Chủ tịch VSDC Nguyễn Sơn: Chuẩn bị từng bước cho cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm
Cơ quan quản lý và các tổ chức vận hành thị trường đang chuẩn bị từng bước để đưa vào vận hành công ty thực hiện cơ chế đối tác bù trừ trung tâm trực thuộc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC).
Nỗ lực chuẩn bị cho mục tiêu nâng hạng
Trả lời phỏng vấn bên lề tại Tọa đàm “Lực đẩy dòng vốn mới” do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức, ông Nguyễn Sơn - Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) cho biết cơ quan quản lý và các tổ chức vận hành thị trường đang chuẩn bị từng bước để đưa vào vận hành công ty thực hiện cơ chế đối tác bù trừ trung tâm trực thuộc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam. Cơ chế này cho phép nhà đầu tư không cần hoặc chỉ cần ký quỹ một phần nhỏ trước khi đặt lệnh giao dịch. Theo lộ trình triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm cho thị trường chứng khoán cơ sở vừa công bố chính thức vào trung tuần tháng 7/2025, mục tiêu chính thức triển khai CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở vào quý I/2027.
Cách đây hai tháng, hệ thống công nghệ KRX đã chính thức đi vào vận hành. Ngoài hỗ trợ xây dựng và vận hành cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP), về dài hạn, nền tảng công nghệ này cũng chuẩn bị cho các nghiệp vụ mới như giao dịch trong ngày, bán chứng khoán chờ về, thực hiện các cơ chế về bán khống. Cũng theo ông Sơn, khi các điều kiện khác cũng sẵn sàng, các nghiệp vụ mới có thể được triển khai. Đây là lộ trình cơ quan quản lý và tổ chức vận hành thị trường đang thực hiện, qua đó thu hút nhà đầu tư nước ngoài quan tâm thị trường trong nước.
“Cơ quan quản lý cùng các thành viên thị trường đã chuẩn bị tất cả các công việc cho mục tiêu nâng hạng. Theo đánh giá của chúng tôi, kỳ đánh giá tháng 9 của FTSE Russell là thời điểm Việt Nam có thể được nâng lên hạng thị trường mới nổi thứ cấp. Thông thường, với các chuẩn mực đầu tư ở nước ngoài, các quỹ đầu tư quốc tế phân bổ hạn ngạch nhất định theo mức độ rủi ro. Thị trường càng được xếp hạng cao, mức đầu tư càng lớn. Do vậy, việc nâng hạng sẽ mở ra cơ hội thu hút dòng vốn từ các định chế tài chính lớn trên thế giới”, ông Sơn cũng nhấn mạnh.
Bên cạnh yếu tố hạ tầng, về mặt pháp lý, Thông tư 68 là bước tháo gỡ ban đầu, cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài tạm thời không cần ký quỹ trước khi đặt lệnh. Cùng đó, cơ chế kiểm tra số dư giữa ngân hàng lưu ký nước ngoài và công ty chứng khoán trong nước khi đặt lệnh cho nhà đầu tư nước ngoài cũng đã được triển khai. UBCKNN phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để tạo điều kiện thông thoáng hơn trong việc cấp tài khoản tiền gián tiếp. Đồng thời, các bên cũng đã tháo gỡ điểm nghẽn, nhất là việc cấp mã số giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài bằng hình thức trực tuyến, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để tạo điều kiện thông thoáng hơn trong việc cấp tài khoản tiền gián tiếp.
Ông Nguyễn Sơn - Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC)
Ngoài nền tảng pháp lý và công nghệ, Chủ tịch HĐTV VSDC cũng cho biết Chính phủ, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán đã tổ chức nhiều hoạt động roadshow tại các thị trường lớn như Mỹ, Anh, Úc, Singapore trong 2-3 năm gần đây. Theo ông Sơn, đây là các dịp Việt Nam có thể chia sẻ về chính sách kinh tế vĩ mô, các cải cách mở cửa, tháo gỡ trong chính sách, nhất quán và đổi mới tổng thể chế chính trị, chính sách đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước, cơ chế chính sách phát triển khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt các Nghị quyết ứng dụng khoa học công nghệ, đề cao kinh tế tư nhân.
Việc truyền tải rõ thông điệp về quyết tâm cải cách thể chế và chính sách mở cửa. Việc ban hành các nghị quyết của Bộ Chính trị như Nghị quyết 68 khẳng định vai trò của kinh tế tư nhân và định hướng thành lập khu vực kinh tế như trung tâm tài chính quốc tế bằng các chính sách cụ thể giúp các nhà đầu tư quốc tế hiểu, tạo điều kiện để họ xây dựng lộ trình đầu tư vào Việt Nam.
Bài toán tăng cung "hàng hóa" tốt
Một trong những yếu tố then chốt nhà đầu tư quan tâm là việc xây dựng một nguồn “hàng hóa" đủ lớn và có chất lượng tốt. Theo ông Sơn, đây cũng chính là một trong những điểm nghẽn của thị trường hiện nay nhất là khi quy mô thị trường mở rộng và dòng vốn lớn tìm đến, nhà đầu tư thường có xu hướng tìm kiếm các cổ phiếu mới, có chất lượng.
Để từng bước tháo gỡ các nút thắt để tăng nguồn cung hàng hóa trên thị trường, ông Sơn cho rằng cần đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước mà Nhà nước không cần nắm giữ chi phối. Cùng đó, cần thực hiện lộ trình thoái vốn tại các doanh nghiệp nhà nước đang nắm giữ vốn để tạo ra nguồn cung hàng hóa mới, hấp dẫn hơn cho thị trường.
Một giải pháp nữa được ông Sơn nhấn mạnh là tạo điều kiện thuận lợi để các tập đoàn tư nhân phát triển bền vững và sớm tiếp cận thị trường chứng khoán nhằm huy động vốn. Qua đó, hình thành một kênh dẫn vốn lớn cho khu vực kinh tế tư nhân.
Với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), cũng nên cân nhắc xem xét theo hướng cho phép được chuyển đổi thành công ty cổ phần và niêm yết trên thị trường chứng khoán. Trước đây, đã thí điểm cho một số doanh nghiệp FDI lên sàn, nay cần hoàn thiện chính sách và tạo điều kiện để nhóm doanh nghiệp này niêm yết và huy động vốn.
Với quy mô vốn hóa thị trường dao động quanh ngưỡng gần 70% GDP, trong khi số lượng doanh nghiệp mới niêm yết gần đây lại khá khiêm tốn, khiến khả năng tạo ra "cầu” mới cho nhà đầu tư còn hạn chế. "Tất cả các giải pháp nói trên sẽ tạo ra cung hàng hóa tốt để nhà đầu tư họ có thể tham gia", ông Sơn cũng nhấn mạnh.
