Chỉ định nhân sự chủ tịch tỉnh, thành sau sáp nhập là do tính chất 'hết sức đặc biệt'

Chiều 13-6, Quốc hội thảo luận ở hội trường lần 2 về dự thảo nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu bày tỏ quan tâm đến việc chỉ định nhân sự lãnh đạo UBND và HĐND ở các địa phương thực hiện sắp xếp.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị). Ảnh: PHẠM THẮNG

Quy định cụ thể, tránh lúng túng khi thực hiện

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) đề nghị cân nhắc kỹ việc chuyển sang chế độ chủ tịch UBND tỉnh do Thủ tướng phê chuẩn và trao thêm thẩm quyền cho Thường trực HĐND trong chỉ định nhân sự ở cấp xã. “Việc này cần phải đảm bảo tính dân chủ và tránh rút gọn quyền dân cử” – ông nói.

Đại biểu đoàn Quảng Trị cũng cho rằng cần quy định cụ thể thời hạn và trình tự kiện toàn bộ máy sau khi Hiến pháp sửa đổi có hiệu lực, tránh tình trạng lúng túng trong triển khai.

Đặc biệt, theo ông Đồng, đối với những trường hợp đặc biệt chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND ở đơn vị hành chính (ĐVHC) hình thành sau sắp xếp thì cần giới hạn rõ ràng, chỉ áp dụng một lần duy nhất và có cơ chế giám sát chứ không thể để chung chung, sẽ tạo tiền lệ.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh (TP Hà Nội). Ảnh: PHẠM THẮNG

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh (TP Hà Nội) bày tỏ đồng tình với quy định về chỉ định nhân sự.

Ông cho rằng quy định này sẽ góp phần thực hiện tốt chủ trương sắp xếp ĐVHC.

Theo đại biểu Thịnh, việc chỉ định nhân sự giúp kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp khi thực hiện sắp xếp, đảm bảo bộ máy hoạt động thông suốt, không gián đoạn theo tinh thần vừa chạy vừa xếp hàng.

Việc cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, cấp xã hình thành sau sắp xếp góp phần thực hiện tốt công tác nhân sự sau sắp xếp để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong thời gian từ nay đến hết nhiệm kỳ 2021 - 2026.

Đồng thời, ông cũng đề nghị cần quy định cụ thể hơn về các chức danh lãnh đạo HĐND tại dự thảo nghị quyết.

Đề xuất chỉ định cả phó ban của HĐND cấp tỉnh, xã

Giải trình sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, Ủy viên Thường trực Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, cho biết một số ý kiến đề xuất nghiên cứu chỉ định không chỉ trưởng ban mà cả phó ban của HĐND cấp tỉnh, xã; kể cả chỉ định trong trường hợp đặc biệt không phải là đại biểu HĐND để giữ chức danh này.

“Chúng tôi ghi nhận ý kiến các đại biểu để báo cáo cấp có thẩm quyền, xem xét báo cáo Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp xem xét ngoài chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND thì có thực hiện chỉ định đối với các chức danh nêu trên hay không?” – theo ông Tùng.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, Ủy viên Thường trực Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Ảnh: QH

Sau khi đã chỉ định được chủ tịch, phó chủ tịch HĐND và trưởng ban HĐND - tức là đã hình thành được thường trực HĐND. Theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương dự kiến được thông qua vào thứ Hai tới (16-6), thường trực HĐND sẽ có thẩm quyền phê chuẩn luôn đối với phó trưởng ban HĐND nên không đặt ra vấn đề chỉ định.

“Riêng chỉ định trong trường hợp đặc biệt như đại biểu đề xuất là vấn đề lớn, chúng tôi sẽ ghi nhận, báo cáo để cấp có thẩm quyền xem xét” – ông Hoàng Thanh Tùng cho hay.

Do tính chất "hết sức đặc biệt"

Trước đó, theo giải trình của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, sở dĩ cần áp dụng cơ chế chỉ định các chức danh lãnh đạo của HĐND, UBND ở các ĐVHC thực hiện sắp xếp là do tính chất hết sức đặc biệt của việc sắp xếp ĐVHC trong năm 2025 này.

Ngoài quy mô rất lớn, mang tính toàn quốc của việc nhập các ĐVHC cấp tỉnh, sắp xếp ĐVHC cấp xã, cả nước còn kết hợp thực hiện chủ trương lớn của Đảng về việc không tổ chức ĐVHC cấp huyện, các cơ quan thuộc chính quyền địa phương cấp huyện sẽ kết thúc hoạt động cùng thời điểm sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã.

Quang cảnh phiên thảo luận chiều 13-6. Ảnh: QH

Trong điều kiện tổ chức bộ máy có sự thay đổi, biến động lớn như vậy, thời gian còn lại của nhiệm kỳ HĐND chỉ còn rất ngắn (khoảng trên dưới 9 tháng), đại biểu HĐND ở các ĐVHC hình thành sau sắp xếp được tập hợp từ nhiều ĐVHC trước đó khó có điều kiện nhận biết, đánh giá chính xác về năng lực của đội ngũ cán bộ để bầu chọn các chức danh lãnh đạo ở các ĐVHC mới hình thành sau sắp xếp. Cạnh đó, chưa kể đến các tác động, ảnh hưởng có thể có của tâm lý cục bộ địa phương.

“Tuy hình thức là chỉ định nhưng công tác lựa chọn, giới thiệu nhân sự vẫn phải được tiến hành hết sức chặt chẽ và do cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ thực hiện theo đúng quy định của Đảng” – theo Ủy ban.

Mặt khác, cơ chế này chỉ thực hiện từ nay đến hết nhiệm kỳ 2021 - 2026 để phục vụ việc sắp xếp các ĐVHC trong năm 2025, còn sau bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 và các năm tiếp theo tiếp tục thực hiện bầu nhân sự bình thường theo đúng quy định hiện hành, HĐND sẽ bầu các chức danh của HĐND và UBND.

ĐỨC MINH

NGUYỄN THẢO