Chi tiết cách tính thuế mới cho hộ kinh doanh từ 1.1.2026

Từ ngày 1.1.2026, ngưỡng doanh thu chịu thuế thu nhập cá nhân và thuế GTGT của hộ kinh doanh được nâng lên 500 triệu đồng/năm theo luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi). Cũng từ thời điểm này, lệ phí môn bài với hộ kinh doanh chính thức được bãi bỏ theo Nghị quyết 198. Như vậy, từ năm 2026, hộ kinh doanh chỉ còn phải nộp 2 loại thuế: thuế thu nhập cá nhân và thuế GTGT nếu doanh thu vượt 500 triệu đồng/năm.

Luật mới cũng bổ sung cách tính thuế dựa trên phần chênh lệch giữa doanh thu và chi phí.

Theo Phó tổng thư ký Hội Tư vấn thuế Lê Thị Duyên Hải, hộ kinh doanh khi chuyển sang kê khai vẫn nộp thuế VAT theo doanh thu, và bảng tỷ lệ tính không thay đổi so với trước. Các hộ kinh doanh có ngưỡng doanh thu từ 500 triệu đến trên 50 tỷ đồng cũng áp dụng phương pháp này.

Cụ thể: Số thuế phải nộp = doanh thu tính thuế VAT (x) tỷ lệ thuế suất theo ngành nghề.

Hộ có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm, nếu chứng minh được chi phí, sẽ chịu thuế suất 15% trên lợi nhuận; doanh thu từ 3 đến 50 tỷ đồng chịu thuế suất 17%; trên 50 tỷ đồng chịu thuế suất 20%. Trường hợp không xác định được chi phí, hộ kinh doanh tiếp tục nộp thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu (0,5 – 5% tùy ngành nghề), sau khi trừ mức 500 triệu đồng được miễn. Tức là thuế không áp dụng từ đồng đầu tiên.

Với hộ kinh doanh ăn uống có doanh thu 1 tỷ đồng/năm nhưng không xác định được chi phí, mức thuế phải nộp là 4,5% trên phần doanh thu vượt ngưỡng (500 triệu đồng), tương đương 22,5 triệu đồng/năm. Hộ bán lẻ hàng hóa doanh thu 1 tỷ đồng nộp 1,5% (0,5% thuế thu nhập cá nhân và 1% thuế GTGT) trên 500 triệu đồng, tức 7,5 triệu đồng/năm. Nếu xác định được 800 triệu đồng chi phí trên doanh thu 1 tỷ đồng, hộ phải nộp 15% thuế thu nhập cá nhân trên lợi nhuận 200 triệu đồng (30 triệu đồng), cộng 20 triệu đồng thuế GTGT, tổng cộng 50 triệu đồng/năm.

Với hộ kinh doanh vật liệu xây dựng doanh thu 3 tỷ đồng/năm, nếu không xác định được chi phí thì phải nộp 4,5% thuế trên 2,5 tỷ đồng, tương đương 112,5 triệu đồng/năm; nếu xác định được chi phí và lợi nhuận 300 triệu đồng thì thuế phải nộp là 54 triệu đồng.

Nhiều hộ kinh doanh vật liệu xây dựng, xe máy, hàng điện tử… lo ngại việc tính thuế theo doanh thu khiến các ngành có doanh số lớn nhưng biên lợi nhuận thấp chịu thiệt. Chỉ cần vài giao dịch lớn, doanh thu có thể vượt 500 triệu đồng trong vài ngày, trong khi lợi nhuận chỉ 3-5%, thấp hơn nhiều so với nhóm kinh doanh dịch vụ ăn uống, làm đẹp có biên lợi nhuận 30-50%.

Một số hộ kinh doanh theo mùa vụ cũng bối rối khi phải kê khai thuế theo quý, không rõ nếu chưa chắc chắn vượt ngưỡng 500 triệu đồng thì có phải nộp trước rồi chờ hoàn thuế cuối năm hay không. Nhiều ý kiến cho rằng quy trình kê khai qua phần mềm còn phức tạp, khó tiếp cận, nhất là với nhóm không có hóa đơn đầu vào.

Chuyên gia thuế cũng cảnh báo tình trạng hộ kinh doanh có doanh số lớn có thể chia nhỏ hoạt động cho nhiều thành viên trong gia đình để giữ doanh thu dưới ngưỡng 500 triệu đồng mỗi năm, dẫn đến rủi ro pháp lý và gây khó khăn cho cơ quan thuế trong việc quản lý.

Trước đó vào sáng 10/12, trong chương trình làm việc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi). Cụ thể:

Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) hướng tới mục tiêu giảm gánh nặng tuân thủ và tạo thuận lợi hơn cho hộ, cá nhân kinh doanh – nhóm vốn chịu nhiều áp lực khi thực hiện nghĩa vụ thuế. Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là nâng ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế từ 200 triệu lên 500 triệu đồng/năm, áp dụng cho cả thuế thu nhập cá nhân và thuế GTGT. Phần doanh thu 500 triệu đồng này được trừ trước khi tính thuế theo tỷ lệ phần trăm, giúp giảm số thuế phải nộp cho đa số hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Quốc hội thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) với 92,60% đại biểu tham gia biểu quyết tán thành.

Luật cũng bổ sung phương pháp tính thuế theo thu nhập (lợi nhuận) đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đến 3 tỷ đồng/năm, với thuế suất 15%, tương ứng ưu đãi dành cho doanh nghiệp siêu nhỏ. Người nộp thuế được quyền lựa chọn giữa hai phương pháp, nộp thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu hoặc theo thu nhập tính thuế. Quy định mới này nhằm khắc phục bất cập lâu nay khi nhiều ngành có doanh thu lớn nhưng biên lợi nhuận rất thấp, nếu áp theo doanh thu thì phải nộp thuế cao hơn thực tế khả năng chịu đựng.

Cùng với đó, biểu thuế lũy tiến từng phần cũng được điều chỉnh để tránh tăng thuế đột ngột và tạo động lực cho người lao động, thuế suất bậc 2 giảm từ 15% xuống 10%, bậc 3 giảm từ 25% xuống 20%. Mức giảm trừ gia cảnh được đưa vào luật theo quy định mới, 15,5 triệu đồng/tháng cho bản thân người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Chính phủ được giao quyền đề xuất điều chỉnh linh hoạt các mức giảm trừ này theo biến động giá cả, thu nhập của từng thời kỳ, bảo đảm phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội.

Một điểm mới khác là áp thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng với thuế suất 0,1% trên giá trị giao dịch. Chính phủ sẽ quy định ngưỡng giá trị chịu thuế và thời điểm áp dụng để phân biệt rõ hoạt động kinh doanh vàng với việc mua bán nhỏ lẻ nhằm tích trữ. Quy định này được xem là bước đi cần thiết để tăng cường quản lý thị trường vàng, hạn chế đầu cơ và đưa nguồn lực vào sản xuất kinh doanh.

Ngoài các nội dung trên, Chính phủ cũng chỉ đạo cơ quan soạn thảo rà soát toàn bộ ngôn ngữ, hình thức, biểu mẫu và quy trình kê khai nhằm đơn giản hóa tối đa, giúp hộ và cá nhân kinh doanh dễ dàng tiếp cận hơn với các quy định thuế mới khi luật đi vào áp dụng.

Hà Chi