Chế độ dinh dưỡng cho người tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu

Tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu không điều trị dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, tai biến mạch máu não.

Đặc biệt, hai bệnh này đều liên quan đến chế độ ăn uống không lành mạnh, lười hoạt động thể lực hoặc lạm dụng đồ uống có cồn.

Vậy nên theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, những bệnh nhân này cần tuân theo một chế độ ăn lành mạnh, cần giảm cân ở những người thừa cân béo phì, ăn giảm muối, tăng kali trong khẩu phần, hạn chế rượu và tăng cường hoạt động thể lực.

Chế độ ăn DASH để giảm huyết áp theo khuyến cáo.

ThS.Ngô Quỳnh Trang, Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai, dinh dưỡng trong bệnh tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu phải dựa trên nguyên tắc là duy trì cân nặng khỏe mạnh (BMI: 18,5- 22,9 kg/m2).

Năng lượng: 30-35 Kcal/kg cân nặng lý tưởng/ngày. Protein: 15-20% tổng năng lượng. Lipid: 20 - 25% tổng năng lượng (trong đó 2/3 là acid béo không no), cholesterol < 300mg/ngày.

Glucid: 50 - 60% tổng năng lượng, ưu tiên ngũ cốc nguyên cám. Đường: < 25g/ngày; đồng thời ăn giảm muối (< 5g muối/ ngày).

Chất xơ: > 20g/ngày. Tăng cường thực phẩm giàu Kali, canxi, magie.

Bác sĩ của Bệnh viện Bạch Mai cũng khuyến cáo thực phẩm nên dùng là các loại gạo, mỳ, ngô, khoai củ, sắn, bún, phở. Ưu tiên ngũ cốc nguyên cám như gạo lứt, yến mạch, bánh mỳ đen hoặc ngũ cốc xay xát dối.

Ăn đa dạng các loại thịt, cá, tôm, cua, đậu phụ… (đặc biệt là cá: ăn cá ít nhất 3 - 4 lần/tuần). Dầu thực vật (dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu hạt cải, dầu vừng…).

Ăn đa dạng rau, quả trái cây, trung bình khoảng 300-400g rau hoặc trái cây/ngày. Các loại hạt: đậu đỗ, hạt lạc, hạt bí, hạt hướng dương, hạt điều, óc chó, hạnh nhân…

Thực phẩm giàu Kali: Rau giền, rau khoai lang, rau ngót, rau bí, khoai tây, khoai sọ, hạt điều, chuối, bơ, ổi, kiwi...

Thực phẩm hạn chế dùng là thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh chứa nhiều muối: Thịt muối, cá muối, giò, chả, pate, dưa muối, cà muối, xúc xích, lạp xưởng…

Thực phẩm chứa nhiều Cholesterol: Phủ tạng động vật (tim, lòng, óc…), tủy xương, lòng đỏ trứng. Thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa như dầu dừa, dầu cọ, mỡ động vật, bơ động vật, sữa toàn phần.

Thực phẩm chứa nhiều đường như đường kính, nước ngọt, bánh kẹo, kem, chè…

Các chất kích thích: rượu, bia, thuốc lá… giới hạn dưới 2 đơn vị cồn/ngày với nam và 1 đơn vị cồn/ngày với nữ. 1 đơn vị cồn tương đương 1 cốc bia hơi 330ml, 1 ly rượu vang 100 ml hoặc 1 chén rượu mạnh 30ml.

Chuyên gia dinh dưỡng cũng khuyến cáo cách chế biến món ăn với tỉ lệ lượng muối ≤ 5g muối/ngày: Quá trình chế biến cho < 4g muối.

Nên chế biến các món ăn nhạt tới mức có thể chấp nhận được và giảm dần lượng muối tới mục tiêu: < 5g muối/ ngày.

5 g muối = 35 gram xì dầu (3,5 thìa) = 8 gram bột canh = 11 gram hạt nêm = 25ml nước mắm. Hạn chế các món: xào, quay, rán.

Với chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) theo chuyên gia đây là để ngăn chặn tăng huyết áp (DASH) có thể làm giảm huyết áp tâm thu khoảng 6 đến 11 mmHg ở cả người tăng huyết áp cũng như người bình thường.

DASH nhấn mạnh vào ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau, sữa ít béo, các loại hạt, cá, thịt nạc và chất béo không bão hòa.

Chế độ này chứa nhiều canxi, chất xơ, kali và magiê, đồng thời ít chất béo toàn phần, chất béo bão hòa, cholesterol và natri.

D.Ngân