Chính phủ Mỹ mở cửa trở lại: Điều đó có ý nghĩa gì với các dữ liệu kinh tế?

Chính phủ Mỹ mở cửa trở lại: Điều đó có ý nghĩa gì với các dữ liệu kinh tế?

Từ tuần tới, lượng dữ liệu tồn đọng bắt đầu được giải phóng. Theo thông báo của Cục Thống kê Lao động (BLS).Báo cáo việc làm tháng 9, lẽ ra công bố ngày 3/10 sẽ được phát hành vào thứ Năm, 20/11.

“Suốt thời gian qua, chúng ta như lái máy bay trong sương mù mà không có bảng điều khiển”, Mark Zandi, Kinh tế trưởng tại Moody’s Analytics, ví von và thêm rằng: "Tuy nhiên, khi “bầu trời quang trở lại”, thị trường cũng nên chuẩn bị cho sự nhiễu loạn".

Đặc thù của 43 ngày đóng cửa đã tạo nên một tình huống chưa từng có là nhiều dữ liệu không được thu thập đúng thời điểm, khiến các báo cáo khi phát hành có thể bị thiếu hụt và biến động mạnh.

Những báo cáo kinh tế lớn nào còn tồn đọng?

Vì chính phủ đóng cửa suốt tháng 10 và gần nửa đầu tháng 11, nhiều báo cáo thu thập dữ liệu từ tháng 9 và dự kiến công bố trong các tuần sau đó đã không được phát hành (ngoại trừ CPI). Các dữ liệu cần thu thập trong tháng 10 cũng bị đình trệ.

Những báo cáo quan trọng đang chờ được công bố gồm: Lạm phát bán buôn (PPI) tháng 9; Giá nhập khẩu – xuất khẩu; Chi phí lao động quý; Chi tiêu tiêu dùng hàng năm; Doanh số bán lẻ; GDP và Chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE)

Hiện chưa có lịch cụ thể công bố các số liệu này. Các cơ quan thống kê đang rà soát lại lịch phát hành dữ liệu, vốn được ấn định hơn một năm trước. Việc điều chỉnh đơn giản không chỉ là “đổi ngày”, bởi nhiều báo cáo phụ thuộc lẫn nhau. Ví dụ: CPI và PPI là đầu vào để tạo ra chỉ số giá PCE, thước đo lạm phát ưa thích của Fed, và PCE lại là thành phần then chốt của GDP.

Sáng thứ Sáu, Ủy ban Phân tích Kinh tế (BEA) cho biết đang “cập nhật lịch phát hành dữ liệu” và phối hợp với Cục Thống kê dân số (Census Bureau), BLS cùng các đơn vị cung cấp dữ liệu khác.

Theo cựu Ủy viên BLS, Erica Groshen, tác động của việc đóng cửa lên từng bộ dữ liệu sẽ khác nhau, phụ thuộc vào cách thức và thời điểm thu thập. Tuy vậy, bà cho biết BLS và các cơ quan liên bang sẽ ưu tiên những chỉ tiêu kinh tế liên bang trọng yếu, gồm khoảng ba chục bộ số liệu mô tả toàn cảnh kinh tế Mỹ như: Nonfarm Payroll, CPI, PPI, PCE…

Liệu báo cáo việc làm tháng 10 có bao giờ xuất hiện?

Ở thời điểm hiện tại, tháng 10/2025 gần như chắc chắn sẽ trở thành một “tháng mất dữ liệu” – hoặc gần như vậy.

Trong thời gian chính phủ đóng cửa, các cơ quan thống kê quốc gia chỉ vận hành với lực lượng tối thiểu, trong khi toàn bộ hoạt động thu thập, phân tích và công bố dữ liệu đều bị đình trệ. Điều này phá vỡ toàn bộ quy trình tinh chỉnh trong nhiều thập kỷ vốn là nền tảng cho các báo cáo kinh tế trọng yếu.

Báo cáo việc làm, chẳng hạn, được xây dựng từ hai cuộc khảo sát: khảo sát doanh nghiệp và khảo sát hộ gia đình. Khảo sát doanh nghiệp chủ yếu được tự động hóa và dựa vào các cổng trực tuyến để doanh nghiệp gửi thông tin như số lao động và mức lương. Ngược lại, khảo sát hộ gia đình phụ thuộc nhiều vào phỏng vấn qua điện thoại và gặp trực tiếp.

