Chủ động xem xét hạ lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng

Khai mạc Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV Kỳ họp thứ 5 có ý nghĩa quan trọng về công tác lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng Việt Nam là điểm sáng trong "bức tranh xám màu" của kinh tế toàn cầu

Lãi suất cao, nợ xấu tăng

Theo Ủy ban Kinh tế, năm 2022 là năm đối diện với nhiều khó khăn, thách thức trên cả bình diện quốc tế và trong nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhất là việc Bộ Chính trị ban hành và chỉ đạo tổ chức rất thành công các Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện các nghị quyết mới của Bộ Chính trị về phát triển KTXH, Quốc hội, Chính phủ đã có những quyết sách đúng đắn, kịp thời, giúp kinh tế nước ta đã phục hồi nhanh, đạt được những kết quả khá toàn diện, tích cực trên nhiều lĩnh vực.

Đặc biệt, trong những tháng cuối năm, tình hình trong và ngoài nước hết sức khó khăn, nhưng nước ta giữ được ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định về tỷ giá và lạm phát, thị trường tài chính - tiền tệ vẫn cơ bản ổn định là thành tựu nổi bật.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế cũng lưu ý việc quá chú trọng kiềm chế lạm phát, chưa tính toán tận dụng thời cơ để điều chỉnh giá một số dịch vụ công nhằm giảm áp lực lạm phát trong năm 2023, đồng thời việc quá chú trọng kiểm soát lạm phát cũng là nguyên nhân khiến lãi suất cao trong bối cảnh doanh nghiệp khó khăn, việc điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng được thực hiện quá chậm là những bất cập trong công tác điều hành, cần rút kinh nghiệm.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh

Sang năm 2023, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, Tuy nhiên, tình hình kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế tiếp tục được bảo đảm. Phát triển văn hóa, thể dục, thể thao tiếp tục được quan tâm. Lần đầu tiên đoàn thể thao Việt Nam giành vị trí nhất toàn đoàn tại SEA Games 32 mà không phải là nước chủ nhà.

Tuy nhiên, diễn biến 4 tháng đầu năm 2023 tiếp tục bộc lộ những khó khăn, thách thức từ Quý IV/2022, gây áp lực lớn trong điều hành kinh tế vĩ mô và khả năng hoàn thành mục tiêu tăng trưởng cả năm 2023.

Theo đó, Ủy ban Kinh tế đã nêu một số vấn đề đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn. Trong đó, có vấn đề một số điểm nghẽn chưa được tháo gỡ hiệu quả. Tiến độ lập, phê duyệt quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 rất chậm so với yêu cầu, vẫn còn 92/111 quy hoạch, trong đó có nhiều quy hoạch quan trọng.

Việc triển khai Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025 và phương án xử lý các TCTD yếu kém, các dự án, công trình chậm tiến độ, đầu tư kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài còn rất chậm. Giải ngân đầu tư công tuy cải thiện nhưng ước tỷ lệ giải ngân 4 tháng mới đạt 14,66% kế hoạch, tạo áp lực lớn lên giải ngân, khả năng hoàn thành mục tiêu trong những quý còn lại của năm 2023.

Theo Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, giá trị nợ xấu tăng 40,2% so với cuối năm 2022. Tỷ lệ nợ xấu bình quân toàn hệ thống đến cuối tháng 3/2023, là 2,88% (cuối năm 2022 là 2,05%). Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng/nợ xấu bình quân toàn hệ thống là 80,8% (cuối năm 2022 là 114,2%). Tỷ lệ dự phòng cụ thể/nợ xấu trong cho vay tổ chức kinh tế và cá nhân bình quân toàn hệ thống là 54,1% (cuối năm 2022 là 77,2%).

Đặc biệt, mặt bằng lãi suất cho vay bình quân vẫn ở mức cao. Theo báo cáo của Chính phủ, lãi suất cho vay bình quân VND phát sinh mới của các ngân hàng thương mại ở mức khoảng 9,3%/năm. Tuy nhiên, theo số liệu của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, lãi suất cho vay bình quân của 35 ngân hàng thương mại trong nước tính đến cuối tháng 3/2023 khoảng 10,23%, cao hơn 0,56 điểm % so với cuối năm 2022. Tín dụng tăng trưởng thấp, cho thấy những khó khăn trong khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế. Nợ xấu có xu hướng tăng.

Phấn đấu đạt mức cao nhất các chỉ tiêu kinh tế - xã hội

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang gặp rất nhiều khó khăn, dừng hoạt động, đóng cửa sau khi các quy định mới về tiêu chuẩn, tiêu chí phòng cháy, chữa cháy (PCCC) được ban hành và có hiệu lực.

