Chuyển biến mạnh mẽ hoạt động khoa học công nghệ trong lĩnh vực GD-ĐT

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ và Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt chủ trì buổi làm việc.

Cùng tham dự có Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang và lãnh đạo các đơn vị của 2 Bộ.

Nâng cao vị thế giáo dục ĐH Việt Nam

Chương trình phối hợp công tác giữa Bộ GD&ĐT, Bộ Khoa học và Công nghệ giai đoạn 2017-2025 được triển khai tích cực, tạo chuyển biến tốt cho hoạt động khoa học-công nghệ, góp phần thực hiện các mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT và góp phần nâng cao thứ hạng, vị thế của các cơ sở giáo dục ĐH Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

Chia sẻ về kết quả này, ông Tạ Ngọc Đôn, Vụ trưởng Vụ Khoa học - Công nghệ và Môi trường (Bộ GD&ĐT) cho biết: Năm 2020 (tính đến 10/12), cả nước có 17.028 bài báo đăng tạp chí thuộc danh mục Scopus, trong đó toàn hệ thống giáo dục ĐH có 16.346 bài. Với công bố ISI năm 2020, các cơ sở giáo dục ĐH trực thuộc Bộ GD&ĐT có 3.627 bài (tăng 50,3% so với năm 2019). Tiềm lực cơ sở giáo dục ĐH trực thuộc Bộ GD&ĐT rất lớn, dư địa phát triển còn rất nhiều.

Về Chương trình Khoa học giáo dục cấp quốc gia giai đoạn 2016-2020 (thực hiện từ 2017), có 49 nhiệm vụ, trong đó 34 nhiệm vụ tập trung xây dựng chính sách đổi mới GD-ĐT. Tiêu biểu, đã xây dựng thành công 2 Nghị quyết của Ban Bí thư Trung ương Đảng; 2 Luật (Luật Giáo dục 2019, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ĐH); 1 Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; 19 Nghị định, Quyết định của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; 22 Thông tư và Quyết định của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT; và nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành khác.

Ông Tạ Ngọc Đôn báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện Chương trình phối hợp công tác giữa 2 Bộ.

Với kết quả thực hiện Chương trình trọng điểm quốc gia về Toán, chia sẻ của ông Tạ Ngọc Đôn, thứ hạng ngành Toán học Việt Nam đã tăng từ 53 (2010) lên 32 (2018). Công bố ISI ngành Toán đứng đầu ASEAN cả về số lượng và tỷ lệ trích dẫn. Kết quả thi HS giỏi toán quốc tế (IMO) của Việt Nam luôn trong top 10 thế giới; 5/20 giải Tạ Quang Bửu thuộc về Toán học. Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán đã trở thành nơi kết nối, tập hợp lực lượng toán học trong và ngoài nước cùng nghiên cứu, phát triển toán học Việt Nam...

Chương trình vật lý cũng đạt được kết quả quan trọng. Theo đó,ngành Vật lý đã tăng hạn từ 60 (năm 2014) lên 52 (năm 2017). 6/20 giải thưởng Tạ Quang Bửu đã trao thuộc về Vật lý. Công bố ISI/Scopus lĩnh vực Vật lý các đơn vị thuộc Bộ GD&ĐT đạt 1.785 bài (2017-2020), tăng trung bình 20%/năm. Đặc biệt năm 2020 số bài báo là 747 bài, tăng gần 100% so với năm 2019; trong đó trên 50% xếp hạng Q1, Q2. Bộ GD&ĐT tập trung đào tạo nhân lực vật lý và hiện 8 trường ĐH trọng điểm tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sỹ đạt trên 50%...

Giai đoạn vừa qua, Việt Nam đã có các cơ sở giáo dục ĐH lọt top các trường tốt nhất khu vực và thế giới. Theo đó, Thời báo Giáo dục đại học (Times Higher Education, THE) công bố Việt Nam có 3 cơ sở giáo dục ĐH được xếp hạng cùng 1.527 cơ sở giáo dục ĐH hàng đầu thế giới và hàng đầu châu Á. Tổ chức giáo dục QS công bố Việt Nam có 11 cơ sở giáo dục ĐH được xếp hạng cùng 634 cơ sở giáo dục ĐH tốt nhất châu Á…

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt mong muốn tăng cường hơn nữa công tác phối hợp giữa 2 Bộ.

Tập trung tháo gỡ nút thắt chính sách

Liên quan đến công tác phối hợp giữa 2 Bộ, tại buổi làm việc, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh quan điểm: trong năm 2021 và giai đoạn 5 năm tới cần tập trung vào việc rà soát các chính sách thuộc về chức năng, nhiệm vụ của 2 Bộ có liên quan đến phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Nhiệm vụ chính của 2 Bộ là quản lý nhà nước, xây dựng cơ chế chính sách; tháo gỡ nút thắt để các chủ thể là cơ sở giáo dục ĐH, viện nghiên cứu giải phóng các nguồn lực, phát huy được tính tự chủ cả về đào tạo và nghiên cứu khoa học.

Bộ trưởng đưa ra 5 nhóm vấn đề tập trung phối hợp, liên quan đến tiếp tục triển khai các chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia; tạo cơ chế đầu tư cho nhóm nghiên cứu mạnh theo cơ chế đặt hàng; phát triển hệ thống tạp chí khoa học trong các trường ĐH; triển khai Đề án 2395 về đào tạo, bồi dưỡng nhân lực khoa học và công nghệ ở trong nước và nước ngoài bằng ngân sách nhà nước và Đề án 89 về nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý các cơ sở giáo dục ĐH đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT giai đoạn 2019 - 2030; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh nhiệm vụ quản lý nhà nước, xây dựng cơ chế chính sách.

Thống nhất với 5 nội dung Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đề xuất, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt mong muốn Bộ GD&ĐT hỗ trợ Bộ Khoa học – Công nghệ trong nhiệm vụ xây dựng chiến lược Khoa học - Công nghệ giai đoạn 2021-2030; về chỉ số đổi mới sáng tạo; quan tâm xem xét hỗ trợ Học viện Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo được đào tạo sau đại học. Khẳng định Bộ GD&ĐT và Bộ Khoa học - Công nghệ là đối tác chiến lược, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt bày tỏ sẽ tăng cường phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa 2 Bộ, đặc biệt là giữa các đơn vị được phân công làm đầu mối, để việc triển khai chương trình phối hợp công tác hiệu quả hơn nữa.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo 2 Bộ và các đơn vị liên quan cùng rà soát, nhìn lại hoạt động phối hợp giữa 2 Bộ trong thời gian qua để tiếp tục phát huy kết quả đạt được, khắc phục tồn tại, hạn chế; đồng thời, bàn bạc, trao đổi, đề xuất những nội dung sẽ cùng triển khai trong thời gian tới.

Một số thông tin công bố ISIcủa cơ sở giáo dục ĐH trực thuộc Bộ GD&ĐT

33/43 đơn vị trực thuộc có công bố ISI.

Số lượng bài báo tăng: từ 1.376 bài (năm 2017) lên 1.718 bài (2018, tăng 25%), 2.412 bài (năm 2019, tăng 40%) và 3.627 bài (năm 2020, tăng hơn 50%).

Về chất lượng: Năm 2020 có tới 1.472/3.627 bài Q1 (40,58%), 1199 bài Q2/3.627 bài (33%); tổng số 70,58% là Q1 và Q2.

Năm 2019 có 8 trường công bố trên 100 bài, năm 2020 tăng lên 15 trường.