Chia tay, ly hôn, chuyển chỗ ở... đều hỏi ý kiến AI

Khi quyết định chia tay bạn trai sau 6 tháng hẹn hò, Katie Moran sống tại Mỹ tìm lời khuyên từ một “người bạn” chẳng ai ngờ tới là nền tảng ChatGPT. Cô chia sẻ: “Nó khiến tôi phải suy ngẫm và tự trò chuyện với chính mình, điều mà tôi luôn né tránh”. Mặc dù có tâm sự với gia đình và bạn bè, nhưng chính ChatGPT giúp Moran nhận ra rằng mối quan hệ yêu đương là nguồn gốc của tâm trạng lo lắng. Sau khi trao đổi với chatbot này suốt 1 tuần, cô đi đến quyết định chia tay.

Hầu hết mọi người đều hỏi ý bạn bè, người thân hay chuyên gia trị liệu lúc phải đưa ra quyết định mang tính quan trọng như chia tay, thay đổi nghề nghiệp, chuyển đến quốc gia khác sinh sống. Nhưng giờ đây không ít trường hợp lại hỏi ý trí tuệ nhân tạo (AI) để được cho lời khuyên mà không bị phán xét. Mặc dù nhiều người như cô Moran cho rằng AI đem lại sự tự tin cần thiết trước lựa chọn khó khăn, giới chuyên gia khuyến cáo nên thận trọng vì bản chất nịnh nọt của chatbot có thể dẫn đến quyết định sai lầm.

Đối với Julie Neis, tình trạng kiệt sức khiến cô tìm đến ChatGPT. Khoảng thời gian 3 năm làm việc trong ngành công nghệ làm cho người phụ nữ này bị lo âu và mệt mỏi mãn tính.

“Tôi chỉ còn là cái xác không hồn. Cuối cùng cũng đến tôi nghĩ mình phải thay đổi”, Neis nhớ lại thời điểm cuối năm ngoái. Cô nêu rõ tiêu chí muốn sống 1 thị trấn yên tĩnh có cộng đồng người nước ngoài đông đúc, không phải đô thị xa hoa như Paris, ChatGPT đề xuất Uzès - thị trấn nhỏ ở miền nam nước Pháp với dân số chỉ 8.300 người. Vậy là Neis rời khỏi Mỹ đến “miền đất hứa” vào tháng 4 năm nay.

Đề xuất của ChatGPT chưa hoàn hảo. Uzès quả thực có đông người đến từ Mỹ hoặc Anh, tuy nhiên chatbot không cho biết hầu hết cư dân nước ngoài nơi đây đều đã nghỉ hưu. Neis mới 44 tuổi.

Theo một nghiên cứu gần đây của OpenAI (đơn vị phát triển ChatGPT), khoảng một nửa số câu lệnh đầu vào mà chatbot nhận được là câu hỏi nhằm tìm kiếm hoặc làm rõ thông tin phục vụ việc ra quyết định. Giám đốc điều hành Sam Altman cũng lưu ý rằng xu hướng hỏi ý AI rõ rệt nhất ở nhóm người dùng trẻ: “Họ không thực sự đưa ra quyết định về những sự kiện trọng đại trong cuộc đời nếu không hỏi ChatGPT xem nên làm gì. Nền tảng có đầy đủ thông tin cuộc sống từng người và những gì họ từng nói”.

Chuyện nhỏ chuyện lớn đều cần đến chatbot AI - Ảnh: The Financial Express

Nhưng bất ngờ là không chỉ người trẻ tuổi mới hỏi ý AI. Lúc ngoài 50 vào năm 2023, Mike Brown sống tại Mỹ cũng tâm sự với chatbot để xin lời khuyên về việc nên làm gì với cuộc hôn nhân 36 năm của mình. Bạn bè, linh mục, cố vấn hôn nhân đều đã khuyên ông đệ đơn li hôn, nhưng phải đến khi cùng nền tảng Pi.ai trò chuyện 30 phút thì Brown mới thấy chắc chắn khi lựa chọn.

“Tôi cần suy nghĩ kĩ, cần một sự khẳng định rằng đây thực sự là hướng đi đúng. Chatbot cho tôi góc nhìn đáng tin cậy”, ông Brown chia sẻ.

Chuyên nghiên cứu tương tác giữa người với AI tác động ra sao đến việc ra quyết định, giáo sư Léonard Boussioux (Đại học Washington) có thể hiểu tại sao nhiều người hỏi ý trí tuệ nhân tạo về chuyện đại sự đời mình. Chúng hoạt động 24/7, trả lời nhanh hơn nhiều và được đánh giá khách quan hơn thay vì lời khuyên mang nặng ý kiến cá nhân.

Tuy nhiên, ông nhắc nhở hầu hết chatbot đều nịnh nọt, chẳng chú trọng đưa ra lời khuyên tốt nhất mà chỉ tập trung làm hài lòng người dùng: “Chúng được đào tạo để làm hài lòng người dùng, vì nếu làm hài lòng người dùng thì họ sẽ quay lại sử dụng tiếp”.

Ở trường hợp của Moran, cô rất ngạc nhiên trước cách ChatGPT trò chuyện với mình như một người bạn, nói những điều như “bạn xứng đáng có người trấn an chứ không phải người chỉ biết im lặng khiến bạn lo lắng”.

Không ai trong số người hỏi ý AI được Reuters phỏng vấn cảm thấy hối hận vì dựa vào chatbot khi ra quyết định quan trọng. Với Brown, chatbot hoạt động như “người quan sát trung lập, nhiệt huyết”. Còn Moran xem nó như “người bạn tốt nhất”. Neis hài lòng vì ChatGPT giúp cô nhận ra điều mình muốn.

Mặc dù vậy ông Boussioux khuyến cáo người dùng vẫn nên cẩn thận, giao phó việc ra quyết định cho AI có nguy cơ làm giảm kỹ năng giải quyết vấn đề của chính mỗi người. Theo giáo sư: “Hãy tạm dừng lại và suy ngẫm về vẻ đẹp của việc tự mình đưa ra quyết định. Hãy đảm bảo chúng ta cũng đang suy nghĩ”.

Cẩm Bình