Chất vấn và trả lời chất vấn 'trúng' những vấn đề cử tri, nhân dân quan tâm

Báo cáo tại phiên họp, ông Dương Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát cho biết, trên cơ sở các nghị quyết về Chương trình giám sát năm 2024, năm 2025, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) và ĐBQH đã tổ chức triển khai toàn diện, đồng bộ với nhiều cải tiến, đổi mới, điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình thực tiễn; qua đó, đạt được những kết quả quan trọng.

Ông Dương Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát báo cáo tại phiên họp (Ảnh: Phạm Thắng)

Theo đó, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế tiếp tục được quan tâm thực hiện, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn, góp phần tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai thi hành các quy định của pháp luật về hoạt động giám sát. Trong đó, để phù hợp với quy định tại các luật, nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, nhất là các nghị quyết về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan của Quốc hội và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo điều chỉnh phân công và tiến độ trình thông qua dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân; đồng thời, tiếp tục rà soát tổng thể các quy định có liên quan để bảo đảm sự tương thích, đồng bộ, toàn diện, liên thông.

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục khẳng định là hình thức giám sát trực tiếp, hiệu quả với nhiều đổi mới quan trọng. Các vấn đề chất vấn được lựa chọn có tính thiết thực, thời sự, bám sát thực tiễn đời sống, “đúng” và “trúng” những vấn đề cử tri, Nhân dân cả nước và các vị đại biểu Quốc hội quan tâm; công tác chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng với nhiều đổi mới. Kết thúc các phiên chất vấn, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 4 nghị quyết, trong đó có 1 nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hoạt động “giám sát lại”.

Hoạt động giám sát chuyên đề tiếp tục được triển khai toàn diện, đạt được nhiều kết quả tích cực. Năm 2024, trên cơ sở báo cáo của các Đoàn giám sát, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 4 nghị quyết về giám sát chuyên đề. Đáng lưu ý là việc Quốc hội tổ chức giám sát ngay khi các dự án quan trọng quốc gia đang trong quá trình triển khai thực hiện có ý nghĩa quan trọng trong việc đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các dự án, phát hiện khó khăn, vướng mắc để tháo gỡ kịp thời, bảo đảm tiến độ các dự án quan trọng quốc gia.

Hoạt động xem xét việc thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn được triển khai với tinh thần phát huy tối đa những kết quả đã đạt được trong hoạt động “giám sát lại” của Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6. Theo đó, tại Phiên họp thứ 36, với 6 nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chất vấn và giám sát chuyên đề thuộc 9 lĩnh vực cụ thể, các vị ĐBQH đã tiến hành chất vấn theo 2 nhóm lĩnh vực: kinh tế - xã hội và tư pháp.

Việc xem xét báo cáo của các cơ quan được thực hiện một cách thực chất, trách nhiệm, hiệu quả, tập trung vào các vấn đề lớn và quan trọng, chú trọng vào việc đề xuất các giải pháp cụ thể, phù hợp, khả khi để giải quyết các tồn tại, hạn chế.

Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm chỉ đạo, được các cơ quan của Quốc hội thực hiện nghiêm túc, trách nhiệm. Năm 2024 là năm thứ hai thực hiện Nghị quyết 560/NQ-UBTVQH15 về hướng dẫn việc tổ chức thực hiện hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội; là năm thứ ba Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện giám sát văn bản quy phạm pháp luật và thảo luận tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Từ đó đến nay, công tác giám sát văn bản quy phạm pháp luật đã được tiến hành thường xuyên và đạt được những kết quả nhất định, năm sau tốt hơn năm trước.

Giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri ngày càng được tăng cường và trở thành hoạt động thường xuyên. Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục định kỳ xem xét, thảo luận báo cáo về công tác dân nguyện tại phiên họp hằng tháng; Quốc hội tiếp tục dành thời gian xem xét, thảo luận về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri và Báo cáo kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội năm 2024 tại Kỳ họp thứ 7 và Kỳ họp thứ 8. Việc chỉ đạo, điều hòa hoạt động giám sát được quan tâm chỉ đạo sát sao, kịp thời.

Lần đầu tiên, chủ trương về việc tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát đã cho thấy tinh thần không ngừng đổi mới, cải tiến trong hoạt động của Quốc hội. Dự kiến Diễn đàn sẽ được tổ chức vào khoảng cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8/2025; đồng thời, đã xác định Chủ đề của Diễn đàn là “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển”, gồm Chuyên đề 1 là “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước” và Chuyên đề 2 là “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật”.

Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban đã chủ động cải tiến, đổi mới, triển khai hoạt động giám sát của mình nhằm thực hiện có hiệu quả các yêu cầu, nhiệm vụ được giao với các hình thức giám sát đa dạng và có sự kết hợp hài hòa giữa các hình thức giám sát. Nội dung giám sát và công tác tổ chức phục vụ giám sát được lồng ghép hợp lý, tiết kiệm được nguồn lực và huy động được sự tham gia rộng rãi của các cơ quan, tổ chức, đội ngũ chuyên gia, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát.

Các Đoàn ĐBQH, các vị ĐBQH đã tích cực triển khai các hoạt động giám sát; trong đó, các Đoàn ĐBQH đã lựa chọn 76 nội dung chuyên đề giám sát, khảo sát có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những vấn đề phát sinh từ thực tiễn, gắn với tình hình thực tế của địa phương, thu hút được sự quan tâm của đông đảo cử tri địa phương. Đáng chú ý, có Đoàn đại biểu Quốc hội đã quan tâm tổ chức giám sát lại việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát.

Việt Thắng