Chính phủ Mỹ nguy cơ phải hoàn trả 1.000 tỷ USD tiền thuế quan

Chính phủ Mỹ đã thu về hàng chục tỷ USD từ chính sách thuế quan đối ứng do Tổng thống Donald Trump khởi xướng. Tuy nhiên, toàn bộ số tiền này - và có thể còn nhiều hơn - có nguy cơ phải hoàn trả nếu Tòa án Tối cao Mỹ đồng tình với phán quyết của các tòa phúc thẩm cấp dưới rằng các loại thuế quan này là bất hợp pháp.

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã cảnh báo trong văn bản gửi Tòa án Tối cao vào tuần trước rằng số tiền có thể phải hoàn trả dao động từ 750 tỷ USD đến 1.000 tỷ USD. Con số khổng lồ này bao gồm hơn 72 tỷ USD thuế quan đã được Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ thu kể từ sau tuyên bố “Ngày Giải phóng” của ông Trump (tính đến 24/8). Ngoài ra, còn có khoản thu dự kiến từ những mức thuế đang trong diện rủi ro cho đến tháng 6 năm sau.

Lời cảnh báo trên nằm trong kiến nghị của chính quyền Donald Trump, đề nghị Tòa án Tối cao sớm ra phán quyết công nhận tính hợp pháp của các loại thuế quan, thay vì chờ đến mùa hè năm sau theo thông lệ. Chính quyền Trump cho rằng phán quyết sớm sẽ giảm thiểu nguy cơ phải hoàn trả khối tiền khổng lồ trong trường hợp các thẩm phán kết luận thuế quan là trái pháp luật.

Trong quá khứ, Mỹ từng phải hoàn trả thuế quan, song quy mô chưa bao giờ lớn đến mức này. Dưới thời Tổng thống Joe Biden, một số doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc đã được hoàn thuế theo Mục 301 trong một giai đoạn ngắn, nhưng số tiền chỉ ở mức nhỏ.

“Việc hủy bỏ các khoản thuế này có thể gây xáo trộn nghiêm trọng”, Bộ trưởng Bessent nhấn mạnh nhưng cũng bày tỏ sự tự tin rằng Tòa Tối cao sẽ đảo ngược phán quyết của tòa phúc thẩm. Dù vậy, ông cũng thừa nhận rằng nếu tòa ra phán quyết buộc hoàn trả, chính quyền Trump vẫn phải tuân thủ.

Bản thân ông Donald Trump cũng đã đưa ra phản hồi gay gắt: “Nếu Mỹ buộc phải hoàn trả hàng nghìn tỷ USD đã cam kết, đất nước có thể từ vị thế cường thịnh rơi vào thất bại ngay khi phán quyết sai lầm có hiệu lực. Hệ quả kinh tế sẽ là thảm khốc, thay vì thành công chưa từng có”.

Trước đó, hai tòa phúc thẩm tại Washington đưa ra phán quyết cho rằng ông Donald Trump đã vượt quá thẩm quyền tổng thống khi viện dẫn Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế để áp đặt thuế quan đối ứng với gần như toàn bộ các đối tác thương mại của Mỹ. Chính quyền Trump đã nhanh chóng gửi đơn kháng cáo.

“Tầm quan trọng của vụ việc không thể lớn hơn được nữa”, Tổng luật sư D. John Sauer viết trong đơn gửi Tòa án Tối cao. Ông trích dẫn quan điểm của Tổng thống Trump và các cố vấn cấp cao rằng: “Với thuế quan, chúng ta là một quốc gia giàu có; không có thuế quan, chúng ta là một quốc gia nghèo”.

Tòa án Tối cao hiện chưa đưa ra tín hiệu nào về thời điểm xem xét vụ việc. Tuy nhiên, việc chính quyền Trump gấp rút nộp đơn kháng cáo đã thúc đẩy khả năng Tòa sẽ ra quyết định ngay trong năm nay, theo ông Ryan Majerus - chuyên gia luật thương mại quốc tế tại hãng luật King & Spalding.

Một câu hỏi lớn đặt ra là quy trình hoàn trả sẽ diễn ra như thế nào, đặc biệt với các doanh nghiệp chịu tác động nặng nề từ thuế quan. Ông Majerus cho rằng nhiều khả năng các nhà nhập khẩu sẽ phải tự nộp đơn yêu cầu để được hoàn tiền.

Giới chuyên gia thương mại kêu gọi doanh nghiệp lưu giữ hồ sơ cẩn thận và chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, bởi thủ tục hoàn thuế được dự báo sẽ rất phức tạp. “Việc ghi chép đầy đủ quá trình nhập khẩu và nộp hồ sơ kịp thời sẽ là yếu tố then chốt”, một khuyến nghị từ hãng luật Brownstein Hyatt Farber Schreck chỉ ra.

Ông Mike Short của tập đoàn logistics C.H. Robinson bình luận thêm: “Nếu các đơn vị trung gian phải nộp đơn thay cho khách hàng, khối lượng công việc sẽ tăng gấp đôi chỉ sau một đêm, bởi tất cả các nhà nhập khẩu chắc chắn sẽ nóng lòng muốn lấy lại số tiền đó”.

Bản tin DealBook của New York Times tiết lộ rằng một số doanh nghiệp nhập khẩu đã được các công ty trung gian tiếp cận để mua lại quyền hoàn thuế với giá thỏa thuận. Những công ty này đặt cược rằng Tòa Tối cao sẽ bác bỏ thuế quan của ông Trump và mang lại lợi nhuận lớn từ khoản đầu tư đó. Hiện Nhà Trắng chưa đưa ra phản hồi trước đề nghị bình luận từ CNBC.

Lan Anh