Chữa lành trái tim cho 'chiến binh' Khmer 4,5 tháng tuổi

“Chiến binh nhỏ” với cân nặng chưa đầy 6 kg cùng ba mẹ vượt chặng đường hơn 200 cây số bằng xe máy đến Bệnh viện Tâm Anh TP.HCM, mang theo hy vọng chữa lành trái tim để trưởng thành và đi học như bạn bè cùng trang lứa.

“Chiến binh” chào đời với trái tim lỗi nhịp

Chị Chanh Sóc Thia - mẹ Chanh San Vi Sal - cho biết sau sinh hơn một tháng, bé không tăng cân. Bé thở nhanh, khò khè kéo dài, đổ mồ hôi đầu nhiều, bú chậm và ngắt quãng. Đưa bé đi khám hô hấp, bác sĩ nhận định bé bị tim bẩm sinh. Chị bất ngờ vì bé sinh khá bụ bẫm, cân nặng 3,4 kg và gia đình không ai mắc bệnh này.

Sau 5 năm mong con, cả gia đình vui mừng khi chị hạ sinh con trai đầu lòng. Nhưng niềm vui chưa trọn, gia đình phát hiện bé bệnh. Từ đó, vợ chồng chị bỏ hết công việc để đưa con lên TP.HCM chạy chữa. Mỗi lần đi khám, chở nhau trên xe máy, cả nhà đi từ 3h sáng, chạy liên tục đến TP.HCM lúc 9-10h để kịp khám và trở về trong ngày. Nhưng hơn hai tháng đi về, bé chưa được phẫu thuật.

Nhận thấy con ngày càng bú kém, sụt cân, chị Sóc Thia lo lắng, đưa bé đến Bệnh viện Tâm Anh TP.HCM. BS.CKI Phạm Thục Minh Thủy - khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm Tim mạch - cho biết bé Vi Sal có biểu hiện thở nhanh, vã mồ hôi, nhịp tim nhanh, bú kém, suy dinh dưỡng. Dù gần 4,5 tháng tuổi, bé chỉ nặng 5,7 kg.

Kết quả siêu âm tim cho thấy bé có lỗ thông liên thất lớn (8,5x10 mm) với buồng tim trái dãn, lưu lượng máu lên phổi tăng và áp lực động mạch phổi trung bình lên đến 41 mmHg (gấp 2-3 lần bình thường). Đồng thời, bé có tình trạng tăng sinh mô đường thoát thất phải (đường dẫn máu từ thất phải lên động mạch phổi) kèm lá van động mạch phổi dày và mở hạn chế, làm tăng thêm chênh áp qua van động mạch phổi. Tuy nhiên, hẹp phổi này không đủ bảo vệ phổi bé vì luồng thông liên thất quá lớn. Thêm vào đó, bé có bất thường bẩm sinh hiếm gặp của van hai lá (Hammock valve), với sự tăng sinh cột cơ và dây chằng van hai lá ngắn dẫn đến hạn chế hoạt động của lá van sau. Vòng van hai lá cũng bị dãn do buồng thất trái dãn (vì thông liên thất lớn), càng làm hở van hai lá.

“Bé cần phẫu thuật trước 6 tháng tuổi. Nếu qua ‘thời điểm vàng’, khả năng hồi phục kém hơn, thậm chí không thể can thiệp do tổn thương mạch máu phổi không hồi phục”, bác sĩ Thủy nói.

BS.CKI Phạm Thục Minh Thủy khám cho bé Vi Sal để đánh giá tình trạng sức khỏe trước khi mổ.

Cuộc hội chẩn toàn Trung tâm Tim mạch với sự tham gia của đội ngũ bác sĩ Tim bẩm sinh, Phẫu thuật Tim và Hồi sức Tim mạch diễn ra sau đó, để quyết định phương thức điều trị và chuẩn bị tốt nhất cho cuộc mổ. Bé Vi Sal nhanh chóng nhập viện để phẫu thuật.

Phẫu thuật “vá” lỗ thông trong tim

ThS.BS Nguyễn Minh Trí Viên - Cố vấn Phẫu thuật tim, Trung tâm Tim mạch - cùng ê kíp tiến hành vá lỗ thông liên thất, sửa lại đường máu lên phổi và sửa van hai lá cho bệnh nhi. Sau hơn 2 giờ, ca phẫu thuật kết thúc thành công. Kết quả siêu âm tim qua thực quản kiểm tra trước khi khâu vết mổ cho thấy lỗ thông liên thất được vá kín, không còn hẹp đường thoát thất phải, áp lực động mạch phổi giảm và tình trạng hở van hai lá cải thiện đáng kể.

ThS.BS Nguyễn Minh Trí Viên cùng ê-kíp bác sĩ chữa lành trái tim cho bé Vi Sal 4,5 tháng tuổi.

Bác sĩ Viên cho biết bé Vi Sal suy dinh dưỡng nặng, mang nhiều bất thường ở tim, nghiêm trọng nhất là tăng áp phổi và suy tim. Điều này đòi hỏi ê kíp phải chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị cho cuộc mổ như hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể, đội ngũ phẫu thuật viên, gây mê hồi sức dày dặn kinh nghiệm mổ tim nhi. Bé được gây mê kết hợp gây tê mặt phẳng cơ dựng sống (ESP) giảm đau sau mổ. Ca phẫu thuật diễn ra thuận lợi trong thời gian ngắn, giảm thời gian chạy hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể, giúp bệnh nhi cai máy thở sớm. Bé Vi Sal rời phòng hồi sức sau 3 ngày và khỏe mạnh xuất viện sau một tuần, tiếp tục theo dõi sức khỏe định kỳ bởi bác sĩ khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm Tim mạch.

“Vợ chồng tôi lấy nhau năm 2018, sảy thai hai lần. Bé Vi Sal là con đầu lòng. Ở quê, chúng tôi đi làm mướn. Từ lúc con bệnh, hai vợ chồng bỏ hết việc để đưa con lên TP.HCM chạy chữa. Nhờ các nhà hảo tâm, bé được phẫu thuật, khỏe mạnh về nhà. Chúng tôi cảm ơn bác sĩ Bệnh viện Tâm Anh và những bàn tay nhân ái đã hồi sinh trái tim con tôi”, chị Chanh Sóc Thia chia sẻ.

Bé Vi Sal 4,5 tháng tuổi khỏe mạnh sau 3 ngày mổ tim hở.

Theo bác sĩ Thủy, dấu hiệu bệnh tim bẩm sinh ở trẻ sơ sinh có thể là viêm hô hấp tái đi tái lại, khò khè, ăn hoặc bú kém, chậm lên cân... dễ nhầm lẫn với bệnh hô hấp, tiêu hóa khác. Khi con có biểu hiện như thở nhanh, thở khò khè, bú ít, bú ngắt quãng, cữ bú kéo dài, hay vã mồ hôi, tay chân lạnh, chậm tăng cân, xanh xao…; tím môi, đầu ngón tay - chân... ba mẹ cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa Tim mạch Nhi để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

Thu Hà - Minh Chi