Chênh lệch nhiệt độ làm tăng nguy cơ đột quỵ, biến cố tim mạch

Bệnh viện (BV) Nhi đồng 2 (TP.HCM) những tháng cuối năm tiếp nhận điều trị nhiều ca mắc bệnh lý về hô hấp. Trong đó có bệnh nhi (nam, 5 tuổi) được gia đình đưa đến trong tình trạng sốt cao liên tục, ho nhiều, sổ mũi và mệt mỏi.

Tăng nguy cơ cúm mùa, đột quỵ

Trước đó, trẻ có biểu hiện đau họng, chán ăn nhưng gia đình nghĩ là cảm thông thường nên tự chăm sóc tại nhà. Tại BV, qua thăm khám, xét nghiệm, bác sĩ (BS) chẩn đoán trẻ mắc cúm mùa.

Bệnh nhi được nhập viện theo dõi, điều trị bằng thuốc hạ sốt, bù nước, nghỉ ngơi và chăm sóc hỗ trợ theo phác đồ. Sau vài ngày điều trị, tình trạng sốt giảm dần, trẻ ăn uống khá hơn, các triệu chứng hô hấp cải thiện rõ.

BV Nhi đồng 2 tiếp nhận điều trị nhiều ca mắc bệnh lý về hô hấp. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Tại BV Đại học Y Dược TP.HCM – cơ sở 3, thời điểm cuối năm cũng tiếp nhận điều trị phục hồi chức năng cho nhiều ca đột quỵ.

Trong đó, bệnh nhân NTV (62 tuổi, ngụ TP.HCM) có tiền sử tăng huyết áp nhiều năm nhưng kiểm soát chưa tốt, được đưa vào cấp cứu trong tình trạng yếu nửa người và nói khó. Sau chẩn đoán đột quỵ não, bệnh nhân được điều trị tích cực qua giai đoạn cấp tại một BV ở TP.HCM và chuyển sang phục hồi chức năng tại BV Đại học Y Dược TP.HCM – cơ sở 3.

Tại đây, bệnh nhân được xây dựng chương trình phục hồi toàn diện, cá thể hóa theo tình trạng tổn thương và khả năng đáp ứng: Phục hồi vận động, ngôn ngữ và sinh hoạt hằng ngày thông qua vật lý trị liệu và huấn luyện giao tiếp.

Song song đó, bệnh nhân được theo dõi chặt chẽ huyết áp, điều chỉnh thuốc và tư vấn chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp nhằm phòng ngừa tái phát đột quỵ. Sau một thời gian kiên trì tập luyện, bệnh nhân dần cải thiện khả năng đi lại, cử động tay chân và giao tiếp cơ bản, có thể tự thực hiện một số sinh hoạt cá nhân.

Bệnh nhân điều trị phục hồi chức năng sau đột quỵ tại BV Đại học Y Dược TP.HCM – cơ sở 3. Ảnh: BVCC

Tăng huyết áp dẫn đến biến cố tim mạch

TS.BS Bùi Phạm Minh Mẫn, BV Đại học Y Dược TP.HCM - Cơ sở 3, cho biết những tháng cuối năm thời tiết lạnh hoặc biến động nhiệt độ mạnh, thường ghi nhận số ca nhập viện vì đột quỵ và các biến cố tim mạch tăng.

Nhiều nghiên cứu y học ghi nhận khi nhiệt độ giảm, các mạch máu ngoại biên có xu hướng co lại để giữ nhiệt, dẫn đến tăng sức cản mạch máu và làm huyết áp tăng cao. Ở những người tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hoặc bệnh tim mạch, thay đổi này có thể làm mất cân bằng huyết động, tăng nguy cơ đột quỵ.

“Một yếu tố khác thường bị bỏ qua là không ít người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc rối loạn lipid máu tự ý ngưng thuốc, quên thuốc hoặc trì hoãn tái khám khiến các chỉ số sức khỏe mất kiểm soát đúng vào giai đoạn nguy cơ tăng cao” – BS Mẫn nói.

