5 thói quen giúp ngăn ngừa sỏi thận tái phát

1. Vì sao sỏi thận lại dễ tái phát?

Sỏi thận không phải là bệnh "đến một lần rồi thôi". Trên thực tế, nhiều người sau khi đã điều trị thành công vẫn phải đối mặt với nguy cơ tái phát trong những năm tiếp theo. Điều này không chỉ gây đau đớn về thể chất mà còn tạo áp lực tâm lý, lo lắng thường trực trong sinh hoạt hằng ngày.

Các nghiên cứu cho thấy, sỏi thận hình thành khi nước tiểu trở nên quá cô đặc hoặc khi nồng độ một số khoáng chất trong cơ thể tăng cao. Lúc này, các tinh thể nhỏ có điều kiện kết dính, lớn dần và tạo thành sỏi. Đáng chú ý, phần lớn các trường hợp sỏi thận tái phát có liên quan mật thiết đến lối sống, chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt hàng ngày.

Khi đã hiểu rõ cơ chế hình thành sỏi, việc phòng ngừa tái phát không còn quá phức tạp. Với sự theo dõi y tế phù hợp cùng những thay đổi nhỏ nhưng bền bỉ trong sinh hoạt, nguy cơ tái phát sỏi thận hoàn toàn có thể được kiểm soát.

2. Những nguyên tắc cơ bản giúp giảm nguy cơ tái phát sỏi thận

Về bản chất, sỏi thận tái phát thường xuất phát từ hai yếu tố chính:

Nước tiểu quá đặc
Cơ thể sản sinh hoặc bài tiết quá nhiều một số khoáng chất…

Do đó, các biện pháp phòng ngừa tập trung vào việc điều chỉnh hai yếu tố này thông qua lối sống. Trong nhiều trường hợp, thay đổi thói quen là đủ; một số người khác có thể cần dùng thuốc theo chỉ định nếu các biện pháp không dùng thuốc chưa mang lại hiệu quả mong muốn.

Những giải pháp cốt lõi bao gồm:

Uống đủ nước trong ngày
Giảm lượng muối ăn vào
Duy trì lượng canxi phù hợp trong khẩu phần
Hạn chế tiêu thụ protein động vật
Tăng cường trái cây và rau quả...

Tăng cường trái cây và rau quả giúp giảm nguy cơ tái phát sỏi thận

2.1. Uống đủ nước – chìa khóa quan trọng nhất để phòng sỏi thận tái phát

Theo thông tin đăng trên trang Toi, giữ cho nước tiểu luôn ở trạng thái loãng là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả hàng đầu trong phòng ngừa sỏi thận tái phát. Khi lượng nước tiểu tăng, nồng độ khoáng chất giảm, các tinh thể khó có cơ hội kết tụ và phát triển thành sỏi.

Một sai lầm phổ biến là chỉ uống nhiều nước vào một vài thời điểm trong ngày. Cách làm này tạo ra những khoảng thời gian dài nước tiểu bị cô đặc, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi. Ngược lại, uống nước đều đặn từ sáng đến tối giúp duy trì môi trường ổn định cho thận.

Ngay cả những thay đổi nhỏ trong thói quen uống nước cũng mang lại lợi ích rõ rệt. Việc duy trì đủ nước không chỉ giúp ngăn sỏi mà còn hỗ trợ thận hoạt động hiệu quả hơn về lâu dài.

2.2. Giảm muối – bước quan trọng để hạn chế sỏi canxi

Ăn mặn là yếu tố âm thầm làm tăng nguy cơ tái phát sỏi thận. Khi lượng muối trong khẩu phần cao, thận sẽ thải nhiều canxi hơn qua nước tiểu, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành sỏi canxi.

Nhiều người không nhận ra rằng, phần lớn muối đến từ thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh hoặc các món ăn tại nhà hàng, chứ không chỉ từ muối thêm vào khi nấu. Việc ưu tiên thực phẩm đơn giản, tự chế biến tại nhà giúp kiểm soát lượng muối tốt hơn.

Giảm muối từ từ cũng giúp vị giác thích nghi, đồng thời góp phần duy trì cân bằng khoáng chất trong nước tiểu – yếu tố then chốt để phòng sỏi tái phát.

2.3. Ăn đủ canxi giúp giảm oxalate

Sau khi bị sỏi thận, nhiều người có xu hướng hạn chế hoặc loại bỏ thực phẩm giàu canxi với mong muốn ngăn sỏi tái phát. Tuy nhiên, cách làm này có thể phản tác dụng, canxi trong thực phẩm có vai trò kết hợp với oxalate ngay tại đường tiêu hóa, giúp giảm lượng oxalate hấp thu và thải qua nước tiểu. Khi khẩu phần thiếu canxi, nồng độ oxalate trong nước tiểu tăng lên, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành sỏi canxi oxalat.

Duy trì lượng canxi phù hợp từ sữa và các thực phẩm giàu canxi khác giúp giữ cân bằng hóa học trong đường tiết niệu, góp phần quan trọng vào việc phòng ngừa sỏi thận tái phát.

Ăn đủ canxi phòng ngừa sỏi thận tái phát.

2.4. Hạn chế protein động vật để giảm axit uric

Tiêu thụ quá nhiều protein động vật, đặc biệt là thịt đỏ, thịt gia cầm và một số loại hải sản, có thể làm tăng độ axit của nước tiểu và nồng độ axit uric. Điều này không chỉ liên quan đến sỏi axit uric mà còn làm tăng nguy cơ sỏi canxi.

Giải pháp không nhất thiết là loại bỏ hoàn toàn thịt cá, mà là sử dụng ở mức độ hợp lý. Giảm khẩu phần, giãn số bữa ăn chứa thịt trong tuần, hoặc thay thế một số bữa bằng thực phẩm có nguồn gốc thực vật đều là những lựa chọn khả thi.

Những điều chỉnh này giúp giảm gánh nặng cho thận và tạo môi trường nước tiểu ít thuận lợi hơn cho sự hình thành sỏi.

2.5. Tăng cường trái cây và rau quả để nâng cao citrate tự nhiên

Citrate là chất có khả năng ức chế sự hình thành tinh thể trong nước tiểu. Những người ăn ít trái cây và rau củ thường có nồng độ citrate thấp, từ đó làm tăng nguy cơ tái phát sỏi thận. Việc bổ sung trái cây, đặc biệt là các loại quả họ cam quýt, cùng rau củ giàu kali giúp tăng citrate một cách tự nhiên, đồng thời duy trì độ pH ổn định cho nước tiểu.

Không cần thay đổi quá đột ngột, bạn chỉ cần thêm trái cây vào bữa sáng hoặc chọn rau củ làm món ăn nhẹ cũng đủ mang lại lợi ích tích lũy theo thời gian.

Lưu ý, bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin tham khảo, không thay thế cho tư vấn, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

DS. Hải Sơn