Chung tay đảm bảo quyền được học tập của người dân nơi biên cương

Bà Cát Thị Bao và 2 con, cháu cùng đến lớp học XMC. Ảnh: Phương Liên

Trong hơn 2 tháng, cứ tối đến, nhiều người Khơ Mú ở bản Lách, xã Mường Chanh, huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa lại rủ nhau tới lớp học chữ do cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Quang Chiểu, BĐBP Thanh Hóa mở. Bản Lách là bản xa xôi, hẻo lánh nhất của tỉnh Thanh Hóa, cách trung tâm thành phố Thanh Hóa gần 300 km. Bản có 100% dân số là người Khơ Mú. Do điều kiện tự nhiên khó khăn, lại ở nơi vùng sâu, vùng xa nên theo Trưởng bản Trịnh Văn Xôm cho biết, trong bản có nhiều người mù chữ.

Bà Cát Thị Bao tâm sự, không biết chữ rất thiệt thòi trong giao tiếp, lại chẳng biết đọc sách báo mà xem hướng dẫn cách làm ăn nên kinh tế gia đình đã khó khăn lại càng khó khăn hơn. Vì thế, khi Đồn Biên phòng Quang Chiểu tổ chức lớp học xóa mù chữ (XMC), cả 3 mẹ con, bà cháu nhà bà Cát Thị Bao đã đăng ký theo học với tràn đầy quyết tâm “biết chữ để nuôi con gà, con bò nhanh lớn như người miền xuôi”.

Trong lớp học xóa mù chữ do các “thầy giáo mang quân hàm xanh” Đồn Biên phòng Quang Chiểu đứng lớp, người nhiều tuổi nhất đã hơn 50, người ít tuổi nhất mới lên 9. Để động viên bà con vượt qua nỗi ngại ngần của sự chênh lệch tuổi tác và chịu khó đi học, ngày nào, trưởng bản và phó bản dù đã biết đọc, biết viết, nhưng cũng lên lớp học tập cùng bà con. Nhờ sự tận tâm của các thầy giáo, sự nhiệt tình động viên của trưởng, phó bản, sự quyết tâm, nỗ lực của học viên, sau hơn 2 tháng, 24 người Khơ Mú ở Bản Lách đã biết đọc, biết viết.

Lớp học XMC do Đồn Biên phòng Quang Chiểu tổ chức chỉ là một trong số rất nhiều các lớp học đã được BĐBP mở trong hàng chục năm qua tại khu vực biên giới. Nước ta có đường biên giới trên đất liền dài khoảng 5.044,806 km, bờ biển 3.260 km; khu vực biên giới gồm 1.083 đơn vị hành chính cấp xã/233 đơn vị cấp huyện/44 tỉnh, thành phố; có 51 thành phần dân tộc, với dân số khoảng 2,4 triệu hộ/9,6 triệu khẩu (dân tộc thiểu số chiếm hơn 14%). Mặc dù được Đảng, Nhà nước và các địa phương quan tâm đầu tư nhiều mặt, song, khu vực biên giới vẫn là địa bàn khó khăn, chậm phát triển hơn so với các vùng, miền khác.

Trước thực trạng đó, từ năm 1992, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tư lệnh BĐBP đã ký Chương trình phối hợp thực hiện “Phổ cập giáo dục tiểu học (PCGD) và chống mù chữ” ở các xã vùng cao biên giới, hải đảo, với phương châm: Thực hiện tốt “PCGD tiểu học và chống mù chữ” là góp phần làm biến đổi và từng bước củng cố biên giới vững mạnh toàn diện. Đến năm 2011, hai bên tiếp tục ký kết phối hợp đẩy mạnh công tác chống mù chữ, củng cố kết quả PCGD tiểu học và phát triển trung tâm học tập cộng đồng khu vực biên giới, hải đảo giai đoạn 2011-2015, với mục tiêu giải quyết cơ bản tình trạng người mù chữ, tái mù chữ, học sinh bỏ học, thất học ở khu vực biên giới, hải đảo nhằm duy trì và củng cố kết quả chống mù chữ, PCGD tiểu học.

