Chủ nghĩa cảm xúc nhìn từ bầu cử Mỹ

Tại sân vận động Yankee, trước 45.000 người hôm ấy, Moon sang sảng nói những tế bào của đất nước này đang phân rã và ông chính là vị bác sĩ được gửi gắm tới sửa chữa những lầm lạc ấy, chống lại quỷ Satan và dựng xây nơi đây thành một hình mẫu của thiên đường.

Nửa thế kỷ sau, một vị tổng thống cũng hứa hẹn đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại - ông Donald Trump. Và giờ đây, ta phải nhìn nhận một điều: dù được ghét hay được thích, “chủ nghĩa Trump” đã trở thành một thứ cuồng giáo, giống như những người từng phụng hiến cho Sun Myung Moon.

Dưới thời ông Donald Trump, nước Mỹ trở lại với những giá trị mà nó từng muốn thay thế.

Sau bầu cử nhiều ngày, trên tài khoản Twitter của mình, ông vẫn tuyên bố dõng dạc bằng dòng chữ in hoa: TÔI ĐÃ THẮNG CUỘC BẦU CỬ. Ông lặp đi lặp lại điều đó, rằng kết quả bầu cử chính thức không giống với truyền thông đưa tin, rằng có gian lận bầu cử, rằng ông không chấp nhận thua và ông đòi kiện.

Theo một khảo sát, có đến 68% những người bầu cho đảng Cộng hòa hay nghiêng về phe Cộng hòa nghĩ kết quả bỏ phiếu không công bằng. Thế nên, họ càng bất bình hơn và càng yêu Trump hơn.

Có một đoạn video dài 7 phút phỏng vấn những người cuốn vào vòng xoáy hấp lực của ông Donald Trump và khi được hỏi lí do, hầu như họ đều trả lời cùng một ý. Đó là họ thấy ông lắm điều nhưng ông chân thật, không có sự chuẩn bị tính toán và ông thực sự tin vào điều ông nói. Những chính trị gia thực thụ cũng lắm điều nhưng sự chỉn chu, tròn trịa, sạch sẽ của họ giả tạo biết bao và người ta thì đã chán nghe những lời hoa ngôn xảo ngữ. So về điểm ấy, sự thô kệch của ông Trump lại có vẻ đáng để thèm muốn.

“Chúng ta đâu có bầu ra một cái máy, chúng ta sẽ bầu ra một con người, cho nên người đó có thể phát ngôn những thứ ta không đồng tình. Và khi ông ấy nói những thứ rõ ràng là sai, tôi cho rằng ông ấy còn nhiều điều để học hỏi thêm, cũng giống như chúng ta vậy”, một công dân cho biết.

Kể từ sau Ronald Reegan, ông Donald Trump là người đầu tiên vươn lên từ vị trí ngôi sao giải trí đến chức vị điều hành đất nước. 14 năm trời, ông ở trên tivi phòng khách của hàng triệu triệu người, khán giả đã quen được thấy ông sa thải nhân viên trên truyền hình, cũng đã thấy ông ở bên những người đẹp bốc lửa trong cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ.

Với những người này, nhiệm kỳ tổng thống của ông giống như “mùa” tiếp theo của show truyền hình thực tế họ yêu thích. Người ta xem “Next Top Model” vì tò mò cách tạo nên một siêu mẫu, xem “The Apprentice” vì tò mò cách tạo nên một doanh nhân thành đạt, vậy thì họ bầu cho ông Trump vì tò mò cách tạo nên một vị tổng thống?

Ông Trump không bao giờ tỏ ra khiêm tốn. Sun Myung Moon tự khẳng định mình là người vĩ đại nhất từng sống trên đời, vĩ đại hơn Phật Thích Ca, hơn Moses... Ông Trump thì nghĩ ông được tín nhiệm hơn Abraham Lincoln - tổng thống vĩ đại nhất trong lịch sử đảng Cộng hòa. Lincoln đã giải phóng nô lệ? Với ông Trump thì thành tựu đó cũng rất đáng khen nhưng chưa là gì so với những thành tựu của ông.