“Rất khó để hỏi mọi người rằng tình hình của họ cách đây năm tuần ra sao, và chắc chắn độ tin cậy sẽ thấp”, chuyên gia kinh tế trưởng tại EY-Parthenon, Gregory Daco nhận định và thêm rằng: “Tôi cho rằng một phần báo cáo việc làm tháng 10 sẽ mất vĩnh viễn và chúng ta chỉ nhận được dữ liệu do doanh nghiệp gửi lên”.

Khảo sát hộ gia đình là cơ sở để tính toán quy mô lực lượng lao động và tỷ lệ thất nghiệp. Vì khảo sát này không được thực hiện trong tháng 10.

“Chúng ta sẽ chỉ có một nửa báo cáo việc làm. Sẽ có phần số liệu việc làm, nhưng sẽ không có tỷ lệ thất nghiệp”, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett cho biết.

Việc thiếu một bức tranh toàn diện về thị trường lao động càng bất lợi trong bối cảnh kinh tế Mỹ bước vào thời kỳ đóng cửa với những tín hiệu suy yếu. Tuy nhiên, theo Mike Reid, chuyên gia kinh tế trưởng Mỹ tại RBC, vẫn có thể phác họa xu hướng chung bằng cách kết hợp dữ liệu bảng lương với tuyển dụng khu vực tư nhân, hồ sơ thất nghiệp cấp bang và thông báo sa thải.

Dữ liệu lạm phát tháng 10 có thể “mù mờ”

Theo Reid, mức độ “nhìn thấy” đối với dữ liệu lạm phát tháng 10 sẽ “đặc biệt tệ”.

Ông cho biết hai phần ba dữ liệu giá dùng để tính CPI được thu thập trực tiếp tại các cửa hàng - điều không diễn ra trong suốt tháng 10. Giá bán buôn phục vụ tính PPI cũng không được thu thập trong giai đoạn này. Điều đó sẽ lan sang chỉ số giá PCE, khi khoảng 90% cấu phần của PCE được xây dựng từ đầu vào của CPI và PPI.

“Khác với thị trường lao động, gần như không có lựa chọn thay thế đáng tin cậy cho báo cáo CPI. Nếu không có CPI và PPI, rất khó xác định xu hướng lạm phát”, Reid nói.

Ngay cả khi dữ liệu lạm phát tháng 10 được công bố, nó có thể đối mặt với “vấn đề nghiêm trọng về chất lượng dữ liệu”, vì nhiều khả năng sẽ phụ thuộc nặng nề vào phương pháp ước tính - kỹ thuật sử dụng các điểm dữ liệu hiện có để thay thế phần bị thiếu.

“Ngay cả khi các cơ quan thống kê có đủ dữ liệu, mức độ bất định vẫn rất lớn và đôi khi số liệu không có ý nghĩa thống kê rõ ràng. Với lượng dữ liệu ít hơn, mức độ tin cậy sẽ còn suy giảm mạnh”, Daco bổ sung.

Còn dữ liệu tháng 11 thì sao?

Đợt đóng cửa kéo dài gần nửa tháng 11, đồng nghĩa dữ liệu tháng này cũng sẽ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế kỳ vọng tất cả báo cáo lớn vẫn sẽ được phát hành.

Reid cho rằng dữ liệu lạm phát tháng 11 có thể phải sử dụng tỷ trọng ước tính cao hơn. Thời điểm và khả năng huy động nhân sự của BLS khi hoạt động trở lại cũng có thể ảnh hưởng đến tiến độ thu thập dữ liệu, bao gồm cả khảo sát hộ gia đình cho báo cáo việc làm, theo Erica Groshen.

“BLS hiện thiếu nguồn lực hơn trước, với nhân sự giảm 20%, một phần ba vị trí lãnh đạo bị bỏ trống, và có thể thêm nhiều người nghỉ việc trong thời gian đóng cửa”, bà nói, đồng thời cho biết, dù về lý thuyết khảo sát hộ gia đình tháng 11 có thể bổ sung câu hỏi cho tháng 10, khả năng này rất thấp vì khối lượng dữ liệu tồn đọng quá lớn và năng lực nhân sự hiện tại không cho phép.