Về công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, dù đã được quan tâm thực hiện, nhưng công tác thực thi hiệu quả không đồng đều. Quốc hội đã ban hành nhiều Nghị quyết với những chính sách chưa có tiền lệ để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch, hoặc thúc đẩy phát triển KTXH nhưng thực tiễn cho thấy cùng một hệ thống quy định pháp luật nhưng giữa các bộ, ngành, địa phương thực hiện đem lại kết quả rất khác nhau (đầu tư công có bộ, ngành, địa phương giải ngân tốt, có bộ, ngành, địa phương làm chưa tốt).

Các đại biểu tham dự phiên họp Quốc hội sáng 22/5.

Để phấn đấu đạt mức cao nhất các chỉ tiêu KTXH theo Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ cần tiếp tục triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu theo Kết luận của Trung ương, Kết luận của Bộ Chính trị và Nghị quyết của Quốc hội về KTXH năm 2023.

Đồng thời, Chính phủ nghiên cứu phương án điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân, giảm thuế giá trị gia tăng nhưng bảo đảm cân đối ngân sách và bội chi ngân sách năm 2023 không vượt mức Quốc hội cho phép. Chủ động xem xét tiếp tục hạ lãi suất điều hành nhằm hỗ trợ tăng trưởng; kiểm soát chặt chẽ việc cấp tín dụng sử dụng vốn, nhất là các doanh nghiệp, tập đoàn, dự án sân sau; bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư theo quy định của pháp luật. Đẩy nhanh việc xây dựng tiêu chí và phương pháp xác định hạn mức tăng trưởng tín dụng đối với các tổ chức tín dụng theo tinh thần Nghị quyết số 62/2022/QH15 của Quốc hội.

Cùng với đó, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, rà soát làm rõ, báo cáo Quốc hội về những vướng mắc, bất cập, chồng chéo của các luật liên quan hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh (nếu có) và kịp thời đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành văn bản mới. Khẩn trương đề xuất giải pháp chính sách phù hợp đối với cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu, thuế các-bon sẽ áp dụng.

Tháo gỡ ngay các khó khăn, vướng mắc đối với các quy định về phòng cháy chữa cháy (PCCC); tiếp tục giải quyết dứt điểm vấn đề kiểm định xe cơ giới; xử lý những bất cập trong việc tư vấn đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, môi giới, tư vấn phát hành…

"Chính phủ sớm có quyết sách phù hợp về việc công bố tình trạng dịch Covid-19 ở trong nước; yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tuyệt đối không được chủ quan, lơ là, mất cảnh giác và thực hiện hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch; tiếp tục rà soát nhu cầu vắc xin phòng Covid-19 cho các nhóm đối tượng…" - Ủy ban Kinh tế đề nghị.

Quy định không khả thi, hàng nghìn doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh sẽ phải đóng cửa

Theo Ủy ban Kinh tế, các doanh nghiệp cho rằng, nhiều quy định mới về PCCC được giới doanh nghiệp đánh giá là vượt cả nước phát triển và chưa khả thi khi áp dụng tại Việt Nam, làm gia tăng thời gian, thủ tục và chi phí tuân thủ. Nhiều công trình đã được đầu tư theo phương án cũ bảo đảm quy định tại Nghị định số 97/2014/NĐ-CP, có kết cấu bê tông chắc chắn, hoặc thi công hết phần đất xây dựng, nay nếu thẩm định để tuân thủ những quy định mới được ban hành tại Nghị định số 136/2020/NĐ-CP sẽ phát sinh nhiều vướng mắc như phải chỉnh sửa cả kết cấu công trình có thể làm suy giảm tuổi thọ, hay là lắp thêm những đường ống dẫn nước để giúp khả năng dập tắt đám cháy khi xảy ra hỏa hoạn cũng cần đục bê tông để dẫn ống nước vào từng tầng, từng phòng trong căn nhà không chỉ làm suy yếu kết cấu mà còn gia tăng chi phí xây dựng…

Nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn mới về PCCC được ban hành không phân biệt được quy mô dự án, tính chất công trình, khó thực hiện trên thực tế, quy định yêu cầu sử dụng vật liệu chống cháy, sơn chống cháy chưa được cấp phép trên thị trường Việt Nam, chính vì không nghiệm thu được công trình mới và sẽ có hàng nghìn doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh sẽ phải đóng cửa.

Hoàng Yến