Chủ động xin thoát nghèo

Những năm qua, chính sách giảm nghèo của Nhà nước đã được thiết kế khá toàn diện, từ trợ cấp trực tiếp, tín dụng ưu đãi đến hỗ trợ y tế, giáo dục, nhà ở. Với nhiều gia đình, những chính sách ấy từng là “phao cứu sinh”, giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn nhất, không bị tụt lại phía sau khi biến cố xảy ra. Tuy nhiên, thực tiễn cũng đặt ra một bài toán khó: khi hỗ trợ kéo dài mà thiếu động lực đi kèm, người nghèo có thể rơi vào tâm lý “không muốn thoát nghèo” vì sợ mất đi những quyền lợi quen thuộc.

Chính vì vậy, việc người dân chủ động xin thoát nghèo mang ý nghĩa đặc biệt. Trước hết, nó phản ánh sự thay đổi trong nhận thức, tư duy. Người dân không còn xem chính sách hỗ trợ là “đích đến”, mà là “bệ đỡ tạm thời”. Khi cảm thấy đã có thể tự đứng vững, họ sẵn sàng rời khỏi hệ thống trợ giúp để nhường cơ hội cho những hộ khó khăn hơn. Ở đây, điều đáng quý không chỉ là tinh thần tự nguyện, mà còn là ý thức trách nhiệm, là khát vọng vươn lên làm chủ cuộc đời.

Nhìn ở góc độ chính sách, những lá đơn xin thoát nghèo là minh chứng sống động cho hiệu quả và bền vững của công tác giảm nghèo. Sự chuyển biến này cũng giúp nguồn lực công, vốn luôn hữu hạn, được phân bổ hợp lý hơn; tính công bằng và hiệu quả của các chương trình an sinh cũng được nâng lên.

Vấn đề đặt ra là làm thế nào để tinh thần ấy không dừng lại ở những trường hợp riêng lẻ, mà trở thành xu hướng phổ biến. Trong giai đoạn tới, chính sách giảm nghèo cần tiếp tục dịch chuyển trọng tâm từ trợ cấp sang tạo sinh kế. Đào tạo nghề gắn với nhu cầu thực tế, kết nối việc làm ổn định, hỗ trợ sản xuất nhỏ và kinh doanh hộ gia đình sẽ giúp người dân nhìn thấy con đường thoát nghèo rõ ràng.

Song song đó, cần đặc biệt chú trọng các chính sách “hậu thoát nghèo”. Nỗi lo tái nghèo luôn hiện hữu, nhất là khi người dân phải đối mặt với thiên tai, dịch bệnh hay biến động thị trường. Việc duy trì một số hỗ trợ thiết yếu trong giai đoạn chuyển tiếp, như bảo hiểm y tế, tín dụng ưu đãi, tư vấn kỹ thuật, sẽ giúp người dân yên tâm hơn khi rời khỏi “vùng an toàn” của trợ cấp.

Một yếu tố khác không kém phần quan trọng là sự ghi nhận của xã hội. Khi những hộ gia đình chủ động thoát nghèo được biểu dương kịp thời, được nhắc đến trong các phong trào thi đua ở cơ sở, “thoát nghèo” sẽ không còn là câu chuyện riêng của từng gia đình, mà trở thành một giá trị chung được trân trọng.

Cuối cùng là vai trò của chính quyền cơ sở. Cán bộ làm công tác giảm nghèo vừa là người thực hiện chính sách, vừa là bạn đồng hành với người dân, khơi dậy khát vọng vươn lên và hỗ trợ họ đứng vững sau khi thoát nghèo.

Giảm nghèo bền vững, suy cho cùng, không chỉ là bài toán ngân sách hay cơ chế, mà là bài toán niềm tin và động lực xã hội. Khi người dân chủ động xin thoát nghèo, đó là lúc chính sách đã chạm tới điều cốt lõi nhất: khơi dậy ý chí tự lực. Nếu được khích lệ đúng cách, tinh thần ấy sẽ trở thành nền tảng vững chắc để hành trình “không để ai bị bỏ lại phía sau” đi xa hơn, bằng đôi chân của chính người dân, với sự đồng hành của Nhà nước.

Hà Lan