Chúc tết Tân Sửu - 1961

Mừng năm mới, mừng xuân mới,

Mừng Việt Nam, mừng thế giới,

Ðường lên hạnh phúc rộng thênh thênh

Kế hoạch năm năm thêm phấn khởi.

Chúc miền Bắc hăng hái thi đua!

Chúc miền Nam đoàn kết tiến tới!

Chúc hòa bình thống nhất thành công!

Chúc chủ nghĩa xã hội thắng lợi!

Hồ Chí Minh

Vọng mãi niềm vui bất diệt

Ngày 14 tháng 2, đêm giao thừa, qua đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam, Hồ Chí Minh đọc lời chúc Tết đồng bào cả nước nhân dịp năm mới, trong đó có những câu hóm hỉnh mà sâu sắc: “Năm nay là năm Sửu, các cụ ta quen gọi là Tết con trâu. Trâu thì cày giỏi mà chọi cũng hăng. Toàn dân ta đoàn kết đấu tranh thì chúng ta nhất định xây dựng thành công một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”. Về thơ, trên báo Nhân dân số 2479, Người cũng có bài thơ mừng năm 1961. Toàn bộ bài thơ là khúc ca vui sướng với niềm tin tất thắng của cách mạng Việt Nam trên cả hai miền Nam, Bắc: Miền Bắc thi đua xây dựng hậu phương lớn, miền Nam vững chãi thành đồng, đưa sự nghiệp đánh Mỹ đi đến hoàn toàn thắng lợi.

Mở đầu bài thơ là lời chúc mừng năm mới hân hoan và vui sướng. Chỉ với hai câu mở đầu mà Bác đã dùng điệp từ “mừng” đến bốn lần dành cho bốn đối tượng: Năm mới, xuân mới, Việt Nam, thế giới. Bốn mà hóa ra một, xuân mới là đỉnh cao của năm mới, cách mạng Việt Nam cũng là một bộ phận của cách mạng thế giới mà thôi. Hóa ra xuân của đất trời và mùa xuân thắng lợi của con người đã hòa kết, gắn bó nhau không hề tách rời. Nó là bản hòa ca chung trong niềm phấn khởi tự hào được dâng cao qua tâm hồn của chủ thể trữ tình đang chúc tết: Hồ Chí Minh. Ðiều đặc biệt, hai câu thơ như điều tự nhiên thốt ra, ngẫu nhiên gieo vần trắc, nhờ thế mà hơi thơ cao lên, chất ngất, lồng lộng và tràn đầy khí thế cách mạng:

Mừng năm mới, mừng xuân mới,

Mừng Việt Nam, mừng thế giới,

Sau lời chúc mừng vui tươi và hào sảng, câu thơ thứ ba cất lên như một khái quát, một tổng kết rất giàu chất thơ: “Ðường lên hạnh phúc rộng thênh thênh”. Câu thơ mở ra một chân trời xán lạn, một chân trời tràn đầy mơ ước. Nói là mơ ước nhưng được Bác tổng kết từ thực tiễn suốt bao nhiêu năm xây dựng và phấn đấu của cả dân tộc dưới sự lãnh đạo của Ðảng. Ðặc biệt, sự kiện lịch sử như mốc son chói lọi trong năm 1960 vẫn còn đó, ngời sáng và dâng trào niềm tin trong Ðại hội lần thứ III của Ðảng khi cả nước đề ra nhiệm vụ cho cả hai miền Nam, Bắc; đồng thời thông qua kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961 - 1965). Vì thế, câu thơ thứ ba xuất hiện bất thần nhưng rất tự nhiên như một điều không thể nào kìm nén nổi. Nó là mục đích, là con đường phía trước, đồng thời cũng là niềm vui rạo rực của hiện tại đang chắp cánh vẫy gọi tương lai. Sau lời chúc mừng vui tươi, Bác cũng không quên đề ra những nhiệm vụ mới:

Chúc miền Bắc hăng hái thi đua!

Chúc miền Nam đoàn kết tiến tới!

Hai câu thơ vừa là lời chúc nhưng đồng thời cũng là lời tổng kết các nhiệm vụ trọng đại của đất nước trong năm 1960, đó là bước đầu xây dựng cơ sở vật chất cho miền Bắc làm nền tảng cho công cuộc giải phóng miền Nam thống nhất nước nhà. Riêng miền Nam, vào ngày 20/12/1960, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam ra đời làm cơ sở vững chắc cho phong trào toàn dân đứng lên đấu tranh và bảo vệ đất nước. Tất cả những sự kiện trên đã trở thành những bước ngoặt lớn được sự hỗ trợ của nhân dân tiến bộ thế giới, vì thế Bác cũng không quên chúc mừng:

Chúc hòa bình thống nhất thành công!

Chúc chủ nghĩa xã hội thắng lợi!

Bài thơ khép lại mà dư âm vọng mãi niềm vui bất diệt. Phong trào thi đua yêu nước trên cả hai miền ngày càng gặt hái nhiều thắng lợi mới, năm sau huy hoàng hơn năm trước. Ðó cũng chính là tiền đề lớn cho miền Bắc ngày càng phát triển về kinh tế xã hội, miền Nam sẵn sàng làm thành đồng cho Tổ quốc để nước nhà thống nhất như Người từng mong mỏi, đúng là “đường lên hạnh phúc rộng thênh thênh”. Bao năm trôi qua song bài thơ “Chúc tết Tân Sửu - 1961” của Bác Hồ vẫn gợi biết bao tình cảm tha thiết trong mỗi chúng ta.

Lê Thành văn