Chế độ ăn tham khảo cho người bị câm

ThS.BSCKI Trương Tấn Phát, Trưởng Đơn vị Tai Mũi Họng, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7, TP.HCM cho biết, tình trạng câm xảy ra khi người bệnh không nói được, không giao tiếp bằng lời được, gây khó khăn trong việc giao tiếp và tương tác với xã hội, ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống người bệnh.

Câm có thể do di truyền, bẩm sinh, rối loạn ngôn ngữ hoặc do các chấn thương, nhiễm trùng gây ảnh hưởng thính giác dẫn đến mất khả năng ngôn ngữ… Bệnh câm không đơn thuần là một rối loạn đơn lẻ, thường đi kèm với các bệnh liên quan đến khả năng nhận thức, rối loạn sinh lý hoặc hành vi.

Bên cạnh các phương pháp trị liệu ngôn ngữ, sử dụng thiết bị hỗ trợ (nếu có liên quan đến thính giác), phục hồi chức năng, liệu pháp hỗ trợ tâm lý và điều trị bệnh (nếu câm là do một số bệnh như khối u não, đột quỵ, rối loạn thần kinh…) thì chế độ dinh dưỡng lành mạnh là một khía cạnh cần được chú ý.

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn lành mạnh

Nên ăn nhiều nhóm thực phẩm khác nhau và nhiều loại thực phẩm trong mỗi nhóm thực phẩm để giảm nguy cơ thiếu hụt vitamin và khoáng chất, đồng thời cung cấp các thành phần tăng cường sức khỏe có trong chế độ ăn đa dạng. Ảnh: anyrgb

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chế độ ăn uống lành mạnh là nền tảng cho sức khỏe, hạnh phúc, tăng trưởng, phát triển tối ưu. Chế độ ăn lành mạnh, cân bằng, giàu dinh dưỡng cung cấp năng lượng cho các hoạt động hàng ngày, bảo vệ chống lại mọi hình thức suy dinh dưỡng và là yếu tố quan trọng để phòng ngừa các bệnh không lây nhiễm như bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư (NCDs).

Các loại thực phẩm tươi ngon, giàu vitamin, khoáng chất như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện chức năng não bộ, duy trì cân nặng hợp lý. Bằng chứng cho thấy lợi ích sức khỏe của chế độ ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt, rau, trái cây, đậu và hạt; hạn chế muối, hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có đường và chất béo không lành mạnh giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đái tháo đường và ung thư.

Chế độ ăn lành mạnh đóng vai trò then chốt trong việc duy trì và nâng cao sức khỏe tổng thể của mỗi người. Đối với người câm, chế độ ăn uống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng như đối với bất kỳ ai khác.

2. Hướng dẫn về chế độ ăn lành mạnh cho người bệnh câm

Dưới đây là một số hướng dẫn chung về chế độ ăn uống lành mạnh từ WHO, có thể áp dụng cho người câm:

Ăn đa dạng các loại thực phẩm:

Rau và trái cây: Ăn ít nhất 5 phần rau và trái cây mỗi ngày.
Ngũ cốc nguyên hạt: Chọn ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, bánh mì nguyên cám, yến mạch.
Protein: Bao gồm các nguồn protein nạc như thịt gia cầm, cá, đậu, đậu lăng và trứng.
Sản phẩm từ sữa: Chọn các sản phẩm từ sữa ít béo hoặc không béo.
Chất béo lành mạnh: Sử dụng chất béo không bão hòa như dầu ô liu, dầu bơ, dầu đậu nành.

Hạn chế các loại thực phẩm sau:

Muối: Ăn ít hơn 5 g muối mỗi ngày.
Đường: Hạn chế đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn có đường.
Chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa: Tránh các loại thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn.

Uống đủ nước: Uống đủ nước mỗi ngày, khoảng 8 ly nước.

Chú ý đến nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt: Một số người câm có thể gặp khó khăn trong việc nhai hoặc nuốt. Trong trường hợp này, nên lựa chọn các loại thực phẩm mềm, dễ nuốt. Nếu có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào khác, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể.

Đảm bảo an toàn thực phẩm:

Rửa tay sạch sẽ trước khi chế biến và ăn uống.
Nấu chín kỹ thức ăn.
Bảo quản thực phẩm đúng cách.

Việc có một chế độ ăn uống lành mạnh là điều vô cùng quan trọng đối với tất cả mọi người nhưng mỗi người có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau, vì vậy nên điều chỉnh chế độ ăn uống cho phù hợp với nhu cầu cá nhân.

Một chế độ ăn uống lành mạnh trong suốt cuộc đời giúp ngăn ngừa suy dinh dưỡng, phòng ngừa nhiều bệnh không lây nhiễm. Ảnh: anyrgb

3. Tham khảo hướng dẫn của Bộ Y tế về chế độ ăn uống

Ngày 29/11/2024, Bộ Y tế đã ban hành quyết định số 3594/QĐ-BYT ban hành "Mười lời khuyên dinh dưỡng hợp lý đến năm 2030", nội dung như sau:

Lời khuyên số 1: Ăn đủ, cân đối và đa dạng các loại thực phẩm hằng ngày; phối hợp hợp lý thực phẩm có nguồn gốc động vật và thực vật.

Lời khuyên số 2: Sử dụng hằng ngày các loại thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng; các loại rau, củ, quả có màu sắc khác nhau. Đọc kỹ thông tin dinh dưỡng trên nhãn thực phẩm trước khi mua và sử dụng.

Lời khuyên số 3: Sử dụng hợp lý các loại thực phẩm giàu đạm; nên ăn cá, thịt gia cầm và các loại hạt trong bữa ăn hằng ngày; ăn có mức độ các loại thịt đỏ.

Lời khuyên số 4: Uống đủ nước hằng ngày.

Lời khuyên số 5: Phụ nữ có thai và bà mẹ cho con bú cần thực hiện chế độ ăn uống hợp lý; bổ sung sắt và acid folic hoặc đa vi chất theo hướng dẫn.

Lời khuyên số 6: Cho trẻ bú mẹ sớm trong vòng một giờ đầu sau khi sinh, nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu; cho trẻ ăn bổ sung hợp lý và tiếp tục cho trẻ bú mẹ đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn.

Lời khuyên số 7: Hạn chế sử dụng các loại thức ăn chiên rán, thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ, thức ăn nhiều muối, nhiều đường, đồ uống có đường, có cồn.

Lời khuyên số 8: Bảo đảm an toàn trong lựa chọn, chế biến và bảo quản thực phẩm.

Lời khuyên số 9: Tổ chức tốt bữa ăn gia đình. Ăn đủ bữa (sáng, trưa, tối) phù hợp với lứa tuổi, không ăn quá no, không bỏ bữa.

Lời khuyên số 10: Duy trì và kiểm soát cân nặng hợp lý; thực hiện lối sống năng động, tăng cường hoạt động thể lực phù hợp với lứa tuổi và tình trạng sức khỏe.

Thùy Vân