Chính quyền Tổng thống Trump công bố kế hoạch trong trường hợp phải đóng cửa

Nhà Trắng tại Washington, D.C., Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo hãng tin Reuters, lần đóng cửa sắp tới sẽ khác với các lần đóng cửa chính phủ trước đây vì chính quyền Mỹ đã cảnh báo sa thải hàng loạt nhân viên liên bang, đồng thời cho biết họ có thể sử dùng tình trạng thiếu hụt ngân sách này để giảm quy mô chính phủ liên bang.

Trong một thông báo, Văn phòng Quản lý Nhân sự Mỹ (OPM) cho biết mặc dù không được phép đào tạo và tiếp nhận nhân viên liên bang mới theo luật quy định các điều khoản đóng cửa, nhưng các nhân viên phụ trách việc sa thải vẫn phải tiếp tục công việc của mình. Khác với các đợt đóng cửa trước, nhân viên liên bang bị cho nghỉ phép tạm thời không lương cũng được phép sử dụng máy tính do chính phủ cấp để kiểm tra email thông báo sa thải.

Viết trong một bức thư gửi chính quyền, ông Gary Peters, Thượng nghị sĩ bang Michigan, lãnh đạo đảng Dân chủ tại Ủy ban Thượng viện giám sát các hoạt động đóng cửa, cảnh báo: “Kế hoạch gây sốc này đe dọa gây thiệt hại lâu dài cho đất nước và sự an toàn của người dân Mỹ khi sa thải hàng loạt những công chức không theo phe phái, có chuyên môn và thậm chí có thể loại bỏ các cơ quan chính phủ”.

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ cho biết sẽ không tiếp nhận bệnh nhân mới vào các nghiên cứu lâm sàng và sẽ hạn chế các thông tin y tế công khai nếu chính phủ đóng cửa. Bộ Lao động Mỹ sẽ tạm dừng công bố dữ liệu kinh tế trong thời gian đóng cửa, bao gồm báo cáo việc làm tháng 9 vốn được theo dõi chặt chẽ.

Các nghị sĩ đảng Cộng hòa kiểm soát cả hai viện Quốc hội và đảng Dân chủ thiểu số vẫn chưa đạt được thỏa thuận về dự luật cấp ngân sách tạm thời để ngăn khả năng chính phủ đóng cửa vào ngày 1/10.

Các hoạt động trong thời gian đóng cửa dựa theo một đạo luật từ thế kỷ XIX, theo đó cấm hoạt động của chính phủ liên bang ở những khu vực không có ngân sách liên bang được Quốc hội phê duyệt. Có một số ngoại lệ, như phục vụ an ninh quốc gia và bảo vệ tính mạng, tài sản.

Các khoản phúc lợi quan trọng bắt buộc chi trả như trợ cấp An sinh Xã hội cho người cao tuổi và quyền tiếp cận chăm sóc sức khỏe qua Medicare và Medicaid sẽ không bị ảnh hưởng. Các khoản vay sinh viên liên bang và trợ cấp cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn cũng tiếp tục được duy trì.

Trong các năm trước, kế hoạch của các cơ quan liên bang về cách ứng phó khi đóng cửa được công bố cho công chúng và Quốc hội vài tuần trước khi ngân sách hết hạn, nhưng nhiều cơ quan năm nay công bố kế hoạch trong vòng 24 giờ cuối cùng.

Trong kế hoạch của mình, Bộ Lao động Mỹ nói rằng Cục Thống kê Lao động sẽ tạm dừng tất cả các hoạt động và các dữ liệu kinh tế dự kiến trong thời gian thiếu hụt ngân sách sẽ không được công bố.

Một số kế hoạch khác tương tự với các kế hoạch đóng cửa trước đây của các chính quyền khác, tuy nhiên, dữ liệu nhân sự cho thấy tác động của các đợt sa thải, nghỉ hưu sớm và sa thải của chính quyền Tổng thống Trump. Theo kế hoạch, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh hiện có ít hơn khoảng 12.000 nhân viên toàn thời gian so với năm 2024 và Bộ Giáo dục có ít hơn khoảng 1.700 nhân viên so với năm 2024.

Bộ Cựu chiến binh cho biết các phúc lợi và chăm sóc y tế sẽ tiếp tục trong trường hợp đóng cửa, nhưng hoạt động bảo trì các nghĩa trang sẽ ngừng.

Sở Thuế vụ Mỹ sẽ tiếp tục đầy đủ hoạt động và nhân sự vẫn đi làm đầy đủ nhờ nguồn ngân sách bổ sung còn lại được ký thành luật theo Đạo luật Giảm lạm phát của cựu Tổng thống Joe Biden, mang lại lợi thế cho chính quyền Tổng thống Trump mặc dù các nghị sĩ Cộng hòa chỉ trích việc tăng ngân sách cho thực thi thuế và dịch vụ.

Cục Phân tích Kinh tế, chịu trách nhiệm tính toán thống kê GDP Mỹ, sẽ tạm dừng công bố dữ liệu kinh tế nếu chính phủ đóng cửa.

Trong khi đó, tình hình càng trở nên căng thẳng khi Quốc hội Mỹ vẫn chưa thông qua bất kỳ dự luật chi tiêu nào trong số 12 dự luật ngân sách cho tài khóa 2026, trong khi thời hạn chót 30/9 (giờ Mỹ) đang đến gần. Mặc dù Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát đã thông qua nghị quyết chi tiêu tạm thời 7 tuần, nhưng tại Thượng viện, phe Cộng hòa vẫn cần thêm ít nhất 7 phiếu ủng hộ từ các nghị sĩ Dân chủ để vượt qua thủ tục kéo dài thời gian và ngăn chặn việc ban hành luật. Thượng viện dự kiến sẽ bỏ phiếu về dự luật vào ngày 30/9, trước thời hạn chót là 0h ngày 1/10 theo giờ địa phương (tức 12h cùng ngày theo giờ Việt Nam).

Tuy nhiên, đảng Dân chủ đã đưa ra điều kiện rõ ràng: họ chỉ đồng ý thông qua các dự luật chi tiêu nếu phe Cộng hòa chấp thuận gia hạn trợ cấp y tế sắp hết hạn vào cuối năm. Động thái này nhằm bảo vệ hơn 20 triệu người dân Mỹ trước nguy cơ chi phí bảo hiểm tăng cao. Theo giới quan sát, các nhà lập pháp Dân chủ không cho thấy nhiều tín hiệu nhượng bộ dù đồng ý tham gia cuộc họp tại Nhà Trắng.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc