Chủ động bơm, điều tiết nước tưới dưỡng lúa xuân

Để công tác điều tiết, bơm nước tưới dưỡng cho lúa xuân được kịp thời, thuận lợi các địa phương đã tiến hành rà soát toàn bộ diện tích lúa theo từng trà, từng phương pháp gieo cấy. Huyện Thanh Liêm có hơn 5.760 ha lúa xuân, được áp dụng đa dạng các hình thức gieo cấy, gồm: cấy máy, cấy thủ công và gieo thẳng. Cụ thể, diện tích lúa gieo thẳng đạt trên 3.300 ha, chiếm trên 57% diện tích, nằm xen kẽ với nhiều vùng lúa cấy. Vì thế, Xí nghiệp thủy nông huyện Thanh Liêm và các Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp (HTXDVNN) của huyện phải thực hiện bơm tưới và điều tiết nước hợp lý cho từng vùng theo loại hình gieo cấy.

Theo ông Nguyễn Văn Long, Giám đốc Xí nghiệp thủy nông huyện Thanh Liêm, việc phục vụ tưới dưỡng cho lúa xuân trên địa bàn luôn được đơn vị quan tâm, bảo đảm hợp lý và hiệu quả. Theo đó, công tác tưới dưỡng được xây dựng kế hoạch chi tiết đến từng vùng, xứ đồng giúp toàn bộ diện tích lúa được tưới đủ nước. Những vùng khó khăn, diện tích nhỏ được tạo nguồn để các HTXDVNN và người dân sử dụng máy bơm dã chiến bơm tưới thuận lợi. Các trạm bơm do xí nghiệp quản lý đều lên phương án vận hành tưới dưỡng.

Trạm bơm Như Trác (Lý Nhân) vận hành tưới nước phục vụ sản xuất vụ lúa xuân 2025. Ảnh: Kim Chi

Để phục vụ tưới dưỡng cho lúa xuân, các hệ thống trạm bơm tưới chính trên địa bàn tỉnh đều chủ động triển khai vận hành. Trạm bơm Đinh Xá chịu trách nhiệm tưới cho hơn 1.000 ha lúa của các xã thuộc thành phố Phủ Lý và một phần khu A huyện Bình Lục đã hoạt động sau khi các địa phương gieo cấy xong. Trạm bơm tưới Như Trác, tưới cho hơn 4.000 ha lúa của huyện Lý Nhân và Bình Lục đã có kế hoạch cụ thể phục vụ theo thực tế các trà lúa, vận hành từ ngày 10/3. Tổ quản lý kênh Như Trác (Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam) triển khai tốt công tác chuẩn bị vận hành hệ thống kênh, nắm bắt nhu cầu tưới dưỡng cho lúa của từng địa phương để điều tiết nước khi trạm bơm hoạt động. Ông Phạm Xuân Thành, Tổ trưởng Tổ quản lý kênh Như Trác cho biết: Giai đoạn tưới dưỡng cho lúa khó khăn hơn tưới đổ ải do phụ thuộc vào thời gian, hình thức cấy. Việc tưới dưỡng đợt 1 cho vụ lúa xuân 2025 cũng khó khăn hơn do nguồn trên sông Hồng xuống thấp, khả năng thời gian lấy nước kéo dài hơn so với cùng thời điểm vụ trước. Đơn vị phải tăng cường trực theo dõi sát nguồn nước và điều tiết hợp lý, cụ thể cho từng vùng, từng địa phương.

Công tác tưới dưỡng cho lúa sau khi gieo cấy là nhiệm vụ quan trọng, tạo thuận lợi cho người dân chăm sóc, bón thúc để lúa đẻ nhánh khỏe, tỷ lệ nhánh hữu hiệu cao. Tuy nhiên, ở thời điểm đầu vụ sản xuất, việc tưới dưỡng cho lúa gặp hạn chế do không thể triển khai đồng loạt khi các trà lúa không đồng đều, nhiều phương thức gieo cấy đan xen (gieo thẳng, cấy máy…). Một số nơi xảy ra tình trạng trên cùng cánh đồng có cả lúa gieo thẳng và lúa cấy trong khi nhu cầu tưới dưỡng hoàn toàn khác nhau. Ông Trương Đức Thiện, Trưởng phòng quản lý nước và công trình (Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam) cho biết: Để việc tưới dưỡng cho lúa xuân đạt hiệu quả công ty đã chỉ đạo sát sao các Xí nghiệp, đơn vị trực thuộc phối hợp chặt chẽ với các địa phương nắm bắt đầy đủ tình hình sản xuất. Cùng với diện tích tưới chủ động, đơn vị tạo nguồn đầy đủ để các địa phương tổ chức bơm tưới. Đầu vụ xuân năm nay về cơ bản thời tiết khá thuận lợi, thường xuyên có mưa nhỏ, tuy nhiên, công ty vẫn tính tới khả năng mưa ít đi và nguồn bơm trên các sông xuống thấp để có phương án chủ động tưới dưỡng cho lúa.

Nhằm chủ động nguồn nước tưới dưỡng cho lúa xuân, ngay từ khi rút nước trên ruộng phục vụ gieo cấy, Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam tổ chức giữ nước trên hệ thống kênh mương, hồ, đầm. Đây là nguồn tưới dưỡng hiệu quả cần thiết cho những diện tích lúa cần nước sớm và diện tích tạo nguồn. Với những khu quá cao, xa trục kênh chính, nhỏ lẻ, các địa phương và người dân chủ động sử dụng máy bơm dã chiến tưới dưỡng. Các xí nghiệp thủy nông phối hợp với địa phương nắm chắc từng trà lúa, phương thức gieo cấy để có kế hoạch tưới dưỡng phù hợp. Công ty chủ động phối hợp với Công ty KTCTTL Bắc Nam Hà vận hành các trạm bơm lớn phục vụ cho địa bàn Hà Nam hoạt động tưới dưỡng cho lúa đáp ứng yêu cầu sản xuất.

Vụ lúa xuân năm 2025 gặp khó khăn về nguồn tưới ngay từ thời điểm lấy nước đổ ải, nhiều trạm bơm lớn khi đó thường xuyên cắt giảm từ 4 - 8 giờ bơm/ngày… Theo nhận định của cơ quan chuyên môn, thời tiết tiếp tục có diễn biến phức tạp, khó lường, có khả năng ảnh hưởng đến sản xuất vụ lúa xuân. Vì vậy, việc chủ động biện pháp phục vụ tưới dưỡng ngay sau gieo cấy giúp cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt, hạn chế những rủi ro hướng đến sản xuất đạt năng suất cao.

Mạnh Hùng