Chiếc xe tăng hiện đại nhất của Israel khuất phục trước Hamas
Trong một 'sự cố an ninh' tại thành phố Jabalia ở Gaza hôm 13/7, Israel đã mất thêm một xe tăng Merkava 4 cùng ba thành viên tổ lái. Merkava 4 vốn được quảng cáo sức mạnh rầm rộ nhưng đã chịu tổn thất nặng nề trong 2 năm qua tại Gaza.
Xe tăng chiến đấu Merkava của Israel tham gia cuộc tập trận trên Cao nguyên Golan năm 2023. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Theo Press TV (Iran), Merkava 4 được coi là lá cờ đầu cho năng lực tấn công của Israel. Truyền thông Israel đưa tin ba binh sĩ nước này đã thiệt mạng khi vận hành xe tăng Merkava 4.
Quân đội Israel vẫn chưa biết liệu chiếc xe tăng bị trúng tên lửa chống tăng hay do thiết bị nổ gài bên dưới. Điều này phản ánh năng lực ngày càng tinh vi của Lữ đoàn Al-Qassam, cánh vũ trang của lực lượng Hamas.
Merkava 4 thuộc nhóm hiện đại nhất trong dòng xe tăng chiến đấu của quân đội Israel. Nó được ca ngợi là "xe tăng tiên tiến nhất và được bảo vệ tốt nhất trên thế giới".
Merkava 4 là phiên bản mới nhất của xe tăng chiến đấu chủ lực Israel, một phần của dòng Merkava do Israel Military Industries (nay đổi tên thành Israel Aerospace Industries và các nhà thầu khác) phát triển.
Merkava ra mắt năm 2004, với thiết kế hướng đến khả năng cơ động và hỏa lực mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu tác chiến của quân đội Israel trong chiến tranh đô thị và chiến tranh thông thường, bao gồm cả ở Gaza.
Với trọng lượng khoảng 65 tấn, Merkava là một trong những xe tăng chiến đấu chủ lực lớn nhất. Xe tăng này có tổ lái gồm 4 người, bao gồm chỉ huy, pháo thủ, nạp đạn viên, điều khiển xe. Vũ khí chính của Merkava là pháo nòng trơn 120mm, có khả năng bắn đạn chống tăng nổ mạnh (HEAT), đạn xuyên giáp ổn định bằng cánh đuôi (APFSDS) và tên lửa chống tăng có điều khiển LAHAT.
Merkava 4 được trang bị động cơ diesel V-12 tăng áp MTU 883 công suất 1.500 mã lực, tạo điều kiện đạt tốc độ tối đa 64 km/h và tầm hoạt động khoảng 500 km. Xe có 6 bánh địa hình lốp cao su ở mỗi bên, với bánh răng xích ở phía trước, bánh dẫn hướng ở phía sau và bốn con lăn tự điều chính.
Định hướng thiết kế của Merkava 4 tập trung vào khả năng sống sót của tổ lái, với động cơ lắp phía trước để bảo vệ họ. Nó được trang bị khả năng tác chiến đô thị để chống lại các phong trào kháng cự ở Gaza và Liban.
Không giống như hầu hết các xe tăng chiến đấu chủ lực của Israel, Merkava 4 đặt động cơ ở phía trước, đóng vai trò như một lá chắn bổ sung cho khoang tổ lái nằm ở phía sau. Cấu hình này hấp thụ năng lượng nổ từ các đòn tấn công trực diện, cải thiện đáng kể khả năng sống sót của tổ lái.
Merkava 4 nổi tiếng với khả năng bảo vệ nhiều lớp, kết hợp giáp thụ động, hệ thống bảo vệ chủ động cùng các tính năng để đối phó với những mối đe dọa hiện đại như tên lửa chống tăng có điều khiển, súng phóng lựu phản lực và thiết bị nổ tự chế.
Merkava 4 còn chứa đạn dược trong các thùng chống cháy để giảm thiểu nguy cơ nổ thảm khốc nếu trúng hỏa lực. Thiết kế khoang sau giúp cách ly đạn dược với tổ lái. Xe tăng có cửa hậu ở phía sau để sơ tán tổ lái và vận chuyển quân lính tối đa 10 người trong trường hợp khẩn cấp, giúp tăng khả năng sống sót trong các cuộc phục kích.
Mặc dù về lý thuyết, Merkava được coi là một trong những xe tăng an toàn và tiên tiến nhất hiện nay, nhưng thực tế sử dụng đã bộc lộ nhiều thiếu sót. Các nguồn tin từ chính quyền Israel khẳng định chỉ có 5 xe tăng Merkava bị hư hại trong xung ở Gaza. Nhưng các nhà phân tích quân sự chỉ ra rằng số lượng xe tăng bị hư hỏng nặng có thể lên tới hàng chục chiếc. Và nhiều chiếc, sau khi được kéo ra khỏi chiến trường đã rơi vào tình trạng cần khôi phục hầu hết các hệ thống phụ, trong khi một số chiếc không thể hoạt động trở lại. Trong chiến dịch tại Liban vào năm ngoái, Hezbollah đã phóng tên lửa phá hủy 43 xe tăng Merkava, 8 xe ủi đất, 4 xe bọc thép và xe chở quân.
Hệ thống Phòng thủ Chủ động Trophy của Merkava được các nguồn tin Israel khẳng định là hiệu quả, nhưng lại bộc lộ một số vấn đề và hạn chế trong các chiến dịch tại Gaza từ năm 2008 đến nay. Hệ thống này có những hạn chế về phạm vi, khiến nó dễ bị tổn thương trước các mối đe dọa như thiết bị bay không người lái thả bom từ trên cao. Điều này đặc biệt nguy hiểm trong môi trường đô thị, nơi xe tăng di chuyển qua những con phố hẹp giữa các tòa nhà cao tầng.
Hệ thống này cũng đòi hỏi phải nạp đạn lại, đây là vấn đề nan giải trong các cuộc giao tranh kéo dài. Mỗi hệ thống Trophy có giá hơn 1 triệu USD, khiến hiệu quả chi phí kém hơn so với vũ khí của đối phương.
Merkava cũng dễ tổn thương trước các cuộc tấn công điện tử tiên tiến hoặc phi đội thiết bị bay không người lái. Các nhà sản xuất Merkava tuyên bố rằng biến thể Barak mới có thể giảm thiểu vấn đề này.
