Chính trường Pháp trước những thách thức mới

Bất đồng trong điều hành tài khóa và một chu kỳ bất ổn mới

Cuộc khủng hoảng hiện tại bùng nổ sau khi Thủ tướng Francois Bayrou đề xuất kế hoạch cắt giảm chi tiêu công nhằm kiểm soát đà tăng của nợ công. Tuy nhiên, kế hoạch này đã không nhận được sự ủng hộ từ các khối chính trị trong Quốc hội, dẫn đến cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm khiến chính phủ Bayrou sụp đổ.

Trong bối cảnh đó, Tổng thống Emmanuel Macron nhanh chóng bổ nhiệm Bộ trưởng Quốc phòng Sebastien Lecornu làm Thủ tướng mới. Tuy nhiên, việc thay đổi nhân sự không giải quyết được các vấn đề cốt lõi: Quốc hội hiện tại bị phân cực sâu sắc, không có phe nào chiếm đa số, khiến tiến trình lập pháp gần như tê liệt.

Việc một chính phủ sụp đổ không còn là hiện tượng hiếm gặp trong chính trị Pháp hiện nay. Đây đã là lần thứ ba trong vòng chưa đầy 2 năm, một chính phủ phải từ nhiệm sau thất bại trong việc tìm kiếm sự đồng thuận trong Quốc hội. Tình trạng này phản ánh một thực tế đáng lo ngại: hệ thống chính trị Pháp đang dần mất đi khả năng vận hành ổn định trong môi trường đa đảng ngày càng phân mảnh.

Theo kênh France 24, liên minh trung dung do Tổng thống Macron dẫn dắt không còn đủ mạnh để giữ vai trò trung tâm trong Quốc hội. Thay vào đó, các lực lượng đối lập đang tận dụng sự thiếu ổn định này để gia tăng ảnh hưởng, dù họ cũng không đủ lực lượng để điều hành chính phủ.

Trong bối cảnh đó, việc Quốc hội rơi vào tình trạng “chia để bế tắc” là điều khó tránh. Các đảng phái có thể liên kết để phủ quyết các đề xuất chính sách của chính phủ, nhưng không thể xây dựng được một giải pháp thay thế mang tính bền vững.

Sự sụp đổ của chính phủ Bayrou đã gây ra làn sóng phản ứng trái chiều trong xã hội Pháp. Một bộ phận người dân xuống đường ăn mừng trước các tòa thị chính như một hành động phản kháng chính phủ. Những phản ứng này cho thấy tâm lý bất mãn trong dân chúng đang gia tăng, nhất là khi các vấn đề kinh tế - xã hội như lạm phát, chi phí sinh hoạt và dịch vụ công xuống cấp vẫn chưa được giải quyết một cách hiệu quả. Sự thiếu kết nối giữa tầng lớp lãnh đạo chính trị và đời sống thực tế của người dân là nguyên nhân sâu xa khiến lòng tin công chúng vào chính quyền tiếp tục suy giảm.

Thế khó đối với Tổng thống Emmanuel Macron

Theo New York Times, cuộc khủng hoảng lần này đã đẩy Tổng thống Emmanuel Macron vào thế khó. Với uy tín suy giảm nghiêm trọng (chỉ còn khoảng 15% cử tri đặt niềm tin, theo khảo sát của Verian Group), ông đang đối diện với những lựa chọn đều mang tính rủi ro cao.

Lựa chọn đầu tiên là tiếp tục bổ nhiệm một thủ tướng mới, như trường hợp của Sebastien Lecornu, nhằm duy trì sự ổn định trong ngắn hạn. Tuy nhiên, nếu ông Lecornu không thể xây dựng được đa số ủng hộ trong Quốc hội, thì kịch bản một chính phủ tiếp tục thất bại là hoàn toàn có thể xảy ra.

Phương án thứ hai là kêu gọi bầu cử quốc hội sớm. Tuy nhiên, với sự phân hóa hiện tại trong lòng cử tri và xu hướng ủng hộ các đảng đối lập, đây có thể là canh bạc nguy hiểm cho chính phủ và cả vị thế của Tổng thống Macron.

Lựa chọn cuối cùng và xấu nhất đối với Tổng thống Macron, là từ chức. Dù chưa có dấu hiệu rõ ràng cho thấy ông Macron sẽ đi theo con đường này, nhưng lời kêu gọi ông rút lui ngày càng được thúc đẩy bởi các đảng đối lập, trong đó có đảng Nước Pháp bất khuất của Jean-Luc Melenchon và một số chính trị gia ôn hòa vốn từng ủng hộ Tổng thống Macron.

Nhiều chuyên gia chính trị cho rằng, cuộc khủng hoảng hiện tại không đơn thuần là sự cố mang tính nhất thời, mà là biểu hiện của sự suy yếu cấu trúc trong hệ thống thể chế Pháp.

Tiến sĩ Alexander Kamkin, Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Nga nhận định rằng thất bại của chính phủ Bayrou trong việc thông qua chính sách tài khóa là hệ quả trực tiếp của sự thiếu nhất quán trong chiến lược điều hành. Ông chỉ ra rằng hình ảnh cá nhân của Tổng thống Macron đã làm suy giảm uy tín của ông cả trong nước lẫn trên trường quốc tế, ảnh hưởng đến cả tâm lý nhà đầu tư và xếp hạng tín dụng quốc gia.

Trong khi đó, Phó giáo sư Dmitry Levi, Đại học Quốc gia St. Petersburg, cảnh báo rằng tần suất thay đổi thủ tướng trong thời gian ngắn là dấu hiệu của một cuộc khủng hoảng thể chế sâu sắc, có thể kéo dài tới kỳ bầu cử tổng thống sắp tới. Ngoài ra, một yếu tố đáng chú ý khác là chính sách đối ngoại được ưu tiên trong khi các vấn đề nội tại bị xem nhẹ, khiến khối cử tri truyền thống của Tổng thống Macron, đặc biệt là giới trung lưu và cánh tả ôn hòa, ngày càng xa rời ông.

Trong bối cảnh các đảng phái truyền thống rơi vào thế bị động, các lực lượng cực hữu, đặc biệt là đảng Tập hợp Quốc gia (RN) của Marine Le Pen, đang nổi lên như một thế lực tiềm tàng trong các cuộc bầu cử sắp tới. Việc đảng này có thể gia tăng ảnh hưởng trong Quốc hội, hoặc thậm chí tranh cử thành công vào ghế tổng thống, là điều hoàn toàn khả thi nếu xu hướng bất ổn tiếp tục lan rộng.

Khủng hoảng chính trị hiện tại tại Pháp không chỉ là một sự kiện nội bộ, mà còn là dấu hiệu cho thấy những khó khăn, thách thức mà nhiều quốc gia châu Âu đang phải đối mặt. Khi lòng tin công chúng suy giảm, tính hiệu quả trong quản lý nhà nước của các chính quyền đương nhiệm bị đặt dấu hỏi, thì việc cải tổ toàn diện trở thành điều không thể tránh khỏi.

Tương lai chính trị của nước Pháp, cũng như vị thế của Tổng thống Emmanuel Macron, phụ thuộc vào khả năng đưa ra được một tầm nhìn dung hòa lợi ích các bên, đáp ứng kỳ vọng của cử tri và khôi phục lại tính ổn định cho hệ thống chính trị đang lung lay.

Hùng Anh (CTV)