Chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong công tác xây dựng văn bản

Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 25, ngày 15/8, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) dành một ngày tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực của Bộ Tư pháp và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Tham dự phiên chất vấn có Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng; Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm; Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà.

Chủ tịch Quốc hội phát biểu mở đầu phiên chất vấn.

Cùng chủ trì và điều hành phiên chất vấn có Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, các đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội: Nguyễn Khắc Định, Nguyễn Đức Hải, Trần Quang Phương.

Dự phiên chất vấn có các đồng chí Ủy viên UBTVQH, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, lãnh đạo các Ủy ban của Quốc hội, đại diện lãnh đạo bộ, ngành Trung ương; các đồng chí Bí thư tỉnh ủy, thành ủy; Trưởng đoàn, Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tham dự trực tuyến ở điểm cầu các địa phương...

Tạo chuyển biến thực chất, căn cơ, nâng cao chất lượng công tác lập pháp

Phát biểu mở đầu phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội cho biết, đây là phiên chất vấn thứ 4 được tổ chức tại Phiên họp UBTVQH khóa XV. Hai lĩnh vực với các nhóm vấn đề rất cấp thiết, được cử tri, nhân dân và các ĐBQH đặc biệt quan tâm, gắn chặt với hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, UBTVQH và các cơ quan của Quốc hội, góp phần hoàn thiện thể chế, đồng bộ hệ thống pháp luật, nâng cao chất lượng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.

Phiên chất vấn sẽ là dịp để nhìn nhận, đánh giá chính xác các hạn chế, vướng mắc, đề ra những giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng công tác lập pháp; xây dựng, triển khai hiệu quả chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hằng năm; hoàn thành các nhiệm vụ lập pháp tại Kết luận số 19 của Bộ Chính trị và Kế hoạch số 81 của UBTVQH.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị ĐBQH đặt câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng, đi thẳng vào vấn đề, tranh luận thẳng thắn, trách nhiệm, mang tính xây dựng; mỗi chất vấn không quá 1 phút; thời gian tranh luận không quá 2 phút. "Tuy Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long mới lần đầu tiên đăng đàn, còn Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lần thứ hai trả lời chất vấn, nhưng cả hai bộ trưởng đều là những người có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực phụ trách", Chủ tịch Quốc hội đánh giá.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị các bộ trưởng nêu cao tinh thần trách nhiệm, trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm, làm rõ những chất vấn ĐBQH nêu, đồng thời đưa ra các giải pháp thiết thực, hiệu quả, khả thi, bảo đảm vừa khắc phục kịp thời, hiệu quả các yếu kém, hạn chế trước mắt, vừa tạo được chuyển biến thực chất, căn cơ và lâu dài đối với từng nội dung chất vấn.

Ban hành văn bản trái pháp luật có thể bị xử lý hình sự

ĐBQH Điểu Huỳnh Sang đặt câu hỏi chất vấn.

Bước vào phiên chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, một vấn đề nổi lên được ĐBQH Trần Thị Vân (Bắc Ninh) và Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) quan tâm là nợ, chậm ban hành văn bản, ban hành chưa đúng thẩm quyền, không đúng với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trách nhiệm của Bộ trưởng và giải pháp khắc phục tình trạng này.

Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, việc chậm ban hành văn bản là vấn đề đã bàn từ lâu nhưng chưa dứt điểm, số lượng nợ văn bản của từng năm cũng có sự "trồi sụt" nhất định. Mặc dù đã cố gắng nhưng có những nghị định nợ lâu chưa xử lý được, ví dụ như Nghị định về tổ chức đại diện của người lao động và thương lượng tập thể, xử lý cho Bộ luật Lao động; Nghị định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thủy sản, an ninh mạng...

Phân tích nguyên nhân, Bộ trưởng cho biết, do có quá nhiều nội dung giao quy định chi tiết, hoặc một số nghị quyết có hiệu lực ngắn, cần cấp tốc ban hành nghị quyết thay thế... Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết về một số giải pháp khắc phục vướng mắc, bất cập trong công tác xây dựng văn bản pháp luật, trong đó có các quy định đảm bảo tính kỷ luật hành chính trong việc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trả lời chất vấn.

Bộ trưởng cũng cho biết, Quy định 69 về xử lý, kỷ luật tổ chức Đảng đối với đảng viên là công cụ rất mạnh, Bộ Chính trị cũng đang chỉ đạo trình quy định của Bộ Chính trị về một số giải pháp phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong công tác xây dựng văn bản. "Nếu trách nhiệm của bộ, ngành nào phải ban hành văn bản, soạn thảo và chủ động ban hành mà không có sự chủ động đó thì phải chịu trách nhiệm. Và trách nhiệm ở đây là có thật", Bộ trưởng Lê Thành Long khẳng định.

Về lâu dài, Bộ trưởng cho rằng, trong xây dựng pháp luật, cần quy định rõ nhiều vấn đề cụ thể trong luật, không nên dựa vào việc xây dựng văn bản giải thích, hướng dẫn...

Trả lời câu hỏi của ĐBQH Phạm Hùng Thắng (Hà Nam) về chế tài xử lý đối với cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản chồng chéo, mâu thuẫn, có dấu hiệu trái pháp luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, hiện tại, chế tài xử lý việc ban hành văn bản sai cơ bản là hình thức, nhưng nhìn chung chủ thể soạn thảo phải chịu trách nhiệm.

ĐBQH Phạm Hùng Thắng đặt câu hỏi chất vấn.

Về mặt hành chính, nếu không làm đủ trách nhiệm của mình, lẽ ra việc của mình nhưng không đề xuất xử lý, thì hy vọng vào quy định và việc siết chặt của Đảng để xử lý nghiêm túc hơn. "Còn nếu chứng minh được lỗi cố ý, chứng minh được thiệt hại, đặc biệt nếu có quan hệ nguyên nhân - hậu quả, yếu tố vụ lợi thì sẽ xử lý hình sự, thực tế việc này cũng đã có", ông nói.

Đối với câu hỏi của đại biểu về việc chuẩn bị đấu giá trực tuyến đảm bảo công khai, minh bạch, tiết kiệm nguồn lực, chi phí thời gian tới, Bộ trưởng Lê Thành Long nhìn nhận đây là giải pháp tốt để phần nào ngăn chặn thông đồng, dìm giá, không công khai, minh bạch.

Về tài sản tư, Bộ trưởng cho biết, một số tổ chức đấu giá tài sản tư có trang đấu giá riêng nhưng đấu giá tài sản công giờ mới tính tới. Cơ quan quản lý đang nghĩ đến xây dựng cổng đấu giá trực tuyến nhưng kinh phí, cơ chế quản lý, chịu trách nhiệm... đang gặp khó. Dẫn bài học từ Hàn Quốc, ông khẳng định, Bộ Tư pháp đang nghiên cứu mô hình giao cho một công ty đấu giá xây dựng và vận hành một trang thông tin điện tử về đấu giá...

Quỳnh Vinh