Cho vay 'ẩu', ngân hàng thiệt hại hàng trăm tỷ đồng

Bỏ qua cảnh báo của Ngân hàng Nhà nước

Viện KSND Tối cao vừa ra cáo trạng truy tố 7 bị can là cựu cán bộ Ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Đô về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” theo Điều 179 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Các bị can gồm, Đỗ Quốc Hùng, nguyên Giám đốc BIDV Thành Đô và 4 thuộc cấp là: Lưu Thị Bích Thủy, nguyên Phó giám đốc; Phạm Anh Tài, nguyên Trưởng phòng tín dụng; Nguyễn Văn Hà, nguyên Phó phòng tín dụng; Lại Minh Ngọc, nguyên Trưởng phòng thẩm định.

Hai bị can còn lại là Lê Vũ Thanh, nguyên Giám đốc BIDV chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh; Đỗ Xuân Khoan nguyên Phó phòng tín dụng BIDV Tây Nam Quảng Ninh.

Chủ đầu tư đến từ Đài Loan về nước, để lại đống nợ 50 triệu USD và khu nhà xưởng tại Hải Dương

Theo cáo trạng, Công ty Kenmark là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, do một doanh nghiệp từ nước Samao (thuộc Châu Đại Dương) thành lập ở Hải Dương để thực hiện dự án Khu công nghiệp Việt Hòa – Kenmark, trên khu đất 46ha. Người đại diện theo pháp luật kiêm Giám đốc Công ty Kenmark là Hwang Jonathan Cheng Yu (quốc tịch Mỹ). Năm 2007, vị giám đốc này gửi đề nghị vay vốn tới BIDV Thành Đô với số tiền 69 triệu USD thời hạn 84 tháng.

BIDV Thành Đô đã mời BIDV Tây Nam Quảng Ninh, BIDV Đông Hà Nội và ngân hàng SHB chi nhánh Quảng Ninh, Habubank chi nhánh Bắc Ninh làm đồng tài trợ, thành lập Tổ thẩm định chung.

Viện kiểm sát cáo buộc nhóm cán bộ ngân hàng nêu trên đã làm sai quy định, giúp Công ty Đầu tư và Phát triển Kenmark vay từ BIDV, SHB và Habubank (sau đó sáp nhập vào SHB) vay hơn 52,8 triệu USD cùng 57 tỷ đồng, dù không đủ điều kiện dẫn tới thiệt hại 360 tỷ đồng tại thời điểm khởi tố vụ án, tháng 9/2020.

Cụ thể, cơ quan tố tụng cáo buộc hồ sơ vay vốn của Kenmark không đủ điều kiện như, không có tài liệu phê duyệt thiết kế cơ sở các hạng mục nhà xưởng theo Luật Xây dựng năm 2003; vốn chủ sở hữu không đủ 20% tổng đầu tư dự án.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cung cấp tài liệu thể hiện Công ty Kenmark có “chỉ số rủi ro cao” và không tồn tại văn phòng hoạt động, chưa có kinh nghiệm thực hiện các dự án tại Việt Nam.

Mặt khác, đơn vị bảo lãnh vay vốn cho Kenmark là Công ty Kenmark Industrial (ở Đài Loan) chỉ có hạn mức tín dụng tối đa là 350.000 USD trong vòng 90 ngày.

Viện kiểm sát cho rằng, dù Kenmark không đủ điều kiện vay vốn, năng lực trả nợ trong hạn không có nhưng Tổ thẩm định vẫn đề xuất cho doanh nghiệp này vay tối đa hơn 67 triệu USD. Từ đó, Tổng giám đốc BIDV đồng ý cho Kenmark vay tối đa 68 triệu USD; lãnh đạo SHB đồng ý cho vay 18 triệu USD còn lãnh đạo Habubank đồng ý cho vay 10 triệu USD.

Từ năm 2008 – 2010, các ngân hàng đồng tài trợ đã cho Kenmark vay gần 53 triệu USD và 57 tỷ đồng, đạt trên 80% giá trị hợp đồng tín dụng. Trong đó, BIDV Thành Đô bị giới hạn mức tín dụng nên “rủ” các chi nhánh Bắc Kạn, Tây Nam Quảng Ninh, Đông Hà Nội cùng cho vay tổng cộng hơn 30 triệu USD.

Đến năm 2009, Công ty Kenmark dừng hoạt động và các ngân hàng sau đó chỉ thu được hơn 33 triệu USD tiền nợ, lãi. Dư nợ còn lại hơn 15,5 triệu USD (tương đương 360 tỷ đồng) không có khả năng thu hồi.

Giám đốc xuất cảnh để lại khoản nợ hàng trăm tỷ

Sau đó, Giám đốc doanh nghiệp này là Hwang Jonathan Cheng Yu đã xuất cảnh. Doanh nghiệp bảo lãnh là Kenmark Industrial Đài Loan đã dừng hoạt động, được tòa án Đài Loan tuyên bố phá sản năm 2018.

Thời điểm khởi tố vụ án năm 2020, dư nợ của Kenmark tại các chi nhánh của BIDV còn hơn 9,4 triệu USD; tại SHB còn hơn 6 triệu USD (Habubank đã được sáp nhập vào SHB).

Quá trình điều tra, ông Nguyễn Văn Thắng, nguyên Giám đốc SHB Quảng Ninh đã đại diện các cán bộ nộp lại 6 triệu USD; các ông Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Chí Thành thuộc BIDV Đông Hà Nội nộp hơn 1,6 triệu USD nên không bị xử lý hình sự.

Tương tự, ông Bùi Văn Bổn, nguyên Giám đốc BIDV Bắc Kạn được xác định chỉ cho vay theo yêu cầu của BIDV Thành Đô, không tham gia thẩm định nên được áp dụng “chính sách không xử lý hình sự”.

Tại BIDV, Viện kiểm sát cáo buộc đến năm 2022, ngân hàng này không thể thu hồi hơn 7,8 triệu USD, tương đương 181 tỷ đồng. Hậu quả này do 7 bị can trong vụ “không đánh giá đúng mức các yếu tố rủi ro”, đề xuất cho vay dù hồ sơ của Kenmark không đầy đủ tài liệu, năng lực tài chính không đảm bảo.

Minh Đức