Chính phủ chỉ đạo nóng về sầu riêng

Tình trạng mở rộng nhanh diện tích sầu riêng tại một số địa phương đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành hàng. Ảnh: Hoàng Anh

Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký Công điện số 71 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu sầu riêng bền vững.

Công điện được ban hành trong bối cảnh việc xuất khẩu sầu riêng gặp nhiều khó khăn, nhất là tại Trung Quốc, thị trường tiêu thụ chính của sầu riêng Việt Nam. Tính riêng quý I/2025, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc giảm đến hơn 71% về sản lượng và 74% về kim ngạch, đưa thị phần sầu riêng Việt Nam tụt từ hơn 42% xuống còn hơn 28%.

Nguyên nhân được chỉ ra một số thị trường đang áp dụng thêm nhiều biện pháp kiểm soát bổ sung đối với sầu riêng Việt Nam.

Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu cùng tình trạng mở rộng nhanh diện tích sầu riêng tại một số địa phương đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành hàng sầu riêng.

Cơ cấu lại ngành hàng sầu riêng theo hướng bền vững

Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và môi trường tập trung chỉ đạo sản xuất sầu riêng theo Đề án phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030, trong đó đảm bảo cân bằng cung – cầu, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường, tích cực đàm phán mở cửa thị trường xuất khẩu cho sầu riêng.

Bên cạnh đó, rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện quy định về quản lý và sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đảm bảo công khai, minh bạch, thống nhất và phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như điều kiện thực tế tại Việt Nam.

Công điện nhấn mạnh việc Bộ Nông nghiệp và môi trường phải hoàn thành hướng dẫn quy trình sản xuất sầu riêng an toàn, bền vững trong quý III/2025.

Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và môi trường đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, ứng dụng công nghệ mới, chuyển đổi số trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ, quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc sầu riêng. Trong đó, tập trung vào các giải pháp xử lý sau thu hoạch nhằm nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh.

Mặt khác, cơ cấu lại ngành hàng sầu riêng, duy trì quy mô diện tích hợp lý của các vùng trồng hiệu quả, thu hẹp các vùng trồng kém hiệu quả, mở rộng và tăng tỷ trọng sản xuất, xuất khẩu sản phẩm chất lượng cao, sản phẩm sầu riêng đông lạnh và chế biến sâu.

Chủ tịch các UBND các địa phương có trồng sầu riêng sẽ phải phối hợp chặt chẽ, dưới sự hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và môi trường để kiểm soát việc tăng diện tích sầu riêng.

“Không để xảy ra tình trạng tăng nóng về quy mô, phá vỡ cân đối cơ cấu cây trồng, cân đối cung - cầu và các trường hợp lạm dụng đất rừng, đất dốc hoặc các khu vực không đáp ứng điều kiện sản xuất bền vững”, Công điện của Thủ tướng nhấn mạnh.

Bộ Nông nghiệp và môi trường cũng phải xây dựng, triển khai ngay các chương trình giám sát hoạt động cấp, quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói về an toàn vệ sinh, kiểm dịch thực vật.

Phối hợp với địa phương, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp và người trực tiếp sản xuất sầu riêng để xây dựng chuỗi liên kết bền vững, sản xuất có kế hoạch theo hướng đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa thị trường.

Tránh gian lận thương mại trong xuất khẩu sầu riêng

Một nhiệm vụ trọng tâm được giao cho Bộ Nông nghiệp và môi trường là chú trọng xây dựng thương hiệu, hệ thống truy xuất nguồn gốc hàng hóa chặt chẽ và tránh tình trạng gian lận thương mại.

Công điện cũng giao Bộ Công an chỉ đạo các lực lượng chức năng điều tra, xử lý nghiêm các hành vi gian lận mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, hành vi làm giả hồ sơ, chứng từ xuất khẩu và các hành vi vi phạm pháp luật khác trong sản xuất, chế biến, kinh doanh, xuất khẩu sầu riêng.

Phối hợp với các bộ, ngành và địa phương đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng, ngăn chặn tình trạng thao túng thị trường, gây ra tình trạng bất ổn cho chuỗi sản xuất, xuất khẩu sầu riêng.

Chính quyền địa phương chịu trách nhiệm tổ chức giám sát an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc sầu riêng, song song với tích cực tuyên truyền, phổ biến pháp luật của Việt Nam và nước nhập khẩu liên quan đến quản lý mã số vùng trồng và bảo vệ thương hiệu nông sản quốc gia.

Tại công điện, Thủ tướng Chính phủ cũng giao cho Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ trưởng Bộ Tài chính thực hiện một số nhiệm vụ hỗ trợ xuất khẩu sầu riêng như ưu tiên thông quan, tiêu thụ sầu riêng qua kênh bán lẻ, sàn thương mại điện tử, đẩy mạnh công tác thị trường, xúc tiến thương mại.

Hoàng Đông