'Chất lượng đội ngũ giáo viên là 'điểm nghẽn' cơ bản nhất của giáo dục hiện nay'

Tại Hội nghị tổng kết năm học 2023-2024, triển khai nhiệm vụ năm học 2024-2025 toàn ngành Giáo dục do BộGD&ĐT tổ chức sáng nay, Bộ GD&ĐT cho biết, năm học 2023 - 2024, các địa phương đã tuyển 19.474 giáo viên trong tổng số 27.826 biên chế được bổ sung. Trong đó, cấp mầm non tuyển 5.592 giáo viên, cấp tiểu học tuyển 7.737, cấp THCS tuyển 4.609, cấp THPT tuyển 1.536 giáo viên.

Bộ GD&ĐT cũng chỉ rõ, tình trạng thiếu giáo viên cục bộ vẫn tồn tại ở hầu hết các địa phương, nhất là giáo viên dạy các môn học mới (tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật) nhưng chậm được khắc phục. Cụ thể, tiếng Anh, Tin học trước đây là môn tự chọn nay được đưa vào chương trình bắt buộc từ lớp 3; bổ sung mới môn nghệ thuật cấp THPT; thiếu giáo viên các môn tự chọn như tiếng dân tộc thiểu số. Điều này gây khó khăn cho việc triển khai thực hiện chương trình và kế hoạch dạy học.

Thiếu giáo viên gây áp lực khá lớn đối với thầy cô

Phát biểu tại hội nghị, đại diện tỉnh Điện Biên, ông Vừ A Bằng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, đội ngũ giáo viên của tỉnh Điện Biên còn thiếu khá nhiều so với định mức quy định; thiếu nguồn tuyển giáo viên các môn Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật. Đội ngũ có biến động khá lớn sau mỗi khi kết thúc năm học do chuyển công tác về miền xuôi.

Thiếu giáo viên gây áp lực khá lớn đối với các thầy cô do phải dạy tăng giờ, dạy liên cấp, liên trường. Cơ sở vật chất trường lớp học tuy đã được ưu tiên đầu tư nhưng còn thiếu khá nhiều, nhất là nhà ở cho học sinh bán trú, nhà công vụ cho giáo viên; một số phòng học đã xuống cấp cần được thay thế. Chế độ chính sách dành cho học sinh, sinh viên và cán bộ, giáo viên, nhân viên còn nhiều bất cập. Đời sống của đa số cán bộ, giáo viên, nhân viên còn khó khăn.

Từ thực trạng trên, tỉnh Điện Biên đề xuất không thực hiện cắt giảm số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước đối với các tỉnh còn nhiều khó khăn, không có khả năng thành lập các trường ngoài công lập như tỉnh Điện Biên và bố trí đủ giáo viên hưởng lương từ ngân sách theo định mức đối với các tỉnh này.

Giao tăng chỉ tiêu đào tạo giáo viên các môn chuyên biệt như Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật và giáo viên tiểu học cho các cơ sở đào tạo giáo viên để đáp ứng nhu cầu nguồn tuyển giáo viên cho các địa phương.

Ảnh minh họa.

Ưu tiên các nguồn vốn đầu tư cho tỉnh Điện Biên, đặc biệt là nguồn vốn từ 3 Chương trình mục tiêu quốc gia để cải tạo, sửa chữa, nâng cấp, bổ sung cơ sở vật chất trường lớp học. Nâng mức hỗ trợ cho trẻ mầm non, học sinh nội trú, học sinh bán trú, mức hỗ trợ tổ chức nấu ăn các trường. Có chế độ hỗ trợ cho các trường phổ thông có học sinh bán trú nhưng không phải là trường bán trú.

Đồng thời kéo dài thời gian được hưởng các chính sách hỗ trợ tại các xã đặc biệt khó khăn khi các xã này được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới. Áp dụng chính sách thu hút giáo viên trong toàn bộ thời gian công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Hợp đồng không thời hạn đối với giáo viên công tác ở vùng đặc biệt khó khăn từ 10 năm trở lên. Hỗ trợ giáo viên công tác tại vùng đặc biệt khó khăn, như: tiền thuê nhà, tiền đi lại đối với giáo viên dạy tại các điểm bản; tiền trực trưa…

Những "điểm nghẽn" cơ bản nhất của giáo dục hiện nay

Phát biểu tại hội nghị, GS. Nguyễn Thị Doan - Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cho biết, vấn đề được coi là 'điểm nghẽn' cơ bản nhất của giáo dục hiện nay cần giải quyết là chất lượng đội ngũ giáo viên.

Theo GS. Nguyễn Thị Doan, thế hệ giáo viên hiện nay đang ở độ tuổi gen Y, còn gen X rất ít. Thế hệ gen Y khoảng sinh từ năm 1971 đến 1986 đã bắt đầu tiếp thu khoa học công nghệ rất tốt. Họ bắt đầu bứt phá lên, dám đổi mới chứ không như lứa gen X. "Thế hệ học sinh chúng ta đang đào tạo là thế hệ gen Z. Những thế hệ này 'tắm' mình trong công nghệ. Vậy đội ngũ giáo viên phải nắm bắt các đặc điểm của thế hệ học sinh này để nâng cao chất lượng. Nhưng chất lượng đội ngũ giáo viên của chúng ta vẫn là 'điểm nghẽn' rất lớn. Cần phải đánh giá học sinh của chúng ta là ai, đang ở đâu, để giáo viên cũng phải 'đắm mình' trong công nghệ, phù hợp đối tượng mà chúng ta giảng dạy".

'Điểm nghẽn' thứ hai theo bà Doan là áp lực thành tích đè nặng lên thầy trò và phụ huynh, học sinh.

Vấn đề thứ ba, theo bà Doan, đời sống giáo viên còn khó khăn. Vì đời sống còn khó khăn nên giáo viên không có nhiều thời gian cho đọc và tự học. "Thử hỏi rằng, giáo viên đã dành bao nhiêu thời gian để đọc, tự học và nâng cao trình độ? Trong khi đọc và tự học mới nên vấn đề".

Bên cạnh đó, bà Doan cũng cho biết, trong bối cảnh số hóa nhưng sổ sách, báo cáo hiện vẫn là những điều mất thời gian của giáo viên.

Để chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam tốt hơn, Chủ tịch Hội Khuyến học việt Nam nhấn mạnh, cần thúc đẩy chất lượng giáo dục. "Muốn thúc đẩy, phải nâng cao chất lượng đội ngũ vì người thầy là "chìa khóa". Đây là bài toán rất khó, lâu dài và đòi hỏi các cấp, các ngành, tất cả các tỉnh thành đều phải vào cuộc", bà Doan khẳng định.

Đỗ Vi