Cho phép Trung Quốc mua chip H200 vấp phản ứng từ cả hai đảng

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham rất lo lắng trước việc Trung Quốc có chip H200

Thỏa thuận cho phép bán chip H200 với điều kiện chính phủ Mỹ nhận 25% doanh thu đang châm ngòi cho cuộc tranh luận gay gắt về an ninh quốc gia và lợi ích thương mại.

Thỏa thuận chia sẻ doanh thu và làn sóng phản đối từ phe Cộng hòa

Theo thỏa thuận mà Trump công bố trên mạng xã hội Truth Social hôm qua (giờ Việt Nam), Nvidia sẽ được phép bán chip trí tuệ nhân tạo H200 cho Trung Quốc với điều kiện chính phủ Mỹ nhận 25% doanh thu từ các giao dịch này. Chip H200 tuy không phải là dòng sản phẩm mạnh nhất của Nvidia, nhưng vượt trội hơn đáng kể so với chip H20 mà công ty trước đây phát triển riêng cho thị trường Trung Quốc.

Trước đó vào mùa hè, Nhà Trắng đã cho phép Nvidia và Advanced Micro Devices bán các dòng chip yếu hơn cho Trung Quốc với điều kiện chia sẻ 15% doanh thu. Tuy nhiên, theo nguồn tin, Bắc Kinh đã chỉ đạo các công ty trong nước không mua những chip này. Trong bài đăng lần này, Trump cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có "phản ứng tích cực" với đề xuất mới.

Các chuyên gia cảnh báo rằng việc cho phép Trung Quốc tiếp cận chip mạnh hơn sẽ thu hẹp khoảng cách về phần cứng giữa hai nước và giúp các nhà phát triển Trung Quốc nâng cấp đáng kể mô hình AI cũng như các công nghệ khác. Nhiều đồng minh Cộng hòa của Trump đã bày tỏ sự lo ngại về điều này.

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham từ Nam Carolina thẳng thắn nói với CNBC: "Tôi cảm thấy báo động với thỏa thuận này. Tôi không phản đối việc làm ăn bình thường với Trung Quốc, nhưng nếu có bằng chứng cho thấy điều này sẽ tăng cường năng lực quân sự của họ, tôi sẽ kiên quyết phản đối”.

Thượng nghị sĩ Josh Hawley từ Missouri còn có lập trường cứng rắn hơn. Ông nhấn mạnh: "Theo tôi, sự tiến bộ của Trung Quốc trong lĩnh vực AI gần như hoàn toàn dựa vào công nghệ của chúng ta, đặc biệt là phần cứng. Tôi muốn Mỹ thắng trong cuộc đua AI, không phải Trung Quốc. Để đánh bại họ, chúng ta cần hạn chế khả năng khai thác công nghệ của ta, tức là giảm quyền tiếp cận phần cứng Mỹ chứ không phải tăng lên”.

Tuy nhiên, Hawley không trực tiếp chỉ trích Trump, giải thích rằng tổng thống có nhiều thông tin mật hơn nên đáng được tôn trọng. Nhưng ông nhấn mạnh: "Về nguyên tắc chung, tôi vẫn muốn hạn chế xuất khẩu phần cứng sang Trung Quốc”. Thượng nghị sĩ John Cornyn từ Texas ngắn gọn bày tỏ: "Tôi lo ngại”.

Cảnh báo từ Quốc hội và sự phân hóa trong nội bộ Cộng hòa

Ủy ban Đặc biệt về Trung Quốc của Hạ viện, do Đảng Cộng hòa lãnh đạo và được thành lập để đối phó với các mối đe dọa từ Bắc Kinh, đã lên tiếng ủng hộ quan điểm của Hawley. Trong tuyên bố trên nền tảng X, ủy ban cảnh báo: "Hiện tại, Trung Quốc đang tụt hậu xa Mỹ về chip AI. Nhưng vì H200 vượt trội hơn nhiều so với những gì Trung Quốc tự sản xuất được, cả về hiệu năng lẫn quy mô, việc Nvidia bán chip này có thể giúp Bắc Kinh thu hẹp khoảng cách về tổng năng lực tính toán”.

Ủy ban còn dự đoán Bắc Kinh sẽ sử dụng chip H200, với sức mạnh xử lý và băng thông bộ nhớ cao hơn đáng kể so với chip hàng đầu của Trung Quốc, để "tăng cường năng lực quân sự và hệ thống giám sát toàn trị". Lời cảnh báo gay gắt nhất đến từ phần cuối tuyên bố: "Nvidia đừng ảo tưởng. Trung Quốc sẽ sao chép công nghệ này, sản xuất hàng loạt và biến Nvidia thành đối thủ cần loại bỏ. Đó chính là chiến lược họ đang áp dụng trong mọi ngành công nghiệp trọng yếu”.

Đáp lại những lời chỉ trích từ các nghị sĩ Cộng hòa, phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai khẳng định: "Chính quyền Trump cam kết đảm bảo sự thống trị công nghệ của Mỹ mà không làm tổn hại đến an ninh quốc gia”.

Tuy nhiên, không phải tất cả nghị sĩ Cộng hòa đều phản đối. Thượng nghị sĩ Thom Tillis từ Bắc Carolina có quan điểm ôn hòa hơn: "Tôi không thấy vấn đề lớn khi cung cấp cho họ một số chip, miễn là chúng ta biết rõ chip ở đâu và họ sử dụng như thế nào”.

Bất chấp sự phân hóa, có một sự đồng thuận mạnh mẽ từ cả hai đảng về việc cần hạn chế khả năng tiếp cận chip tiên tiến của Trung Quốc. Thượng nghị sĩ Pete Ricketts từ Nebraska tuần trước đã trình dự luật lưỡng đảng yêu cầu chính quyền Trump từ chối cấp giấy phép xuất khẩu chip tiên tiến cho Trung Quốc và các quốc gia đối địch khác trong ít nhất 30 tháng. Ricketts nhấn mạnh: "Chip AI tốt nhất do các công ty Mỹ sản xuất. Việc từ chối cho Bắc Kinh tiếp cận những chip này là thiết yếu cho an ninh quốc gia”.

Phe Dân chủ cũng đưa ra những lời cảnh báo gay gắt. Phó Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mark Warner từ Virginia chỉ trích mạnh mẽ "cách tiếp cận thiếu nhất quán và mang tính giao dịch trong chính sách xuất khẩu" của chính quyền Trump, cảnh báo điều này "có nguy cơ đánh mất vị thế dẫn đầu AI của Mỹ và nhường sân cho Trung Quốc trong toàn bộ chuỗi giá trị AI”.

Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren từ Massachusetts chỉ ra một mâu thuẫn nghiêm trọng: Bộ Tư pháp vừa công bố triệt phá "mạng lưới buôn lậu công nghệ AI quy mô lớn liên quan đến Trung Quốc" ngay trước khi Trump thông báo thỏa thuận H200. Warren viết trên X: "Trump đang cho phép Nvidia xuất khẩu chip AI tiên tiến mà chính Bộ Tư pháp của ông vừa tiết lộ đang bị buôn lậu bất hợp pháp vào Trung Quốc. Bộ Tư pháp gọi những chip này là 'nền tảng của sự thống trị AI'“. Warren yêu cầu Trump và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick giải trình trước Quốc hội về việc "đánh đổi an ninh quốc gia”.

Bùi Tú