Theo BS này, trong các yếu tố nguy cơ, tăng huyết áp được xem là yếu tố quan trọng nhất liên quan đến đột quỵ. Đáng lưu ý, tăng huyết áp thường diễn tiến âm thầm và không gây triệu chứng rõ ràng. Nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đã xảy ra biến cố tim mạch hoặc đột quỵ.

BS Mẫn khuyến cáo việc đo huyết áp định kỳ, đúng kỹ thuật và theo dõi xu hướng thay đổi theo thời gian là biện pháp đơn giản nhưng có giá trị cao. Người trưởng thành, đặc biệt từ 40 trở lên hoặc có bệnh nền, nên duy trì thói quen đo huyết áp đều đặn, nhất là trong những ngày thời tiết lạnh.

Khi ghi nhận huyết áp tăng kéo dài hoặc dao động bất thường, cần trao đổi với nhân viên y tế để được tư vấn điều chỉnh chế độ sinh hoạt hoặc điều trị phù hợp, thay vì tự ý xử trí.

Cẩn trọng với cúm mùa lạnh

BS CKI Trương Thị Ngọc Phú, BV Nhi đồng 2 (TP.HCM), cho hay thời tiết chuyển mùa với sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn, mưa nắng thất thường khiến sức đề kháng của cơ thể suy giảm, tạo điều kiện cho nhiều bệnh truyền nhiễm phát sinh và lây lan nhanh, trong đó có bệnh về đường hô hấp như cúm mùa.

Phần lớn các trường hợp cúm mùa diễn tiến lành tính, tuy nhiên nếu phụ huynh chủ quan hoặc tự ý điều trị không đúng cách, trẻ vẫn có thể gặp biến chứng nguy hiểm.

Theo BS Phú, trong giai đoạn cấp tính, cúm mùa có thể gây viêm phổi, viêm tai giữa cấp, co thắt phế quản, mất nước do sốt cao kèm nôn ói hoặc bỏ bú. Một số trường hợp nặng có thể dẫn đến khó thở, suy hô hấp, phải nhập viện điều trị.

Bệnh nhi điều trị tại khoa Hô hấp BV Nhi đồng 2. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Về lâu dài, cúm còn làm tăng nguy cơ hen phế quản tái diễn, viêm mũi xoang mạn tính, suy giảm sức đề kháng và ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất do trẻ ăn uống kém trong thời gian mắc bệnh.

“Đáng lưu ý, các nhóm trẻ dưới 2 tuổi, sinh non, suy dinh dưỡng hoặc có bệnh lý nền về hô hấp thường có nguy cơ diễn tiến nặng nhanh hơn và dễ gặp biến chứng” – BS Phú chia sẻ.

Trong giai đoạn giao mùa, khi các bệnh hô hấp gia tăng theo chu kỳ hằng năm, BS Phú khuyến cáo phụ huynh cần chủ động bảo vệ trẻ bằng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả như giữ ấm đúng cách, đặc biệt vùng cổ, ngực, tay chân; tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột khi ra vào phòng máy lạnh; vệ sinh mũi họng thường xuyên bằng nước muối sinh lý khi trẻ nghẹt mũi.

Bên cạnh đó, cần hạn chế lây nhiễm chéo bằng cách tập cho trẻ rửa tay đúng cách, tránh tiếp xúc với người đang ho, sốt; tăng cường sức đề kháng qua chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất, ngủ đủ giấc, vận động hợp lý và uống đủ nước. Việc tiêm chủng đầy đủ các vaccine như cúm, phế cầu, Hib giúp giảm rõ rệt nguy cơ mắc bệnh hô hấp và các biến chứng nặng.

Với người trưởng thành, BS Phú lưu ý không nên chủ quan khi mắc cúm mùa lạnh, tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh khi chưa có dấu hiệu bội nhiễm và nên tiêm vaccine cúm hằng năm để giảm nguy cơ bệnh diễn tiến nặng.

THẢO PHƯƠNG