Chính sách cho nhà ở xã hội, xây cho thuê hay xây để bán?

Đề xuất này được chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh đưa ra tại Diễn đàn Bất động sản Mùa Xuân lần IV do Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam (Reatimes) và Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam (VIRES) tổ chức sáng nay (15/3).

TS. Vũ Đình Ánh, cũng cho rằng chương trình nhà ở xã hội hiện nay đang được thiết kế trên tư duy mua - bán. Tuy nhiên, cần xác định rõ đối tượng nhà ở xã hội với các vấn đề về thu nhập thực tế thay vì thu nhập danh nghĩa, bên cạnh đó là phân phối thu nhập và khả năng chi trả của đối tượng.

“Nếu không nghiên cứu kỹ, việc đẩy mạnh phát triển nguồn cung nhà ở xã hội có thể dẫn đến nhiều hệ lụy. Doanh nghiệp xây nhà ở xã hội đang phải đối mặt với rủi ro bán sai đối tượng. Còn người chưa có nhà thì không có khả năng mua, nếu mua thì cuộc sống sẽ khó khăn hơn vì phần lớn thu nhập để trả các khoản vay, như vậy chính sách nhà ở xã hội lại dồn gánh nặng vào vai người dân”, TS. Vũ Đình Ánh khẳng định và cho biết thêm, ông không ngạc nhiên khi thấy nhiều người mua nhà ở xã hội đi ô tô, bởi họ mới là đối tượng có đủ khả năng chi trả.

TS. Vũ Đình Ánh cho rằng, nên thay đổi tư duy mua - bán nhà ở xã hội

Phát triển nhà ở vừa túi tiền không nên phó mặc cho thị trường

Phát biểu tại Diễn đàn, LS. TS. Đoàn Văn Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch Tập đoàn CEO cho biết, tư duy “thả nổi” đối với nhà ở vừa túi tiền theo quy luật cung - cầu tự nhiên của thị trường đang được thay đổi bằng những định hướng, chính sách khuyến khích phát triển phân khúc nhà ở này.

Để khuyến khích phát triển phân khúc này, LS.TS. Đoàn Văn Bình đưa ra kiến nghị về áp dụng giải pháp tài chính và thuế. Sử dụng công cụ thuế để điều tiết các phân khúc nhà ở cao cấp, hạn chế đầu cơ, hướng thị trường đến nhà ở vừa túi tiền có nhu cầu thực, thêm nguồn lực tài chính phát triển nhà ở vừa túi tiền, đi kèm với xây dựng các chính sách ưu đãi về thuế, phí đối với chủ đầu tư và người mua, thuê nhà ở vừa túi tiền. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy trình, công nghệ mới cho nhà ở vừa túi tiền, ban hành thiết kế mẫu cho nhà ở vừa túi tiền… góp phần giảm chi phí đầu tư xây dựng nhằm hạ giá nhà.

Ngoài ra, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam Phạm Thanh Tùng cũng cho rằng, việc phát triển phải dựa trên quy hoạch, cần gắn nhà ở xã hội với việc phát triển các dự án hạ tầng giao thông công cộng, trường học, bệnh viện, khu công nghiệp… để tạo sự thuận tiện cho việc di chuyển của người dân.

Chính sách nhà ở xã hội cần tháo gỡ cả phía cầu

Ông Lê Viết Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình cho biết, có những dự án nhà ở xã hội quy mô 4 - 5 nghìn căn nhưng không hấp thụ được do người dân chưa có nhà có nhu cầu mua lại không đủ điều kiện thụ hưởng mua nhà ở xã hội. Khi không tiêu thụ được sản phẩm thì nhà đầu tư sẽ không dám mạnh dạn đầu tư. “Khơi thông nguồn cung nhưng nghẽn ở phía cầu thì cũng tắc”, ông Lê Viết Hải nhấn mạnh.

Các chuyên gia bàn giải pháp gỡ khó cho nhà ở xã hội

Còn theo chuyên gia kinh tế, PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh, cần thay đổi quan niệm nhà ở xã hội, giá rẻ thì chất lượng thấp, dẫn đến nhiều khu nhà ở xã hội xây xong không bán được hoặc người dân không đến ở. Đã đến lúc cần triển khai bài bản từ việc khảo sát nhu cầu đến quy hoạch và nguồn vốn ưu đãi để hỗ trợ người mua nhà.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Phan Đức Hiếu cho rằng, nhà ở xã hội nên phát triển cả bán và cho thuê, ai có đủ năng lực mua sẽ mua, ai không đủ thì thuê. Với vấn đề tiếp cận đất đai, ông Hiếu nhấn mạnh, việc thí điểm tiếp cận các quỹ đất khác để phát triển nhà ở thương mại sẽ tạo ra cơ chế tốt hơn cho các doanh nghiệp trong tiếp cận đất đai để phát triển nhà ở. Trong Luật Đất đai, Nhà nước đứng ra thu hồi đất cho doanh nghiệp làm nhà ở xã hội, đây là điểm thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp so với làm nhà ở thương mại.

Với chính sách thí điểm “đất khác” trong phát triển nhà ở thương mại, TS. Nguyễn Minh Phong cũng đồng tình và cho rằng, quy định này sẽ tăng khả năng tiếp cận quỹ đất cho các doanh nghiệp phát triển nhà ở. Tuy nhiên, cần thí điểm và hướng mạnh vào phân khúc nhà giá rẻ và nhà ở xã hội.

Tại Diễn đàn, Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam cũng đã công bố triển khai đề tài khoa học “Tạo lập thị trường nhà ở thương mại vừa túi tiền: Kinh nghiêm quốc tế và đề xuất chính sách cho Việt Nam” nhằm đưa ra những kiến giải về chính sách và mô hình phát triển phân khúc nhà ở thương mại vừa túi tiền, góp phần thúc đẩy phát triển phân khúc này một cách hiệu quả, lành mạnh, bền vững trong thời gian tới.

Phùng Xuân