“Các cuộc khảo sát được vận hành theo một quy trình cực kỳ bài bản, nên thậm chí chỉ chạy song song hai khảo sát cũng là vấn đề. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu Cục Thống kê dân số và BLS quyết định rằng họ không thể thực hiện lại khảo sát hộ gia đình của tháng 10”, bà nói thêm.

Nếu vậy, theo bà, BLS có thể phải ước tính tỷ lệ thất nghiệp tháng 10 dựa trên dữ liệu của tháng 9 và tháng 11.

Có thể phải đến năm 2026 mọi thứ mới trở lại quỹ đạo

Những báo cáo “nhiễu” không phải điều bất thường đối với các công bố kinh tế lớn như báo cáo việc làm. Những cú sốc lớn, dù chỉ mang tính tạm thời thường để lại ảnh hưởng kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, như trường hợp đại dịch Covid-19.

Điển hình là hai báo cáo việc làm tháng 10 và tháng 11/2024.

Trong tháng 10/2024 - thời điểm bị tác động bởi hai cơn bão và các cuộc đình công lớn - số liệu sơ bộ cho thấy Mỹ chỉ tạo thêm 12.000 việc làm, giảm mạnh so với mức 223.000 của tháng 9. Tuy nhiên, đó chỉ là biến động nhất thời.

Đến tháng 11/2024, khi lao động quay trở lại sau đình công và gián đoạn do bão, báo cáo cho thấy mức tăng vọt 227.000 việc làm.

Khi báo cáo việc làm tháng 10/2025 được công bố, RBC dự báo sẽ ghi nhận mức giảm lớn, có thể lên tới 1,5 triệu việc làm, chủ yếu do hàng loạt công chức liên bang không có mặt trong bảng lương trong thời gian đóng cửa chính phủ.

Vì đợt đóng cửa kết thúc vào đúng tuần chứa ngày 12 - mốc thời gian mà BLS sử dụng để tổng hợp việc làm hàng tháng - báo cáo tháng 11 nhiều khả năng sẽ phản ánh sự quay trở lại của lực lượng lao động liên bang và nhà thầu.

Tuy vậy, việc đóng cửa đã làm “kẹt” toàn bộ cỗ máy thống kê quốc gia, và sẽ cần vài tuần để hệ thống hoạt động trơn tru trở lại.

“Có lẽ phải đến kỳ công bố dữ liệu tháng 1, tức là vào tháng 2 chúng ta mới có cái nhìn "thật sự sạch" đầu tiên về dữ liệu kinh tế Mỹ”, chuyên gia kinh tế trưởng tại RSM US, Joe Brusuelas nhận định và thêm rằng: “Sẽ có cái giá phải trả về chất lượng và số lượng dữ liệu mà chúng ta nhận được cho đến đầu mùa đông năm 2026”.

Phố Wall chuẩn bị cho biến động mạnh

Theo Zandi của Moody’s Analytics, dữ liệu từ khu vực tư nhân đã phần nào phác họa những gì dữ liệu liên bang có thể cho thấy. Tuy nhiên, nếu số liệu thực tế đi chệch kỳ vọng, thị trường hoàn toàn có thể chứng kiến những biến động lớn.

“Nếu các con số trùng với kỳ vọng, thì không vấn đề gì. Nhưng nếu dữ liệu dù là tốt hơn hay xấu hơn đi lệch đáng kể, điều đó có thể khiến chính sách mà Fed triển khai từ sau khi chính phủ đóng cửa bị đặt dấu hỏi”, ông nói.

Chứng khoán Mỹ có phiên tệ nhất trong một tháng vào ngày thứ Năm và tiếp tục giảm trong phiên thứ Sáu, khi giới giao dịch tiêu hóa thông tin chính phủ mở cửa trở lại. Nhà đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho hàng loạt dữ liệu quan trọng sẽ được công bố dồn dập trong thời gian ngắn.

Chuyên gia Ed Yardeni của Yardeni Research nói trong cuộc trao đổi với CNN: “Tôi nói nửa đùa nửa thật: có lẽ vì chính phủ mở cửa trở lại mà thị trường lao dốc. Khi chính phủ đóng cửa, chúng ta có thể tin vào bất cứ điều gì mình muốn. Còn giờ thì phải phụ thuộc vào dữ liệu và điều đó có thể không thú vị bằng”.

Đại Hùng