Chiêm ngưỡng bộ sưu tập Di sản tượng gốm Sài Gòn
Mở cửa từ trung tuần tháng 10 tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM, triển lãm chuyên đề Tượng gốm Sài Gòn xưa - nghệ thuật và di sản đã thực sự gây ấn tượng với du khách bởi tài hoa của các nghệ nhân xưa.
Triển lãm trưng bày hơn 50 hiện vật tiêu biểu thuộc dòng gốm Sài Gòn, tái hiện lại những ký ức lịch sử, phản ánh đời sống văn hóa tinh thần một thời của người dân Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn, giúp công chúng có dịp tiếp cận với di sản tượng gốm và khám phá tài hoa của các nghệ nhân xưa.
Mỗi bức tượng được trưng bày tại triển lãm gợi mở nhiều câu chuyện về tinh thần sáng tạo và đời sống tâm linh phong phú của người xưa.
TS. Hoàng Anh Tuấn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TPHCM cho rằng trong hành trình khai phá đất phương Nam, cùng với những mái đình, ngôi chùa, hội quán… được dựng lên, đáp ứng yêu cầu về văn hóa tinh thần của các cộng đồng cư dân, nghề gốm Sài Gòn đã dần hình thành và phát triển rực rỡ vào thế kỷ 18 đến thế kỷ 19.
Gốm không chỉ dùng để làm các vật dụng trong đời sống sinh hoạt hàng ngày mà còn được chế tác thành những tượng thờ tinh xảo, thể hiện văn hóa Việt trong Đạo giáo, Phật giáo và tín ngưỡng dân gian. Các bức tượng này không chỉ có giá trị về nghệ thuật, mà còn mang ý nghĩa của tín ngưỡng, của tâm linh và ký ức cộng đồng - những giá trị đã tạo nên bản sắc của cư dân Sài Gòn và các vùng lân cận.

Quần thể tượng
Tại triển lãm, các bức tượng được chia làm 4 nhóm chủ đề, bao gồm: tượng thờ Phật giáo như Phật, Bồ Tát, La Hán, Diêm Vương... với tư thế và trang phục tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc đồ tượng học Phật giáo. Tượng thờ Đạo giáo tiêu biểu là bộ Tam Quan Đại Đế. Tượng thờ dân gian gồm các pho tượng đặc sắc như Ngọc Hoàng, Phúc Đức Thổ Địa, Quan Thánh Đế Quân, Chúa Tiên Nương Nương... mang đậm phong cách tạo hình dân gian. Tượng trang trí kiến trúc, bao gồm tượng các nhân vật Đạo giáo và dân gian như Bát Tiên, Ông Nhật - Bà Nguyệt,… cùng các quần thể tượng thường được gắn trên mái đình, chùa, miếu, hội quán của cả người Việt lẫn người Hoa.

Tượng Quan âm Bồ tát
Đặc biệt, nhiều bức tượng còn ghi các thông tin như niên đại chế tác, tên lò gốm và địa điểm sản xuất, nêu bật được giá trị mỹ thuật cũng như giá trị lịch sử. Đây chính là nguồn tư liệu quý, giúp cho việc nhận diện và nghiên cứu sâu hơn về dòng gốm Sài Gòn xưa.
Theo Ban tổ chức, triển lãm Tượng gốm Sài Gòn xưa - nghệ thuật và di sản nhằm tôn vinh nghề gốm truyền thống, đồng thời tạo cơ hội cho người dân chiêm ngưỡng vẻ đẹp tinh tế của gốm Sài Gòn dưới góc độ mỹ thuật tạo hình nhằm góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của gốm Sài Gòn xưa.
Một số bức tượng tại triển lãm Tượng gốm Sài Gòn xưa - nghệ thuật và di sản:

Ngọc Hoàng

Phúc đức Thổ địa

Gia Quan Tấn Tước

Chúa Tiên nương

Bộ tượng Quan Công

Tiêu Diện đại sĩ

Ngọc nữ dâng bình

Bộ tượng Diêm Vương

Hộ Pháp
Triển lãm Tượng gốm Sài Gòn xưa - nghệ thuật và di sản sẽ kéo dài tới đầu tháng 11/2025.