Châu Âu du ký…, Bài cuối: Kinh đô ánh sáng

Thủ đô Paris nằm về phía Bắc nước Pháp, tọa lạc trên đôi bờ sông Seine, cũng là nơi giao nhau giữa hai con sông Seine và sông Marne. Paris không chỉ là thành phố đông dân nhất nước Pháp, Paris còn được coi là trái tim châu Âu, trên nhiều lĩnh vực kinh tế, thương mại, văn hóa, du lịch. Paris là một trong ba thành phố có nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới, chỉ sau New York, Mỹ và London, Anh.

Sông Seine, Paris

Thủ đô Paris được chia làm 20 khu vực, với lối tạo hình độc đáo hình xoắn ốc theo chiều kim đồng hồ. Mỗi khu vực mang nét đặc trưng riêng về văn hóa, xã hội. Tất cả tạo nên một Paris nguy nga, tráng lệ nổi tiếng với nhiều công trình kiến trúc cổ xưa, là cái nôi của văn hóa lãng mạn.

Đây cũng là thành phố có lịch sử vô cùng phong phú, không chỉ thu hút những người đam mê khảo cổ và kiến trúc xưa, mà còn là địa điểm du lịch hấp dẫn.

Một người bạn Pháp cho tôi biết: Người sáng lập ra Paris chính là người Gauls, họ đến tả ngạn sông Seine xây một khu định cư nhỏ. Rồi người La Mã đứng đầu là Julius Caesar, dẫn quân đến xâm lược và gọi vùng này là “Lutetia”. Từ đó vùng đất này ngày càng được mở rộng.

Đại lộ Champs Eslyseés

Vào năm 987, khi Ugo Capeto lên ngôi Hoàng đế, Paris mới trở thành kinh đô. Dưới Vương triều Philippe II Auguste (1180 - 1223) là thời kỳ Paris phát triển rực rỡ nhất. Ông cho xây nhiều cung điện nguy nga, trong đó đáng kể là cung điện Louvre (1215), nay là Bảo tàng Louvre và Trường Đại học Paris. Dưới thời Louis IX, công cuộc mở rộng thành phố càng được đẩy mạnh, nhiều nhà thờ, tòa thánh mọc lên huy hoàng tráng lệ. Như tòa thánh Chapelle, nhà thờ Đức Bà (Notre Dame).

Tháp Eiffel

Dưới Vương triều Valois, Paris bị tàn phá nặng nề, bởi cuộc nổi dậy của những thương nhân Paris năm 1358. Cuộc khởi nghĩa bị dìm trong bể máu. Vua Charles lên ngôi, cho xây ngục tù Bastille khét tiếng. Tiếp đó là cuộc chiến tranh huynh đệ tương tàn giữa hai phe Armagnac và Burgundian đã tạo cơ hội cho quân Anh xâm lược. Năm 1437, vua Charles VII, đánh đuổi quân Anh giành độc lập cho nước Pháp. Paris được giải phóng khỏi ách thống trị của thực dân Anh.

Sang thế kỷ XVI, Paris mất dần vị trí và Lois được chọn làm kinh đô. Đầu thế kỷ XVII, Paris trở lại vị trí quan trọng của mình, trở thành một trung tâm chính trị, văn hóa, giáo dục do Cardinal Richelieu đứng đầu. Dưới triều Bourbon, Paris được mở rộng thêm. Ngày 14/7/1789, Cách mạng tư sản Pháp nổ ra, chế độ quân chủ bị lật đổ, nhưng Parris lại phải trải qua một thời kỳ đau thương, nhiều tác phẩm nghệ thuật bị phá hủy.

Năm 1804, Napoléon lên ngôi Hoàng đế, ông cho xây lại Paris khang trang hơn. Napoléon III lên ngôi, Paris được quy hoạch lại, giải quyết khó khăn về giao thông và nhiều công trình văn hóa nghệ thuật được xây dựng như nhà hát Opera lớn nhất châu Âu ra đời.

Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, Paris bước vào thời kỳ phát triển, nhiều lâu đài được phục hồi, sửa chữa. Nhưng Paris lại bị tàn phá bởi hai cuộc chiến tranh thế giới thứ I (1914 - 1918) và thứ II (1938 -1945). Nhưng rồi bầu trời ảm đạm của chiến tranh qua đi, Paris được giải phóng khỏi ách phát xít Đức. Từ đây trở đi, Paris trở thành thủ đô hoa lệ, thủ phủ của nền văn minh châu Âu, được mệnh danh là trung tâm thời trang thế giới với nhiều thương hiệu nổi tiếng trên toàn cầu như Dior, Hermes, Lanvin... và là “kinh đô ánh sáng” (Ville de Lumìere). Danh hiệu này xuất phát từ nhu cầu thực tế về ánh sáng của thành phố này.