Ông cũng chẳng ngại ngần “thổ lộ” rằng: “Không ai có thể giỏi hơn tôi về quân sự”, “Tôi biết rõ về ISIS hơn mọi vị tướng”, “Tôi biết rõ về những thứ luật thuế má phức tạp kia hơn bất cứ ai từng chạy đua vào chức tổng thống và tôi là người duy nhất có khả năng sửa chữa chúng”, “Không ai từng làm được nhiều thế trong 2 năm đầu nhiệm kỳ. Không một ai. Không một ai”.

Nói chung, theo lời ông thì ông là một người biết nhiều lĩnh vực, ông là người duy nhất. Cựu Chủ tịch đảng Cộng hòa từ năm 2009-2011 Michael Steel so sánh việc mọi người cố gắng bám lấy những tư tưởng của ông cũng giống như việc họ khăng khăng từ chối đeo khẩu trang vậy. Họ sẵn sàng mạo hiểm chính mình bất chấp logic và lý tính thông thường.

Ông Trump hoàn toàn biết mình đang làm gì và đang nhắm đến ai. Bạn biết đấy, “một lời nói dối nói ra một lần thì vẫn là một lời nói dối nhưng nói ra một nghìn lần thì nó sẽ trở thành sự thật”, Joseph Goebbels, nhân vật khét tiếng từng là Bộ trưởng Bộ Giác ngộ quần chúng và tuyên truyền chủ nghĩa phát xít, đã đúc kết về “bí kíp” nhồi sọ thành công của mình như thế.

Về những thành quả của mình, trong 4 năm tại vị, ông Donald Trump đã khởi sự những điều mà không ai nghĩ một vị Tổng thống Mỹ của thập niên thứ hai thế kỷ 21 lại làm, tuyên chiến kinh tế trực diện với Trung Quốc, tuyên bố biến đổi khí hậu là trò lừa đảo, không muốn dây dưa gì đến chiến tranh ở nước ngoài nữa, tỏ ra khinh thường những đồng minh “đầu gối tay ấp” lâu năm, rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP, rút khỏi Hiệp ước giải trừ vũ khí hạt nhân INF với Nga.

Là một nhà kinh doanh, ông đem tư duy của việc quản lí một đế chế với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận tối đa để quản lí một đất nước với vô vàn mục tiêu khác ngoài kinh tế. Nhưng, giờ đây, khi ông đã làm những điều không tưởng trên, người Mỹ đã biết rằng, những điều đó là có thể. Dù tới đây, ông Joe Biden có chiến thắng thì điều đó cũng không đảm bảo rằng ông có thể quét sạch những niềm tin mới mà “chủ nghĩa Trump” đã tạo ra.

Chẳng hạn, ông Trump không muốn phí sức cho việc đem quân đi thực hiện những thứ được coi là nghĩa vụ quốc tế để duy trì sức ảnh hưởng và sự hiện diện của đất nước mình. Quan điểm bàng quan của ông đi ngược lại hoàn toàn nguyên lý xây dựng quyền lực bấy lâu nay của nước Mỹ. Quan điểm ấy có thể không tốt đối với nước Mỹ ở tầm vĩ mô nhưng ở tầm vi mô, nó lại tốt với hàng ngàn người không muốn phải lao mình đến những nơi nguy hiểm. Và bất cứ vị tổng thống nào sau ông cũng sẽ phải đối diện với sự thật rằng, chủ nghĩa Trump phù hợp với quyền lợi của rất rất nhiều người.

Ông Trump đã nhận được số phiếu bầu nhiều hơn bất cứ ứng viên nào của đảng Cộng hòa trong lịch sử. Và số lượng phiếu bầu dành cho ông vào năm 2020 còn nhiều hơn vào năm 2016, bất chấp tất cả những gì đã diễn ra, bất chấp 1.000 người Mỹ chết vì COVID-19 vào ngày bầu cử.

Số lượng người ủng hộ ấy có thể không đủ lớn để giữ ông ở lại Nhà Trắng nhưng đủ lớn để chủ nghĩa Trump tạo ra nhiều ảnh hưởng. Chủ nghĩa Trump chắc chắn vẫn sẽ chưa qua đi, nó vẫn còn đó, mà có khi, nó mới chỉ đang bắt đầu.

Hiền Trang