Chủ tịch nước ủy quyền cho Thủ tướng ký điều ước quốc tế trong trường hợp đặc biệt
Luật Điều ước quốc tế quy định nguyên tắc: Thủ tướng Chính phủ kiến nghị Chủ tịch nước ủy quyền cho Thủ tướng Chính phủ quyết định đàm phán, ký, sửa đổi, bổ sung điều ước quốc tế trong một số trường hợp.
Chiều 10/12, Quốc hội chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế và Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế.
Trước khi các ĐBQH biểu quyết thông qua, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung đã trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý các dự thảo này trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan thẩm tra và thảo luận của đại biểu Quốc hội.
Ủy quyền trong trường hợp đặc biệt
Đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế, Bộ trưởng Lê Hoài Trung cho biết, Chính phủ đã tiếp thu đầy đủ và điều chỉnh các nội dung liên quan đến tính thống nhất với hệ thống pháp luật, cắt giảm thủ tục hành chính, tham vấn đối tượng chịu tác động và quy định về đăng tải điều ước quốc tế.
Đối với công tác giám sát, Chính phủ đã rà soát và khẳng định Luật hiện hành đã quy định rõ trách nhiệm báo cáo định kỳ hoặc đột xuất trước Quốc hội về tình hình ký kết, thực hiện điều ước quốc tế.
Thực tế thời gian qua, các Ủy ban của Quốc hội cũng đã tổ chức nhiều đoàn giám sát chuyên đề về nội dung này.
Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung (Ảnh: Phạm Thắng).
"Nhằm tăng cường công tác đôn đốc và thực hiện điều ước quốc tế, Bộ Ngoại giao cũng đang khẩn trương xây dựng và đưa vào vận hành trong năm 2025 cơ sở dữ liệu công khai về điều ước quốc tế của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", Bộ trưởng Lê Hoài Trung cho biết.
Về ủy quyền trong trường hợp đặc biệt, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã rà soát và báo cáo thêm về cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn của quy định tại dự thảo Luật về ủy quyền trong trường hợp đặc biệt:
Hiến pháp năm 2013 khoản 6 Điều 88 quy định Chủ tịch nước quyết định đàm phán, ký kết điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước; Hiến pháp không quy định hạn chế việc ủy quyền đối với thẩm quyền hiến định của các cơ quan.
"Nhằm đảm bảo phù hợp với Hiến pháp, Luật quy định nguyên tắc: Thủ tướng Chính phủ kiến nghị Chủ tịch nước ủy quyền cho Thủ tướng Chính phủ quyết định đàm phán, ký, sửa đổi, bổ sung điều ước quốc tế trong một số trường hợp, trong một khoảng thời gian nhất định và kèm theo các điều kiện cụ thể", theo nội dung báo cáo.
Bộ trưởng Lê Hoài Trung nêu rõ, quy định này phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường tính dự báo của công tác xây dựng pháp luật và đã được Bộ Chính trị cho ý kiến nhất trí.
Quy định này cũng đã dựa trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Quy định của dự thảo Luật mang tính chất khung để các cơ quan đề xuất, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ báo cáo Chủ tịch nước xem xét quyết định việc ủy quyền một cách cụ thể, rõ ràng, tránh tùy tiện lạm quyền.
Luật quy định khái quát về tiêu chí nhằm bao quát những trường hợp khẩn cấp, đột xuất phát sinh trên thực tế, đáp ứng với yêu cầu kịp thời thích ứng với xu thế và những diễn biến quốc tế quan trọng để phục vụ phát triển đất nước.
Vấn đề về trách nhiệm giải trình của người được ủy quyền sẽ được xác định trong văn bản ủy quyền của Chủ tịch nước.
UBND cấp tỉnh được thí điểm thành lập văn phòng đại diện ở nước ngoài
Với Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế vừa được thông qua quy định, nguyên tắc áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù.
Theo đó, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác hội nhập quốc tế; tạo dựng cục diện, môi trường thuận lợi cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế đất nước, phù hợp với quy định của Hiến pháp và các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
Góp phần bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc, thúc đẩy toàn diện quan hệ đối ngoại với các nước, đối tác quan trọng; không để bị động, bất ngờ về những vấn đề chiến lược.
Phát huy vai trò của người dân, doanh nghiệp với tư cách là trung tâm, chủ thể, động lực và lực lượng chủ công trong công tác hội nhập quốc tế.
Bảo đảm chế độ, chính sách đãi ngộ vượt trội đối với người làm công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế trực tiếp, thường xuyên và thực hiện một số nhiệm vụ, hoạt động về hội nhập quốc tế gắn với chức năng, nhiệm vụ, hoạt động, vị trí việc làm.
Áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù đúng đối tượng, đúng mục đích, công khai, minh bạch, hiệu quả, tiết kiệm; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ; ngăn chặn, xử lý nghiêm theo quy định mọi biểu hiện trục lợi trong công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế và trong thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù quy định tại Nghị quyết này…
Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế (Ảnh: Media Quốc hội).
Về tham gia tổ chức, diễn đàn hợp tác đa phương không thông qua ký kết điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế, Nghị quyết quy định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc tham gia tổ chức, diễn đàn hợp tác đa phương của Quốc hội không thông qua việc ký kết điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế trên cơ sở ý kiến đồng ý của cơ quan có thẩm quyền và đáp ứng các yêu cầu về quốc phòng, an ninh và tính hiệu quả; báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Về thí điểm lập văn phòng đại diện của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ở nước ngoài, nghị quyết cũng quy định, UBND cấp tỉnh được thí điểm thành lập văn phòng đại diện ở nước ngoài theo quy định của pháp luật quốc gia nơi đặt văn phòng đại diện. Ngân sách hoạt động của văn phòng đại diện được bảo đảm từ ngân sách địa phương.
Chính phủ quy định điều kiện, trình tự, thủ tục thành lập, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và cơ chế quản lý văn phòng đại diện của UBND cấp tỉnh ở nước ngoài.
