Chọn thi Lịch sử, Địa lý để tránh điểm liệt?

Theo Sở GDĐT Hà Nội, đợt khảo sát được thành phố tổ chức cuối tháng 3 vừa qua với hơn 117.000 học sinh lớp 12. Môn được nhiều thí sinh lựa chọn nhất là Tiếng Anh với 61.000, tương đương 52%. Kế đó, Lịch sử và Địa lý lần lượt có hơn 47.500 và 45.000 lượt dự thi, chiếm 40-38% tổng thí sinh. Số lượng chọn các môn này đông áp đảo nhóm tự nhiên như: Vật lý với gần 33.000 thí sinh lựa chọn, chiếm 28%; Hóa học và Sinh học lần lượt 13 và 3%.

Tại TP Huế, khảo sát từ đợt thi thử tốt nghiệp diễn ra từ ngày 10 - 11/4, có 5.217 em trên tổng số 13.400 học sinh chọn thi môn Lịch sử, chiếm 38%; trong khi đó có 4.662 (34%) thí sinh chọn Tiếng Anh và 31% thi Địa lý. Với nhóm tự nhiên, duy nhất môn Vật lý có trên 30% học sinh lựa chọn, Hóa học có 22% và Sinh học 8% học sinh lựa chọn.

Tại sao thí sinh có xu hướng chọn các môn Lịch sử, Địa lý hoặc các tổ hợp thiên về khoa học xã hội? Theo lý giải của người học, do các môn thi của kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 chủ yếu là thi trắc nghiệm. Nếu không biết đáp án khoanh bừa cũng có 25% chính xác rồi. Nếu thi tự luận chưa chắc môn này được chọn nhiều đến vậy. Một số khác cho biết, do các em chỉ tập trung học 3 môn chủ đạo là Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh từ tiểu học cho đến nay. Vì lẽ đó, chọn cặp các môn Lịch sử, Tiếng Anh hoặc Địa lý, Tiếng Anh được xem là cứu cánh về điểm số.

Thầy giáo Vũ Khắc Ngọc - Hệ thống giáo dục Hocmai phân tích, hiện tượng chọn tổ hợp môn bị chênh lệch đến từ các nguyên nhân chính. Thứ nhất, kỳ thi vào lớp 10 tại chỉ tập trung vào 2 môn Toán, Ngữ văn (hoặc 3 môn Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh), học sinh thường chỉ tập trung ôn các môn chính mà bỏ bê các môn học khác. Thứ hai, đối với kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay, với cách tính cũ, học sinh sẽ lựa chọn 2 tổ hợp là khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Đa số các em đều học Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, chỉ cần thêm 1 - 2 tổ hợp nữa là đủ điều kiện tốt nghiệp. Đương nhiên, học sinh sẽ chọn tổ hợp khoa học xã hội bởi dễ đạt điều kiện tốt nghiệp hơn. Chưa kể tới hiện tượng thí sinh sợ các môn tự nhiên.

Thầy Đặng Minh Tuấn - giảng viên Trường ĐH Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) cũng cho rằng, việc cho phép học sinh lựa chọn môn thi tốt nghiệp THPT đồng nghĩa các em sẽ chọn những môn cho kết quả cao nhất nhằm sử dụng kết quả thi tốt nghiệp cho tuyển sinh ĐH.

Các chuyên gia giáo dục nhận định, tỷ lệ chênh lệch lớn giữa nhóm học sinh chọn môn thi thuộc tổ hợp khoa học xã hội với nhóm học sinh chọn môn thi thuộc tổ hợp khoa học tự nhiên cũng thể hiện mục tiêu tốt nghiệp và định hướng nghề nghiệp trong tương lai của các em. Bởi lẽ, môn thi khoa học xã hội được đánh giá là nhẹ nhàng và “dễ thở” hơn môn thi khoa học tự nhiên. Đó là giải pháp an toàn để tránh bị điểm liệt và đảm bảo hoàn tất điều kiện tốt nghiệp THPT dễ dàng hơn.

Việc cho học sinh lựa chọn theo sở thích và lựa chọn môn thi để định hướng nghề nghiệp hoàn toàn bình thường. Song cần nhìn nhận rằng, việc có ít học sinh lựa chọn các môn thuộc khối khoa học tự nhiên để thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển ĐH là điều cần tính toán và có giải pháp từ gốc rễ. Từ đó, sẽ giúp định hướng học sinh một cách bài bản, có sự yêu thích, đam mê, đảm bảo kiến thức nền tảng các môn học tự nhiên ở bậc học dưới. Để khi lên bậc THPT, các em không gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn theo học các môn này. Xu hướng chọn cân bằng giữa môn tự nhiên và xã hội giúp hệ thống giáo dục đạt được sự phát triển bền vững, đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội hiện đại. Điều đó, đòi hỏi việc đào tạo bài bản giáo viên để đưa vào dạy học tích hợp.

Vi Cầm