Người ta kể rằng: Từ thế kỷ XVIII, khi cảnh sát thành phố yêu cầu các gia đình phải thắp sáng một cây nến hoặc đèn dầu, đặt trên cửa sổ để ngăn ngừa tình trạng tội phạm. Cũng có giả thuyết giải thích: Năm 1820, khi Paris thông qua hệ thống chiếu sáng công cộng bằng đèn khí gas do nhà khoa học Philippe le Bon sáng chế. Mặc dầu Paris không phải là thành phố sử dụng loại đèn ánh sáng này đầu tiên, nhưng có lẽ Paris là nơi dùng loại đèn ánh sáng này thành công nhất. Cảnh đường phố Paris ban đêm sáng rực, gây ấn tượng mạnh, khiến nhiều người bắt đầu gọi thành phố là “kinh đô ánh sáng”. Đã hơn 200 năm trôi qua biệt danh đó vẫn còn thích hợp với vẻ rực rỡ, lộng lẫy của Paris khi màn đêm buông xuống.

Paris là cái nôi của những kiến trúc cổ xưa, mà tiêu biểu là những công trình như nhà thờ Đức Bà, nhà hát Opera, cung điện Luxembourg, đền Patheon, tháp Eiffel, Bảo tàng Louvre.

Điều chắc chắn mỗi lần có dịp đến Paris bạn không thể không đến chiêm ngưỡng công trình sắt thép của kiến trúc sư Gustave Eiffel. Tháp Eiffel được xây dựng 1889, để kỷ niệm 100 năm Cách mạng Pháp, cao 324m. Khi đêm về, tháp Eiffel khoác lên mình bộ áo rực rỡ với hàng ngàn bóng đèn lấp lánh, lung linh huyền ảo soi bóng xuống dòng sông Seine.

Nói đến Paris, không thể không nhắc đến nhà thờ Đức Bà. Nhà thờ Đức Bà nguy nga, tráng lệ hiện lên trong tác phẩm “Thằng Gù Nhà thờ Đức Bà” của đại văn hào Victor Hugo. Nhà thờ Đức Bà với kiến trức Gothique cổ xưa gây ấn tượng mạnh, được mạnh danh là kiến trúc tôn giáo độc đáo nhất trên thế giới, tọa lạc ngay bên dòng sông Seine hiền hòa. Đây là một trong những địa điểm thu hút du khách.

Bảo tàng Louvre, được mệnh danh là một trong những bảo tàng nghệ thuật lớn nhất và quan trọng nhất thế giới. Bảo tàng Louvre là địa điểm đến không thể bỏ qua với những người yêu thích nghệ thuật. Bảo tàng Louvre không chỉ nổi tiếng bởi những kiệt tác nghệ thuật vô giá như bức tranh nàng Mona Lisa, hay tượng Thần Vệ Nữ... mà còn khiến du khách choáng ngợp bởi kiến trúc tráng lệ xa hoa. Bảo tàng Louvre vốn xưa là một cung điện lộng lẫy, với diện tích lên đến 210.000 m2.

Khải Hoàn Môn là điểm cuối cùng của đại lộ Champs Elyseé, tọa lạc giữa Quảng trường Étoile. Khải Hoàn Môn chính là biểu tượng của những chiến công vang dội nhất của nhân dân Pháp. Công trình được xây dựng 1806, dưới thời Napoléon I để tôn vinh chiến thắng lừng lẫy của quân đội, với thiết kế vòng cung độc đáo do kiến trúc sư Jean - Francois Chalgrin sáng tạo nên...

Trong suốt lịch sử phát triển, Paris luôn luôn là một trung tâm nghệ thuật hàng đầu. Từ những bức tranh của Monet, Picasso... đến những tác phẩm văn học của Victor Hugo, Hemingway, Fritzgerald... , thành phố này còn có một kho tàng di sản nghệ thuật rất phong phú. Paris cũng sở hữu các bảo tàng và phòng trưng bày nổi tiếng thế giới... nơi lưu giữ các kiệt tác của trường phái ấn tượng...

Trần Mạnh Thường