 người này, hầu hết là chính trị gia, duy nhất ông David Dương là doanh nhân.

Ông David Dương hiện là Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty California Waste Solutions (tức CWS, đóng tại bang California, Mỹ), đồng thời là Tổng giám đốc Công ty TNHH Xử lý Chất thải Việt Nam (VWS). Ông còn là Chủ tịch Hiệp hội doanh nhân Việt kiều tại Mỹ (VABA).

The Guardian thông tin, Công ty CWS đang bị điều tra về các khoản đóng góp cho chiến dịch tranh cử của bà Sheng Thao và các quan chức khác của thành phố Oakland.

Còn tờ Oakland Side cho hay gia đình ông David Dương có nhiều mối liên hệ chính trị ở Oakland, từng bị điều tra vì nghi chuyển tiền một cách bất hợp pháp cho các chính trị gia trong các cuộc bầu cử trước đây.

Tại Mỹ, gia đình ông David Dương được biết đến với biệt danh “vua rác”, có cơ ngơi rộng lớn và đang có những kế hoạch kinh doanh lớn.

Ông David Dương được biết đến là một thành viên nổi bật của cộng đồng người Mỹ gốc Việt ở vùng vịnh San Francisco.

Ông xuất thân trong một gia đình khá giả tại Việt Nam, khi có cha từng sở hữu Công ty Giấy Đồng Nai (trụ sở tại T.PHCM).

Năm 1979, ông David Dương rời Việt Nam và định cư ở San Francisco. Bắt đầu cuộc sống mới nơi xứ lạ, ông David Dương và gia đình trải qua những năm tháng khó khăn, thử thách, không vốn liếng, không phù hợp khí hậu và không mối quan hệ,...

Ông David Dương thường được nhiều người gọi với cái tên “tỷ phú rác”. Ảnh: Oakland Side

Để kiếm tiền, gia đình ông đi nhặt các thùng các-tông trên đường phố San Francisco đem bán. Và đó là cách ông David Dương cùng người thân khởi nghiệp.

Xử lý rác là kế sinh nhai khi gia đình ông David Dương đến San Francisco. Sau này, đây là lĩnh vực đưa tên tuổi ông David Dương và gia đình thành những người nổi tiếng ở xứ sở cờ hoa.

Khi các thành viên trong gia đình ông tích góp được tổng số tiền 700 USD, năm 1980, họ quyết định mua trả góp một chiếc xe tải cũ với giá hơn 2.000 USD để thu gom phế liệu khắp thành phố, phân loại và đem bán. Từ chiếc xe cũ này, những chiếc xe khác được mua thêm, cơ ngơi của “vua rác” bắt đầu khởi sắc từ đó.

Đến năm 1983, ông thành lập một công ty tái chế giấy nhỏ có tên CoGiDo Recycling và mua một nhà kho ở Tây Oakland cùng năm đó. Nhưng do lâm vào nợ nần nên năm 1990, ông David Dương phải bán công ty này cho 1 doanh nghiệp xử lý rác thải lớn lúc đó.

Năm 1991, ông David Dương thành lập công ty tái chế California Waste Solutions (CWS). CWS từng bước trở thành công ty xử lý rác thải lớn, với các thương vụ trúng thầu lớn, gần như độc chiếm quá trình thu nhận, xử lý rác tái chế tại tại TP Oakland, San Jose và các thành phố lân cận.

Giữa năm 2015, CWS đã chính thức vận hành gói thầu xử lý rác trị giá hơn 1 tỷ USD cho thành phố Oakland.

Đầu tháng 7/2021, công ty của ông David Dương được phép ký lại hợp đồng thu gom rác với thành phố San Jose (Mỹ) có thời hạn 15 năm, trị giá 1,2 tỷ USD. CWS cũng mua miếng đất 14 mẫu tại cầu cảng của Oakland để xây dựng nhà máy phân loại và tái chế.

Việc trúng thầu các hợp đồng lớn cũng là lý do khiến ông David Dương thường được nhiều người gọi với cái tên “tỷ phú rác”.

Tuy nhiên, vào năm 2017, thành phố Oakland đã kiện CWS vì bị cáo buộc tính phí quá cao đối với một số đại gia sở hữu các tòa nhà nhiều căn hộ và kiếm thêm hàng triệu USD lợi nhuận. CWS sau đó đệ đơn kiện ngược lại thành phố. Tới năm 2021, CWS đồng ý hoàn trả hơn 6 triệu USD cho các chủ nhà và giảm mức phí dịch vụ.

Không chỉ thành công với lĩnh vực xử lý rác, doanh nhân David Dương là một đại gia bất động sản có tiếng.

