Chính trường Israel rơi vào rối ren

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: AFP/TTXVN

Phái Degel Hatorah thuộc UTJ là nhóm đầu tiên công bố quyết định này. Người phát ngôn của thủ lĩnh tinh thần phái này, giáo sĩ Dov Lando tuyên bố: "Các thành viên Degel Hatorah tại Knesset (Quốc hội) sẽ rút khỏi chính phủ và liên minh cầm quyền ngay hôm nay".

Trong thư gửi đi kèm, giáo sĩ Lando cáo buộc chính phủ "gây thêm khó khăn cho cuộc sống của những người học Torah" và nhiều lần "không thực hiện cam kết pháp lý hóa địa vị của các sinh viên yeshiva". Ông khẳng định quan điểm của mình là "phải lập tức chấm dứt sự tham gia vào chính phủ và liên minh, bao gồm việc từ chức ngay lập tức khỏi tất cả vị trí đang nắm giữ".

Ngay sau đó, nhóm nghị sĩ Degel Hatorah tại Knesset cũng ra tuyên bố chung, cáo buộc chính phủ của Thủ tướng Netanyahu "nhiều lần vi phạm cam kết bảo vệ địa vị của sinh viên yeshiva" và khẳng định "tất cả thành viên đã tuyên bố từ chức khỏi chính phủ và liên minh".

Phái Agudat Yisrael - đại diện cho cộng đồng Hasidic trong UTJ - cũng nhanh chóng quyết định rút lui.

Bộ trưởng Các vấn đề về Jerusalem của Israel Meir Porush giải thích rằng quyết định này được đưa ra sau khi ông xem bản dự thảo luật nghĩa vụ quân sự mới dành cho người Haredi (người Do Thái chính thống) vào ngày 14/7, nhưng bản dự luật này không đáp ứng được yêu cầu của các lãnh đạo tinh thần và phái đoàn UTJ.

Cho đến nay, Chủ tịch Ủy ban Tài chính Knesset Moshe Gafni, Thứ trưởng Giao thông Uri Maklev và Bộ trưởng Porush đã tuyên bố từ chức. Các đơn xin từ chức sẽ có hiệu lực sau 48 giờ, tạo khoảng thời gian để Thủ tướng Netanyahu tìm cách thuyết phục họ thay đổi quyết định.

Việc rút lui của UTJ diễn ra sau tối hậu thư được đưa ra cùng ngày, yêu cầu Chính phủ Israel phải trình bản dự thảo luật miễn nghĩa vụ quân sự cho các sinh viên yeshiva trước khi hết ngày.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại và Quốc phòng Knesset Yuli Edelstein từ lâu đã ngăn chặn việc thông qua dự luật miễn nghĩa vụ quân sự rộng rãi cho nam giới Haredi, tuy nhiên tháng trước, ông đã đồng ý điều chỉnh một số biện pháp trừng phạt trong dự thảo luật nhằm tránh để UTJ và đảng Shas bỏ phiếu giải tán Knesset - một động thái có thể dẫn đến tổng tuyển cử, ngay trước thềm xung đột với Iran.

Tuy nhiên, phiên bản "mềm hóa" dự luật của ông Edelstein đã không được đưa vào chương trình nghị sự tuần này, khiến các đảng Haredi mất kiên nhẫn. Trước cuộc họp hàng tuần của UTJ vào chiều 14/7, cố vấn cao cấp Motti Babchik của chủ tịch đảng này Yitzhak Goldknopf cho biết: “Chúng tôi đang kéo tất cả ra khỏi liên minh”, phản ánh sự đồng thuận trong nội bộ đảng trên.

Trong khi UTJ thực hiện lời đe dọa rút khỏi chính phủ, đảng Shas - cũng là một đảng Do Thái chính thống vẫn chưa có động thái tương tự, dù đã có tối hậu thư riêng hôm 13/7. Đảng Shas chưa đưa ra tuyên bố công khai về việc UTJ rút lui, cũng chưa xác định liệu họ có theo sau hay không.

Với việc chỉ có 7 ghế trong Knesset, UTJ không đủ sức lật đổ chính phủ hiện tại, vốn đang nắm giữ 68/120 ghế, tuy nhiên nếu Shas cũng rút lui, Chính phủ Israel sẽ mất thế đa số, chỉ còn 50 ghế.

Dù vậy, cả đảng Shas và đảng UTJ được cho là chưa muốn lật đổ chính phủ vào thời điểm hiện tại. Kỳ nghỉ 3 tháng của Knesset sẽ bắt đầu vào ngày 27/7 tới, tạo cơ hội để Thủ tướng Netanyahu đàm phán, trong khi vẫn điều hành chính phủ thiểu số.

Nếu đàm phán thất bại và dự luật tiếp tục bị đình trệ, hai đảng Haredi sẽ xúc tiến việc giải tán chính phủ.

Thanh Bình (TTXVN)