Trình tự thành lập Hội đồng giáo sư, hủy bỏ công nhận GS và PGS

Ở Việt Nam, việc thành lập hội đồng giáo sư nhằm đánh giá, xét duyệt và phong học hàm giáo sư, phó giáo sư cho các nhà khoa học, giảng viên có đủ tiêu chuẩn theo quy định của Nhà nước.

Bên cạnh đó, những quy định về đối tượng, trình tự xét hủy bỏ công nhận, miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư không chỉ đảm bảo sự nghiêm túc, công bằng trong hệ thống giáo dục mà còn nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, nhà nghiên cứu.

Hiện tại, cơ cấu và trình tự thành lập hội đồng giáo sư; trình tự xét hủy bỏ công nhận, miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư đang được thực hiện theo Quyết định số 37/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chuẩn, thủ tục xét công nhận đạt tiêu chuẩn và bổ nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư; thủ tục xét hủy bỏ công nhận chức danh và miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư.

Những thay đổi trong thành lập các hội đồng giáo sư

Thành viên hội đồng giáo sư bao gồm các giáo sư đầu ngành, có uy tín trong lĩnh vực chuyên môn và đáp ứng các tiêu chí về số lượng công trình nghiên cứu khoa học đã công bố, kinh nghiệm giảng dạy cũng như khả năng đóng góp vào sự phát triển học thuật của đất nước.

Việc thành lập hội đồng giáo sư còn đòi hỏi sự minh bạch, công khai và tuân thủ các nguyên tắc học thuật, nhằm đảm bảo công bằng và chất lượng trong quá trình xét duyệt chức danh giáo sư, phó giáo sư.

So với một số quy định trước đây (Quyết định số 174/2008/QĐ-TTg; Quyết định số 20/2012/QĐ-TTg ngày ngày 27/4/2012), quy định về việc thành lập hội đồng giáo sư tại Quyết định số 37 có một số thay đổi, khoa học hơn.

Theo bảng trên, Quyết định số 37 quy định việc thành lập Hội đồng Giáo sư cơ sở, Hội đồng Giáo sư nhà nước được chi tiết hơn tại Khoản 1 Điều 12, Điều 13, Điều 17.

Hội đồng Giáo sư cơ sở tại các cơ sở giáo dục đại học là do người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học quyết định thành lập; đủ từ 09-15 thành viên; người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học lựa chọn người có đủ tiêu chuẩn theo quy định để thành lập Hội đồng Giáo sư cơ sở.

Quyết định số 37 cũng quy định trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học về việc bố trí cơ sở vật chất, thiết bị, kinh phí, phương tiện và các điều kiện cần thiết khác cho Hội đồng Giáo sư cơ sở hoạt động.

Thành lập và bổ nhiệm các chức danh trong Hội đồng Giáo sư cơ sở năm 2024 Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội. (Ảnh: website nhà trường)

Về cơ cấu và trình tự thành lập Hội đồng Giáo sư nhà nước, Quyết định số 37 quy định Hội đồng Giáo sư nhà nước có bộ phận giúp việc là Văn phòng và các Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng Giáo sư nhà nước; Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành; Hội đồng giáo sư cơ sở và Văn phòng hội đồng giáo sư nhà nước.

Quy định nêu rõ một trong những tiêu chuẩn thành viên Hội đồng Giáo sư nhà nước, Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành và Hội đồng Giáo sư cơ sở là trung thực, có uy tín chuyên môn khoa học cao, có kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học quốc tế có uy tín hoặc xuất bản ở nhà xuất bản có uy tín trong 05 năm liền kề với thời điểm được bổ nhiệm thành viên Hội đồng.

Các thành viên phải sử dụng thành thạo ngoại ngữ phục vụ công tác chuyên môn và giao tiếp tốt bằng tiếng Anh.

Thành viên Hội đồng Giáo sư nhà nước phải có chức danh giáo sư; trường hợp khác do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Thành viên Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành và Hội đồng Giáo sư cơ sở phải có chức danh giáo sư, phó giáo sư.

Hủy bỏ công nhận và miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư

Giáo sư và phó giáo sư là các chức danh cao quý. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc hủy bỏ công nhận và miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư có thể xảy ra khi cá nhân không còn đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định của Nhà nước.

So với trước đây, quy định về việc xét hủy bỏ công nhận, miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư trong Quyết định số 37 cũng có một số thay đổi nhất định.

Về trình tự hủy bỏ công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư, Quyết định số 37 nêu rõ khi có đơn khiếu nại, hoặc phản ánh của cơ quan, tổ chức/cá nhân liên quan đến các trường hợp xét hủy bỏ công nhận chứng danh giáo sư, phó giáo sư, Hội đồng Giáo sư nhà nước sẽ tổ chức xét hủy bỏ công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư theo trình tự quy định.

Các đối tượng xét hủy bỏ công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư gồm: Bị phát hiện và xác định là không đủ tiêu chuẩn quy định vào thời điểm được phong hoặc công nhận; sử dụng văn bằng, chứng chỉ không hợp pháp, bị thu hồi hoặc bị tước bằng tiến sĩ; bị kỷ luật bằng hình thức buộc thôi việc; bị tòa án kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật.

Về trình tự miễn nhiệm, theo Quyết định số 37, Khi nhận được quyết định hủy bỏ công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư của Hội đồng Giáo sư nhà nước hoặc minh chứng hợp pháp xác định những trường hợp không còn đủ tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm hoặc bị đánh giá là không hoàn thành nhiệm vụ được giao, người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học thành lập hội đồng xét miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư để rà soát, xem xét từng trường hợp cụ thể và ra quyết định miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư.

Ngọc Mai