Chủ tịch Quốc hội: tách bạch chức năng quản lý, không can thiệp hành chính vào sản xuất, kinh doanh

Báo cáo tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nêu rõ, Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã cơ bản bảo đảm đúng mục đích, quan điểm xây dựng Luật, kế thừa và hoàn thiện nhiều quy định còn giá trị, đang thực hiện ổn định. Dự thảo Luật đã được rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa ý kiến của đại biểu Quốc hội.

Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật gồm có 9 chương 63 Điều, tăng 1 Chương so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8. Theo báo cáo của Chính phủ, dự thảo Luật chỉnh lý cắt giảm 7/24 (khoảng 30%) thủ tục hành chính, giảm chi phí, thời gian tuân thủ, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung họp. Ảnh: Quochoi.vn

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, một số vấn đề còn có ý kiến khác nhau cần xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cụ thể: về hạn chế trong hoạt động đầu tư của doanh nghiệp; về thẩm quyền quyết định nhân sự tại doanh nghiệp; về quyết định tiền lương; về lợi nhuận còn lại sau khi trích lập các quỹ; về các nội dung người đại diện phần vốn Nhà nước; về quyền, trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu; về bảo toàn và phát triển vốn...

Liên quan tới hạn chế trong hoạt động đầu tư của doanh nghiệp, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cần quy định cụ thể các trường hợp hạn chế doanh nghiệp Nhà nước đầu tư trong dự thảo Luật và đề nghị Chính phủ đề xuất bổ sung các ngành, nghề doanh nghiệp Nhà nước không được đầu tư, kinh doanh.

Về thẩm quyền quyết định nhân sự tại doanh nghiệp, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban đề nghị chỉnh lý, bổ sung một điều quy định có tính nguyên tắc trong dự thảo Luật về thẩm quyền quyết định nhân sự. Ngoài ra, về quyết định tiền lương, đề nghị không quy định Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty phải xin ý kiến cơ quan đại diện chủ sở hữu trước khi quyết định chính sách tiền lương đối với người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, kiểm soát viên...

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi báo cáo tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Hội nghị Trung ương 11 đã xác định doanh nghiệp Nhà nước giữ vai trò chủ đạo của nền kinh tế, kinh tế tư nhân là động lực, vì vậy việc sửa đổi luật lần này cần tập trung hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn. Chủ tịch Quốc hội đề nghị cập nhật Nghị quyết Trung ương 11 khóa XIII để sửa đổi luật, đảm bảo yêu cầu đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; tăng trưởng năm 2025 đạt 8%, đến năm 2030 tăng trưởng 2 con số.

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, thời gian qua, Đảng, Nhà nước rất quan tâm đến doanh nghiệp Nhà nước, phải điều chỉnh các quy định về quản lý đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, sắp xếp cơ cấu lại vốn, kiểm tra, giám sát, trong đó nhấn mạnh đến kiểm tra giám sát của cấp ủy Đảng, của Bộ Tài chính.

Dự thảo Luật quy định đối tượng áp dụng doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ từ 50-100% vốn Nhà nước, bao gồm doanh nghiệp thuộc tổ chức chính trị xã hội và xã hội nghề nghiệp, không bao gồm doanh nghiệp có vốn đầu tư khác do doanh nghiệp Nhà nước đầu tư để tăng tính tự chủ. Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội lưu ý cơ quan trình dự án luật làm rõ cơ chế quản lý đối với doanh nghiệp có dưới 50% vốn Nhà nước để tránh khoảng trống pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu, tách bạch chức năng quản lý Nhà nước, đại diện chủ sở hữu vốn, không can thiệp hành chính vào hoạt động sản xuất, kinh doanh; đồng thời, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trách nhiệm cho cơ quan đại diện chủ sở hữu và lãnh đạo doanh nghiệp. Cùng với đó, quy định tăng tỷ lệ trích lập Quỹ đầu tư phát triển từ lợi nhuận sau thuế để động viên doanh nghiệp phát triển, có chính sách tiền lương đảm bảo cạnh tranh, thu hút nhân lực chất lượng cao.

Về cổ phần hóa và thoái vốn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị quy định rõ trong luật để không thất thoát tài sản của Nhà nước. Doanh nghiệp có vốn Nhà nước cần có quy định về nguyên tắc để Nhà nước nắm trên 50% cổ phần, tăng tính chủ động của quỹ đầu tư phát triển; Đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát để doanh nghiệp nhà nước đủ mạnh, đóng vai trò chủ đạo của nền kinh tế…

Cũng tại phiên họp, một số ý kiến cho rằng, cần bổ sung nguyên tắc thẩm quyền quyết định nhân sự chủ chốt trong Dự thảo Luật. Bởi đây là vấn đề quan trọng liên quan đến quản lý vốn đầu tư vào doanh nghiệp; việc quyết định chủ trương đầu tư vốn vào doanh nghiệp không chỉ thuộc thẩm quyền của Chính phủ, mà trong một số trường hợp còn thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Vì vậy, việc quy định rõ thẩm quyền quyết định nhân sự chủ chốt nhằm đảm bảo thực hiện hiệu quả các quyết định chủ trương đầu tư vốn vào doanh nghiệp. Hơn nữa, đây cũng là quy định kế thừa luật hiện hành, nên cần tiếp tục làm rõ theo hướng quy định về nguyên tắc trong dự thảo Luật.

Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng lưu ý việc tiếp tục rà soát, kế thừa các quy định của Luật hiện hành trong phát huy hiệu quả việc sửa đổi từng điều khoản cụ thể; đánh giá kỹ tác động, không để xảy ra tình trạng sửa đổi nhưng lại tạo ra khó khăn, vướng mắc, bất cập mới hoặc gây thất thoát, lãng phí tiền, tài sản của Nhà nước. Đồng thời, đảm bảo các quy định của Luật giải quyết, tháo gỡ được các khó khăn, vướng mắc hiện nay; bao quát những vấn đề mới, đảm bảo yêu cầu phát triển kinh tế tư nhân trong mối quan hệ với đầu tư vốn của Nhà nước và các yêu cầu trong tình hình mới..

Nguyễn Vũ