Chống lãng phí nước sinh hoạt: Trách nhiệm không của riêng ai

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh truyền nhiễm do tình trạng thiếu nước và môi trường sống mất vệ sinh khiến 1 trẻ sơ sinh tử vong mỗi phút. Điều tệ hại là nguồn nước sạch trên thế giới đang dần cạn kiệt. Thực tế là gần 70% bề mặt trái đất bao phủ bởi nước, nhưng chỉ có 2,5% là nước tinh khiết phù hợp cho tiêu dùng. Vì vậy, nước là tài nguyên quan trọng cần gìn giữ hàng đầu.

Tại Việt Nam, vào mùa khô, các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu nước nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất. Riêng với thành phố Hà Nội, số liệu từ Sở Xây dựng cho thấy, hệ thống cấp nước toàn thành phố đang hoạt động gần hết công suất, với hơn 1,6 triệu mét khối mỗi ngày. Vào lúc cao điểm nguy cơ thiếu nước sạch sẽ xảy ra tại những khu vực cuối nguồn hoặc vùng có địa hình cao như Hà Đông, Thạch Thất, Quốc Oai hay Thanh Oai.

Thêm vào đó, hiện vẫn còn khoảng 59.000 hộ dân với hơn 236.000 người, phân bố tại 67 xã, thị trấn khu vực nông thôn Hà Nội chưa được tiếp cận nguồn nước sạch tập trung. Nhiều người dân chia sẻ phải dùng bể lọc cát thô và máy lọc loại nhỏ để lọc nước sinh hoạt, song vẫn không yên tâm khi dùng cho ăn uống. Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, việc sử dụng nước từ các nguồn không kiểm soát tiềm ẩn nhiều rủi ro như nhiễm asen, amoni, vi sinh vật gây bệnh…, đặc biệt là ở các vùng có tầng nước ngầm ô nhiễm hoặc khai thác quá mức.

Điều đáng buồn là trong khi nhiều nơi, người dân phải chật vật vì thiếu nước sinh hoạt, thì ở không ít nơi khác, nước sạch lại bị sử dụng một cách bừa bãi, lãng phí. Đơn cử như tại gia đình anh Đặng Minh Quang (ở quận Long Biên, Hà Nội) bị rò rỉ đường ống nước suốt gần 3 tháng, hóa đơn tiền nước tăng gấp ba lần. Thế nhưng, cho rằng tiền nước rẻ, gia đình không gọi thợ kiểm tra. Chỉ đến khi nước ngấm vào tường nhà, ảnh hưởng đến đường dây điện, gây chập cháy thiết bị điện tử trong gia đình, anh mới thuê thợ đến kiểm tra và sửa chữa.

Không chỉ vậy, việc dùng nước sạch để rửa xe, tưới cây, tưới sân làm mát... cũng khiến lượng nước bị thất thoát lớn. Anh Âu Lộc (ở huyện Quốc Oai, Hà Nội) cho biết, mỗi ngày bố anh đều tưới cây hai lần bằng vòi nước máy, thậm chí xịt cả hiên nhà để hạ nhiệt. Ước tính, mỗi lần như vậy có thể tốn đến 300 lít nước, tương đương lượng nước một gia đình vùng hạn sử dụng trong hơn một tuần... Rất nhiều trường hợp dùng nước sạch lãng phí nhưng các gia đình này đều "tặc lưỡi" cho rằng không đáng vào đâu, song lại đang lấy đi nguồn nước sạch cho các gia đình cuối nguồn...

Để chống lãng phí nước sinh hoạt, trước hết cần thay đổi từ nhận thức và hành động của từng cá nhân. Những việc tưởng chừng đơn giản như tắt vòi nước khi đánh răng, lắp đặt các thiết bị tiết kiệm nước như vòi sen ít nước, bồn cầu hai chế độ xả, máy giặt có chế độ tiết kiệm hay dùng nước giặt để lau nhà, tưới cây vào sáng sớm hoặc chiều muộn để giảm bay hơi, kiểm tra định kỳ thiết bị và đường ống… đều góp phần tiết kiệm đáng kể lượng nước mỗi ngày.

Cùng với hành động của người dân, các chuyên gia cho rằng, cơ quan chức năng cần có biện pháp kiểm tra, giám sát hệ thống cấp nước chặt chẽ hơn, xử lý nghiêm các hành vi gây rò rỉ, thất thoát hoặc xả thải gây ô nhiễm nguồn nước. Việc đầu tư nâng cấp hạ tầng, mở rộng mạng lưới cấp nước và áp dụng công nghệ mới để tái sử dụng nước thải cũng là hướng đi cần thiết trong thời gian tới. Bên cạnh đó, công tác giáo dục, truyền thông giữ vai trò then chốt. Việc lồng ghép kiến thức bảo vệ tài nguyên nước vào chương trình học, tổ chức các chiến dịch truyền thông cộng đồng, phát động phong trào tiết kiệm nước sẽ giúp nâng cao ý thức và tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội.

Thu Trang