Chế độ thai sản từ 1/7: Thêm đối tượng được hưởng, tăng ngày nghỉ, mở rộng quyền lợi

Ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi đáng chú ý trong chế độ thai sản đối với người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện. Những sửa đổi, bổ sung này không chỉ mở rộng đối tượng được hưởng chế độ mà còn điều chỉnh điều kiện, thời gian và mức hưởng, đảm bảo quyền lợi cho người lao động, đặc biệt là lao động nữ và lao động nam có vợ sinh con.

Mở rộng đối tượng được hưởng chế độ thai sản

Theo quy định mới, từ ngày 1/7/2025, các đối tượng sau đây sẽ được bổ sung vào danh sách được hưởng chế độ thai sản:

Viên chức quốc phòng;

Kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của liên hiệp hợp tác xã theo Luật Hợp tác xã 2023, dù có hoặc không hưởng tiền lương;

Ảnh minh họa.

Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố;

Người lao động làm việc không trọn thời gian theo hợp đồng lao động xác định hoặc không xác định thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên và có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn mức lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất;

Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ;

Vợ hoặc chồng không hưởng lương từ ngân sách nhà nước được cử đi công tác nhiệm kỳ cùng thành viên cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài;

Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam theo hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên, trừ các trường hợp: di chuyển nội bộ doanh nghiệp; đã đủ tuổi nghỉ hưu tại thời điểm ký hợp đồng lao động; hoặc điều ước quốc tế có quy định khác.

Bổ sung điều kiện hưởng chế độ thai sản

Luật Bảo hiểm xã hội 2024, tại Điều 50, bổ sung thêm hai trường hợp được hưởng chế độ thai sản:

Lao động nữ mang thai hộ đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ đủ 12 tháng trở lên, nếu phải nghỉ việc dưỡng thai theo chỉ định y tế thì phải đóng đủ 03 tháng trong vòng 12 tháng liền kề trước khi sinh để được hưởng chế độ;

Lao động nữ sinh con đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ đủ 06 tháng trở lên trong 24 tháng liền kề trước khi sinh con, nếu phải nghỉ việc để điều trị vô sinh.

Tăng số ngày nghỉ khám thai và mở rộng hưởng chế độ trong trường hợp phá thai

Theo Điều 51 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, từ ngày 1/7/2025, lao động nữ sẽ được nghỉ tối đa 02 ngày cho mỗi lần khám thai, thay vì chỉ 01 ngày như trước đây. Quy định này được áp dụng cho tất cả các trường hợp, thay vì chỉ dành cho người ở xa cơ sở y tế hoặc mang thai có bệnh lý như hiện hành.

Ngoài ra, Điều 52 quy định lao động nữ phá thai, bao gồm cả phá thai bệnh lý và ngoài ý muốn, đều được hưởng chế độ thai sản. Đây là thay đổi lớn so với Luật hiện hành (Điều 33 Luật BHXH 2014), vốn chỉ áp dụng đối với phá thai bệnh lý.

Điều chỉnh thời gian nghỉ việc khi thai gặp sự cố

Luật mới cũng điều chỉnh lại độ tuổi thai nhi để tính số ngày nghỉ khi sảy thai, phá thai, thai chết lưu hoặc thai ngoài tử cung:

Nghỉ 40 ngày nếu thai từ đủ 13 tuần đến dưới 22 tuần tuổi (trước đây là dưới 25 tuần);

Nghỉ 50 ngày nếu thai từ đủ 22 tuần tuổi trở lên (trước đây là từ 25 tuần).

Thay đổi cách tính mức trợ cấp một lần và mức nghỉ dưỡng sức

Từ 1/7/2025, mức trợ cấp và dưỡng sức sau thai sản sẽ được tính theo “mức tham chiếu”:

Trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận con nuôi = 2 x Mức tham chiếu (Điều 58);

Mức nghỉ dưỡng sức sau thai sản = 30% x Mức tham chiếu/ngày (Điều 60).

Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng trợ cấp thai sản

Khoản 3 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 bổ sung quyền lợi mới cho người tham gia BHXH tự nguyện. Cụ thể, từ ngày 1/7/2025, nhóm này sẽ được hưởng các chế độ: trợ cấp thai sản, hưu trí, tử tuất và bảo hiểm tai nạn lao động theo Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015.

Chế độ thai sản đối với lao động nam có vợ sinh con

Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội khi vợ sinh con sẽ được nghỉ hưởng chế độ thai sản:

05 ngày làm việc nếu vợ sinh con thông thường;

07 ngày làm việc nếu vợ sinh mổ hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi;

10 ngày làm việc nếu vợ sinh đôi; từ sinh ba trở lên, mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày;

14 ngày làm việc nếu vợ sinh đôi trở lên và phải phẫu thuật.

Cách tính tiền thai sản và trợ cấp một lần cho lao động nam

Tiền thai sản được tính theo công thức:

Mức hưởng = Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH 6 tháng trước khi nghỉ : 24 x số ngày nghỉ.

Ngoài ra, nếu đủ điều kiện, lao động nam cũng được nhận trợ cấp một lần khi vợ sinh con theo Điều 38 Luật BHXH 2014:

Trợ cấp 1 lần/con = 2 x Mức lương cơ sở.

Từ ngày 1/7/2024, với mức lương cơ sở tăng lên 2,34 triệu đồng/tháng, mức trợ cấp 1 lần/con sẽ là 4,68 triệu đồng.

Những điều chỉnh trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024 từ ngày 1/7/2025 không chỉ mở rộng phạm vi bảo vệ mà còn tạo điều kiện để người lao động, đặc biệt là phụ nữ, được chăm sóc và bảo đảm quyền lợi tốt hơn trong thời kỳ thai sản.

Bảo Ngọc (t/h)