Chính sách kinh tế vĩ mô nên ưu tiên mục tiêu tăng trưởng

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 5, QH khóa 13.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban thường vụ Quốc hội, do Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa 13 vào sáng 20-5 đánh giá.

Tăng trưởng kinh tế bước đầu khả quan

Trước đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trình bày Báo cáo của Chính phủ. Theo đó, Chính phủ nhận định, kinh tế vĩ mô năm nay bước đầu đã đạt được những kết quả tích cực. Tăng trưởng kinh tế quý I đạt 4,89%, cao hơn cùng kỳ năm trước. Lạm phát được kiềm chế, giá cả, thị trường khá ổn định. Lãi suất tiếp tục được điều chỉnh giảm, góp phần tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Đã có nhiều doanh nghiệp ngừng rồi quay trở lại hoạt động sản xuất, kinh doanh…

Cụ thể, sau bảy tháng tăng liên tiếp, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3 đã giảm 0,19% so với tháng trước, sang tháng 4 CPI tăng 0,02% so với tháng trước, là mức tăng thấp nhất so với cùng kỳ bốn năm qua. Tính bình quân, chỉ số giá bốn tháng đầu năm 2013 tăng 6,83% so với cùng kỳ năm 2012. So với tháng 12-2012, chỉ số giá vàng tháng 4 giảm 7,17%, chỉ số giá USD tháng 4 tăng 0,37%.

Lãi suất huy động và cho vay tương đối ổn định và đang có xu hướng giảm. Thị trường ngoại tệ và tỷ giá tương đối ổn định. Dự trữ ngoại hối của Nhà nước tăng cao, bảo đảm đáp ứng nhu cầu ngoại tệ của nền kinh tế và ổn định thị trường ngoại tệ. Thị trường vàng từng bước được quản lý song chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế (quy đổi) vẫn còn khá lớn.

Tổng kim ngạch xuất khẩu 4 tháng đầu năm ước đạt 39,14 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Một số mặt hàng chủ yếu trong bốn tháng đầu năm 2013 có kim ngạch xuất khẩu tăng cao so với cùng kỳ là: điện thoại các loại và linh kiện tăng 97%; điện tử, máy tính và linh kiện tăng 44,5%; dệt may tăng 18%; giày dép tăng 14,2%; phương tiện vận tải và phụ tùng tăng 18,5%…

Tổng kim ngạch nhập khẩu bốn tháng đầu năm ước đạt 39,86 tỷ USD, tăng 17%. Trong đó: khu vực kinh tế trong nước tăng 6,7%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng 27%.

Một số mặt hàng chủ yếu có kim ngạch nhập khẩu tăng so với cùng kỳ gồm điện tử, máy tính và linh kiện tăng 61%; điện thoại và linh kiện tăng 92,6%; vải tăng 16,1%; nguyên phụ liệu dệt may, giày dép tăng 13,4%; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng tăng 10%; chất dẻo tăng 14,5%…

Nhập siêu bốn tháng đầu năm khoảng 723 triệu USD, bằng 1,85% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Tổng thu ngân sách nhà nước bốn tháng đầu năm ước đạt 244,1 nghìn tỷ đồng, bằng 29,9% dự toán, tăng 2% so với cùng kỳ năm trước, trong đó: thu nội địa ước đạt 164,3 nghìn tỷ đồng, bằng 30,1% dự toán, tăng 2,9%; thu từ dầu thô ước đạt 40,3 nghìn tỷ đồng, bằng 40,7% dự toán, tăng 4,6%; thu cân đối ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 38,3 nghìn tỷ đồng, bằng 23%, giảm 4,3%.

Tổng chi ngân sách nhà nước 4 tháng đầu năm ước đạt 303,4 nghìn tỷ đồng, bằng 31% dự toán năm, tăng 12,3% so với cùng kỳ năm trước; trong đó chi đầu tư phát triển ước bằng 32,6% dự toán năm, tăng 13,2%.

Nhiệm vụ vẫn nặng nề

Tuy nhiên, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá, tốc độ tăng trưởng GDP quý I năm nay (tăng 4,89%) có cao hơn so với quý I năm 2012 (tăng 4,75%), nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với quý I năm 2011 (tăng 5,53%) và quý I năm 2010 (tăng 5,84%).

Tốc độ tăng trưởng sản xuất công nghiệp quý I năm nay chỉ đạt 4,93%, là mức tăng thấp nhất so với quý I các năm 2010, 2011, 2012. Tốc độ tăng trưởng nông, lâm nghiệp và thủy sản quý I chỉ đạt 2,24% là mức tăng thấp nhất so với cùng kỳ một số năm gần đây. Xuất khẩu bốn tháng đầu năm của một số mặt hàng chủ lực như cà phê, cao su, thủy sản giảm so với cùng kỳ.

Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội tính theo giá thực tế tăng 5,5% so với cùng kỳ, nhưng nếu loại trừ yếu tố tăng giá thì sụt giảm. Vốn đầu tư phát triển toàn xã hội quý I đạt 29,6% GDP, cũng thấp hơn so với cùng kỳ của năm 2012 (36,2%). Cùng với việc nguồn vốn FDI và tín dụng cho nền kinh tế tăng thấp, nguồn lực cho tăng trưởng năm 2013 là rất khó khăn trong điều kiện hiệu quả đầu tư chưa thực sự cải thiện.