Chương trình phối hợp đã thu được những kết quả đáng khích lệ: Gần 70.000 người được XMC, hơn 80.000 em được PCGD tiểu học, gần 50.000 học sinh bỏ học được vận động trở lại trường, đặc biệt, đã xóa được trên 40 thôn, bản “trắng” về giáo dục, trong đó, có phần đóng góp của cán bộ, chiến sĩ BĐBP và các thầy, cô giáo đang làm nhiệm vụ trên các tuyến biên giới, biển đảo. Chương trình phối hợp đã góp phần nâng cao dân trí, cải thiện dân sinh, làm chuyển biến nếp nghĩ, nếp sống của đồng bào, để đồng bào thấy rõ nhu cầu học tập, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, củng cố niềm tin của đồng bào vùng biên giới, hải đảo với Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khích lệ các tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng và bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia.

Tiếp đà thành công, năm 2018, hai cơ quan tiếp tục ký Chương trình phối hợp về “Đẩy mạnh công tác xây dựng xã hội học tập” ở địa bàn biên giới, hải đảo giai đoạn 2018-2025. Bộ Tư lệnh BĐBP đã chỉ đạo các đơn vị chủ động, tích cực phối hợp với ngành Giáo dục địa phương mở các lớp học XMC, PCGD tiểu học; vận động các nguồn lực xây, sửa trường lớp, hỗ trợ các cháu sách giáo khoa, đồ dùng học tập; tuyên truyền, vận động các gia đình đưa trẻ trong độ tuổi đến trường; các em bỏ học quay trở lại trường...

Cán bộ BĐBP Gia Lai trực tiếp đứng lớp XMC cho nhân dân trên địa bàn biên giới. Ảnh: Phương Liên

Công tác XMC được tiến hành với nhiều hình thức, phương pháp đa dạng, phong phú, phù hợp với phong tục, tập quán và tình hình thực tế tại địa bàn, như: thành lập tổ, đội tuyên truyền văn hóa của BĐBP và xây dựng nhiều tiết mục văn nghệ sinh động, hấp dẫn, dựa vào nét văn hóa dân gian của từng vùng để nói về cái lợi, cái hại của việc biết đọc, biết viết; giao nhiệm vụ cho các tổ, đội công tác Biên phòng, đảng viên phụ trách hộ gia đình phối hợp chặt chẽ với các trường học phổ thông, các cấp hội Khuyến học, Đoàn thanh niên; thông qua các già làng, trưởng bản, cán bộ các ban, ngành, các chức sắc tôn giáo, người có uy tín trong các dòng họ... để vận động người dân đi học XMC.

BĐBP và các thầy, cô giáo đã đến từng hộ ở các thôn bản, buôn, ấp xa xôi, hẻo lánh để kiên trì vận động đồng bào thay đổi nếp nghĩ theo hướng: Lo làm phải đi đôi với lo học; học chữ, học nghề để làm tốt hơn, giỏi hơn; xóa bỏ các quan niệm lạc hậu như trọng nam khinh nữ, phụ nữ chỉ cần biết sinh con, dệt vải, đi nương, không cần biết chữ... Nhiều đơn vị BĐBP đã tổ chức "Bếp ăn tình thương" hỗ trợ con em đồng bào nhà ở xa để tiện cho việc học tập, cử cán bộ trực tiếp đưa, đón các cháu học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, tạo điều kiện để các cháu được đến trường...

Những việc làm ý nghĩa của BĐBP đã góp phần cùng với địa phương tạo điều kiện cho mọi người dân đều có cơ hội, bình đẳng trong học tập; đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực ở khu vực biên giới, biển đảo; góp phần phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc, khơi dậy tinh thần tự học, nhu cầu học tập suốt đời của đồng bào các dân tộc ở khu vực biên giới, biển, đảo; tạo chuyển biến cơ bản trong công tác XMC, chống tái mù chữ và xây dựng xã hội học tập. Họ luôn xứng đáng với danh hiệu “Những thầy giáo mang quân hàm xanh” nơi biên cương.

Phương Liên