Chung sức tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi

Dự án tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi hoàn thành giai đoạn 1.

Ngã ba Cò Nòi thuộc xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn là một địa danh lịch sử, một mốc son chói lọi khắc ghi một thời kỳ lịch sử chiến đấu oanh liệt của lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Để tưởng nhớ, tri ân, tôn vinh công lao to lớn của các Anh hùng liệt sĩ và lực lượng TNXP hy sinh, tỉnh Sơn La đã xây dựng Đài tưởng niệm liệt sĩ TNXP tại Ngã ba Cò Nòi (Mai Sơn); ngày 7/5/2002, công trình được khánh thành và đưa vào sử dụng. Năm 2004, Di tích đã được xếp hạng cấp Quốc gia.

Năm 2020, Di tích lịch sử tiếp tục được trùng tu, tôn tạo, nâng cấp với tổng diện tích quy hoạch hơn 10 ha. Giai đoạn 1 của dự án đã hoàn thành các hạng mục công trình nhà tưởng niệm, bia ghi công và một số hạng mục khác, với tổng mức đầu tư gần 15 tỷ đồng; trong đó có 8,35 tỷ đồng vận động xã hội hóa của Công đoàn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Tỉnh đoàn Sơn La. Công trình đã trở thành điểm tham quan, tưởng niệm của đồng bào các dân tộc Tây Bắc nói chung, tỉnh Sơn La nói riêng để tưởng nhớ đến các Anh hùng liệt sỹ đã hy sinh tại ngã ba lịch sử này.

Cán bộ Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và tái định cư đo đạc, kiểm đếm diện tích đất bị thu hồi của người dân để có phương án đền bù.

Giai đoạn 2, Dự án tôn tạo và phát huy giá trị Khu di lịch lịch sử Ngã ba Cò Nòi với tổng kinh phí 61,3 tỷ đồng, gồm các hạng mục: Khu công viên chứng tích, khu quảng trường kết hợp bãi đỗ xe, hạ tầng kỹ thuật và san nền. Để dự án được triển khai thực hiện đảm bảo tiến độ, công tác giải phóng mặt bằng đang là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm của tỉnh, của huyện trong thời điểm này.

Bà Cầm Thị Khay, Phó Chủ tịch UBND huyện Mai Sơn, cho biết: Huyện đã chỉ đạo các đơn vị chức năng tiến hành rà soát, thống kê diện tích và số hộ dân bị thu hồi đất để có phương án đền bù thỏa đáng. Đồng thời chỉ đạo quy hoạch các điểm tái định cư cho các hộ có nhà ở phải di dời. Theo thống kê, có 57 hộ dân bị thu hồi đất với tổng diện tích 9,5 ha để xây dựng Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi.

Đến thời điểm này, UBND huyện Mai Sơn đã chỉ đạo đầu tư xây dựng 2 điểm tái định cư cho các hộ bị ảnh hưởng phải di chuyển nhà ở. Đối với công tác giải phóng mặt bằng, đã tổ chức các buổi tuyên truyền phổ biến triển khai kế hoạch; điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm được 9/57 hộ, diện tích 2,25 ha; hiện đang tiến hành công khai khối lượng để có cơ sở lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư; đang xây dựng phương án giá đất cụ thể đối với các vị trí đã thực hiện trích đo địa chính.

Tuy nhiên, quá trình giải phóng mặt bằng và tiến hành xây dựng khu di tích giai đoạn 2 gặp nhiều khó khăn do phần lớn các hộ đang sinh sống tại mặt đường quốc lộ 6 chưa nhất trí và tiếp tục kiến nghị bố trí tái định cư tại chỗ hoặc dọc trục quốc lộ 6 để thuận tiện sản xuất và kinh doanh dịch vụ. Bên cạnh đó, qua thu thập tài liệu, rà soát hồ sơ địa chính bản đồ đo năm 2001 với bản đồ giao đất lâm nghiệp không đồng nhất nhau nên rất khó khăn trong xác định các vị trí thửa đất. Quá trình sử dụng đất các hộ đã tự ý tách thửa, tặng cho, chuyển nhượng… hầu hết hiện trạng đã thay đổi so với thời điểm cấp giấy; thực địa không rõ ranh giới giữa các hộ với nhau nên rất khó xác định. Mặt khác, theo kết quả rà soát hồ sơ địa chính thì khu đất trên đã được cấp giấy năm 2001, mục đích đất sản xuất nông nghiệp và một phần được giao đất lâm nghiệp với mục đích là rừng phòng hộ, tuy nhiên thực tế, các hộ chủ yếu đang sử dụng làm nhà ở, nhà hàng, quán ăn, hàng kinh doanh và trồng cây lâu năm.

Cán bộ Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và tái định cư huyện Mai Sơn và xã Cò Nòi tuyên truyền, vận động nhân dân vùng bị ảnh hưởng của dự án.

Ông Nguyễn Anh Thu, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và tái định cư huyện, cho biết: Trước thực trạng nhiều hộ dân không thống nhất đồng ý với phương án đền bù, huyện Mai Sơn đang tiếp tục phối hợp với UBND xã Cò Nòi tổ chức tuyên truyền, vận động để nhân dân hiểu được giá trị to lớn, ý nghĩa lịch sử của di tích và nắm rõ về cơ chế chính sách của Nhà nước khi thực hiện thu hồi đất và bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Thực hiện xác minh, rà soát nguồn gốc đất đai, loại đất để có cơ sở triển khai các bước tiếp theo của công tác giải phóng mặt bằng. Đồng thời, giao hội đồng bồi thường hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ lập phương án bồi thường đối với diện tích đã đo đạc, kiểm đếm; phối hợp hoàn thiện phương án giá đất cụ thể trình UBND tỉnh phê duyệt và công khai tới các hộ dân theo quy định.

Việc trùng tu, tôn tạo, nâng cấp, đầu tư Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi đúng với tầm vóc và giá trị lịch sử là rất cần thiết và có ý nghĩa nhân văn sâu sắc được tỉnh, huyện đặc biệt quan tâm. Huyện Mai Sơn đang nỗ lực triển khai các giải pháp để sớm bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư. Để đảm bảo tiến độ trong công tác giải phóng mặt bằng, ngoài sự vào cuộc của các ngành chức năng thì người dân vùng dự án cũng cần chia sẻ đồng lòng, vì sự phát triển chung của địa phương.

Nguyễn Yến