Về tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, việc triển khai thực hiện chưa có tiêu chí phân loại theo ngành nghề, lĩnh vực hoặc theo các nhóm để có giải pháp tái cấu trúc đối với từng nhóm mà thực hiện ở từng doanh nghiệp, chủ yếu tập trung vào ngành nghề sản xuất, kinh doanh chính, chuyển giao nội bộ tập đoàn, tổng công ty hoặc giữa các doanh nghiệp nhà nước. Vì vậy, chưa tạo ra động lực và áp lực để buộc các doanh nghiệp nhà nước đẩy nhanh quá trình đổi mới công nghệ, ứng dụng khoa học - kỹ thuật, nâng cao trình độ quản trị, tính cạnh tranh, tính hiệu quả và phát triển bền vững. Đồng thời chưa ban hành hệ thống chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện tái cơ cấu, nhất là vấn đề xử lý các khoản lỗ, dôi dư cán bộ, người lao động.

Về tái cơ cấu các tổ chức tín dụng, một số ý kiến cho rằng các ngân hàng đã triển khai có kết quả bước đầu tái cơ cấu theo Đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhưng cần minh bạch thông tin đối với các ngân hàng, kể cả các ngân hàng thương mại hoạt động lành mạnh và các ngân hàng thương mại hoạt động yếu kém để minh chứng đã triển khai đúng hướng và không bị chi phối bởi nhóm lợi ích nhằm tăng lòng tin thị trường và xã hội.

Về việc xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng, một số ý kiến đánh giá cao việc tăng cường trích lập dự phòng rủi ro giải quyết nợ xấu và đảm bảo mục tiêu an toàn tiền gửi cho người gửi tiền.

Điều hành thị trường vàng với một số kết quả ban đầu, nhưng còn nhiều luồng ý kiến khác nhau khi giá vàng trong nước và giá vàng thế giới còn chênh lệch ở mức cao, chưa đảm bảo giá vàng trong nước sát với giá vàng quốc tế như Nghị quyết của Quốc hội.

Số liệu nợ xấu thông tin ra công chúng có lúc thiếu nhất quán cũng tạo hoài nghi, tác động tâm lý xã hội, thị trường. Công tác đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn xã hội vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Tai nạn giao thông tuy có chiều hướng giảm về số vụ, nhưng số người chết vẫn tăng so với cùng kỳ. Tình hình dịch bệnh, thiên tai diễn biến phức tạp gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế, nhất là sản xuất nông nghiệp. Tình trạng thiếu đói cục bộ xuất hiện ở một số địa phương, đáng chú ý là khu vực đồng bào dân tộc thiểu số miền núi, vùng sâu, vùng xa. Thực trạng quá tải tại các bệnh viện trung ương và bệnh viện các thành phố lớn vẫn còn cao, trong khi đó nhân lực tuyến y tế cơ sở vừa thiếu về số lượng, vừa hạn chế về chất lượng.

Từ tình hình trên, Ủy ban Kinh tế cho rằng, nhiệm vụ trong những tháng còn lại của năm 2013 là hết sức nặng nề. Vấn đề đặt ra là phải xử lý hài hòa và đảm bảo thực hiện cả hai mục tiêu tăng trưởng và kiềm chế lạm phát trong điều kiện nền kinh tế còn tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ổn.

Đa số ý kiến cho rằng sau một thời gian dài kiểm soát tăng trưởng tín dụng để ưu tiên mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, nhiều doanh nghiệp đã ngừng sản xuất, giải thể, phá sản, một bộ phận lớn doanh nghiệp đang nỗ lực vượt qua thời điểm khó khăn nhưng không thể kéo dài tình trạng này hơn nữa. Cùng với yếu tố năng suất tổng hợp của nền kinh tế chậm cải thiện do quá trình tái cơ cấu, đổi mới mô hình tăng trưởng mới chỉ bắt đầu, nếu không sử dụng hợp lý các biện pháp thúc đẩy tăng trưởng thì một mặt năng lực sản xuất của nền kinh tế chưa thể phục hồi nhanh, mặt khác sẽ gây áp lực lên lạm phát. Dự báo năm 2013 nền kinh tế chưa có thêm nhiều sản phẩm mới có khả năng đẩy mạnh xuất khẩu trong khi đó dự báo giá cả thế giới sẽ giảm so với năm 2012 nên kim ngạch xuất khẩu 2013 khó có sự bứt phá mạnh.

Vì vậy, bên cạnh các giải pháp hỗ trợ sản xuất, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, các giải pháp đối với chính sách tài khóa, tiền tệ để kích thích tổng cầu cần được thực hiện ngay, việc linh hoạt các chính sách phải theo diễn biến và liều lượng thích hợp, kiên định và nhất quán với mục tiêu tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô.

Một số ý kiến cho rằng, tổng cầu của nền kinh tế đang thấp, dự báo giá hàng hóa thế giới cũng không có biến động lớn, nên áp lực lạm phát năm 2013 là không cao. Do lạm phát đang có xu hướng giảm và mục tiêu lạm phát thấp hơn năm 2012 có khả năng đạt được nên trong những tháng còn lại của năm 2013 chính sách kinh tế vĩ mô nên ưu tiên mục tiêu tăng trưởng, phấn đấu đạt mức tăng trưởng kinh tế khoảng 5,5% như Nghị quyết của Quốc hội.

HỒNG VÂN

Theo