Ông David Dương công khai hàng loạt dự án triệu USD, tỷ USD như việc đang sở hữu sân golf 175ha; dự án sản xuất nhà container với tổng mức đầu tư 25 triệu USD, đặt tại Mexico; dự án xây dựng 24 căn nhà trên đồi ở thành phố Oakland, với giá trị 8-15 triệu USD/căn; dự án đầu tư xây 2.800 căn nhà trên khu đất 670ha cho nhà đầu tư EB-5 (là chương trình người nước ngoài đầu tư vào doanh nghiệp Mỹ để có thẻ xanh, trở thành thường trú nhân), ưu tiên cho người Việt..

'Sự nghiệp' rác thải tại Việt Nam

Không chỉ đầu tư tại Mỹ, ông David Dương còn đầu tư hàng loạt dự án rác thải tại Việt Nam.

Bãi xử lý rác Đa Phước của ông David Dương.

Hiện ông David Dương có hai công ty tại Việt Nam, do ông làm tổng giám đốc. Đó là Công ty TNHH Xử lý chất thải Việt Nam (VWS, trụ sở tại xã Đa Phước, huyện Bình Chánh) và dự án Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước và Công ty CP Xử lý chất thải Việt Nam - Long An (VWS-LA) với dự án đang chờ thực hiện là khu công nghệ môi trường xanh tại Long An.

Năm 2004, ông David Dương đầu tư và thành lập Công ty TNHH Xử lý chất thải Việt Nam (VWS).

Tới năm 2007, công ty này đã đưa vào vận hành Khu liên hợp Xử lý chất thải Đa Phước tại Đa Phước, huyện Bình Chánh, TP.HCM trên diện tích 128ha. Đây là khu xử lý chất thải lớn nhất TP.HCM, xử lý gần 7.000 tấn rác/ngày, chiếm 70% lượng rác cả thành phố. Tuy nhiên, khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước có thể sẽ phải đóng cửa trong năm 2024.

Dù đầu tư đúng chuyên môn với dự án Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước, quy mô 128ha, nhưng ông David Dương đối diện với không ít khó khăn, thậm chí tai tiếng.

Dự án này được cho là nguyên nhân chính khiến những người dân tại "khu nhà giàu" Phú Mỹ Hưng, Quận 7, TP HCM không dám về nhà do mùi khó chịu.

Cuối năm 2016, Thanh tra Chính Phủ đã thanh tra VWS theo đơn tố cáo của các công dân cho rằng, bãi rác Đa Phước liên tục bốc mùi hôi thối, ảnh hưởng đến đời sống của dân cư khu vực xung quanh.

Kết luận cũng chỉ ra một số nội dung tố cáo của người dân là đúng, như việc bãi rác phát tán mùi hôi, ảnh hưởng đến đời sống người dân nhưng mang tính chất thời điểm; một số chỉ tiêu về môi trường còn vượt mức cho phép.

Liên quan đến bãi rác Đa Phước, năm 2023, VWS từng khởi kiện 1 người dân vì đã viết bài trên Facebook cá nhân và Fanpage "Sự thật mùi hôi thối ở Phú Mỹ Hưng", có sử dụng nhiều từ ngữ mang tính chất tiêu cực, xúc phạm cá nhân ông David Dương, Công ty VWS. Cuối tháng 2 vừa qua, cấp phúc thẩm TAND TPHCM đã tuyên VWS của ông David Dương thắng kiện.

Hồi tháng 5/2024, VWS đã gửi báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án chuyển đổi công nghệ đốt rác phát điện công suất 3.000 tấn/ngày lên Bộ Tài nguyên và Môi trường. Theo đó, dự án đốt rác phát điện mới sẽ được VWS đầu tư khoảng hơn 10.000 tỷ đồng, trong đó chủ đầu tư bỏ 30% vốn, 70% còn lại vay ngân hàng.

Dự án đốt rác phát điện sẽ được triển khai ngay tại Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước với diện tích 9ha. Dự án bao gồm 2 nhà máy với 4 lò đốt hoạt động, công suất thiết kế mỗi lò đạt 750 tấn/ngày. Dự án có thể sản xuất hơn 46MW điện để đấu nối vào lưới điện quốc gia.

Sau Đa Phước, VWS xúc tiến đầu tư dự án khu công nghệ môi trường xanh tại Long An với diện tích 1.760ha, công suất xử ý 40.000 tấn mỗi ngày, vốn đầu tư giai đoạn I khoảng 450 triệu USD. Dự án có chức năng xử lý các chất thải sinh hoạt và công nghiệp bằng công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới.

Song nhiều năm trôi qua nhưng Công ty CP Xử lý chất thải Việt Nam - Long An (VWS-LA) của ông David Dương và chính quyền địa phương vẫn chưa đi đến thống nhất. Doanh nhân David Dương cho hay đã tốn nhiều tiền để đầu tư hạ tầng của khu vực và đang cố gắng theo đuổi dự án này.

Mai Anh