Chuyển biến rõ nét trong vận hành tài chính - ngân sách cấp xã

Quang cảnh hội nghị tại điểm cầu Bộ Tài chính.

Sau cuộc họp trực tuyến ngày 26/7, chiều 12/9, Bộ Tài chính tiếp tục tổ chức cuộc họp trực tuyến với các địa phương để phổ biến là giải đáp các vướng mắc liên quan đến lĩnh vực tài chính - ngân sách khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đối với cấp xã. Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi chủ trì cuộc họp.

Nhiều chuyển biến tích cực

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, tại hội nghị trực tuyến ngày 26/7, Bộ Tài chính cùng các địa phương đã trao đổi, giải quyết các vướng mắc khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đối với cấp xã. Sau hội nghị, công tác triển khai đã có chuyển biến rõ rệt, hầu hết các tỉnh, thành phố đều triển khai thuận lợi.

Bên cạnh đó, vẫn còn những địa bàn có những vướng mắc cũ hoặc vướng mắc mới phát sinh trong quá trình triển khai. Do đó, Bộ Tài chính tiếp tục tổ chức hội nghị trực tuyến để cùng địa phương nhận diện các vướng mắc, tìm nguyên nhân cho tình trạng có những địa phương vận hành thông suốt nhưng vẫn có những nơi chưa triển khai được.

Thông tin tại Hội nghị, ông Nguyễn Minh Tân - Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước cho hay, Bộ Tài chính đã chủ động phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương ban hành kịp thời các văn bản hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện các nội dung trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý. Bộ cũng đã tổ chức họp trực tuyến và cử 06 đoàn công tác trực tiếp đến các địa phương để giải đáp, hỗ trợ xử lý những khó khăn, vướng mắc phát sinh.

Bộ Tài chính cũng đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ các địa phương 7,7 nghìn tỷ đồng chi cho sắp xếp đơn vị hành chính, đảm bảo cơ sở vật chất cho các cơ quan, đơn vị sau sắp xếp; trên 42 nghìn tỷ đồng để chi trả chính sách, chế độ theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và Nghị định số 67/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định số 178/2024/NĐ-CP.

Từ hội nghị trực tuyến ngày 26/7 đến nay, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, các bộ và cơ quan trung ương, trong đó có Bộ Tài chính và sự chủ động của các địa phương, công tác triển khai đã đạt được một số kết quả tích cực. Nhiều địa phương đã khẩn trương bố trí, kiện toàn bộ máy tài chính - ngân sách cấp xã; thực hiện phân bố dự toán, đảm bảo các nhiệm vụ chi ngân sách không bị gián đoạn.

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi phát biểu tại Hội nghị.

Phần lớn các đơn vị dự toán cấp xã đã mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, qua đó đảm bảo kịp thời chi lương, phụ cấp và các khoản chi thường xuyên thiết yếu. Một số nơi chủ động phân cấp, ủy quyền rõ ràng trong quản lý ngân sách và tài sản công; đồng thời đã có kế hoạch bố trí, bổ sung nhân lực kế toán để đáp ứng yêu cầu vận hành bộ máy mới. Các Sở Tài chính, Kho bạc Nhà nước cùng với các cơ quan cấp xã đã có nhiều nỗ lực tháo gỡ khó khăn, đảm bảo hoạt động bước đầu của chính quyền cấp xã sau sắp xếp được thông suốt.

Chia sẻ về tiến độ mở tài khoản tại Kho bạc, ông Nguyễn Mạnh Cường - Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước thông tin, cơ quan này đã chỉ đạo các kho bạc khu vực phối hợp chặt chẽ với cấp xã trong công tác này. Nhờ đó, tiến độ mở tải khoản và chi lương có chuyển biến rõ rệt.

Theo ông Cường, thời điểm ngày 15/8, số đơn vị chưa mở tài khoản là 6.700, chiếm 12%, nhưng đến nay chỉ còn 256 đơn vị, chiếm 0,45%. Liên quan đến chi lương, nếu như thời điểm ngày 15/8 có 14.533 đơn vị chưa chi lương tháng 8, đến nay chỉ còn 372 đơn vị chưa chi, chiếm 0,71%.

"Kết quả này thể hiện sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Tài chính, Ủy ban nhân dân các tỉnh và đặc biệt là sự vào cuộc của các Sở Tài chính và cấp ủy, chính quyền cấp xã", ông Cường nhấn mạnh và khẳng định Kho bạc Nhà nước yêu cầu các kho bạc địa phương tiếp tục phối hợp cùng cấp xã hướng dẫn ngay trong những ngày tới để 256 đơn vị còn lại mở tài khoản.

Liên quan đến lĩnh vực kế toán, ông Bùi Hữu Phú - Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán cho biết, khi thực hiện sắp xếp bộ máy và chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Tài chính đã kịp thời ban hành 4 thông tư và 6 văn bản hướng dẫn. Riêng về tổ chức bộ máy kế toán và bố trí kế toán trưởng, phụ trách kế toán, Bộ đã có 2 văn bản hướng dẫn cụ thể.

Sau hội nghị ngày 26/7, để tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho địa phương, Bộ Tài chính đã có văn bản hướng dẫn theo hướng giải quyết công việc trong thời gian trước mắt. Theo đó, trường hợp không tìm được người theo quy định, thủ trưởng được tạm thời phân công thủ trưởng các đơn vị kế toán quyết định tạm thời phân công 1 người trong đơn vị đăng ký chữ ký thứ 2 với Kho bạc Nhà nước để giao dịch thanh toán, đảm bảo không vi phạm về quy định những người không được làm kế toán.

Hội nghị được tổ chức trực tuyến với sự tham gia của các địa phương.

Trong lĩnh vực tài sản công, ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản cho hay, Bộ Tài chính đã trình cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ các văn bản pháp luật cũng như văn bản hướng dẫn, đôn đốc. Qua rà soát cho thấy, một trong những khó khăn nhất của địa phương là cán bộ thực hiện quản lý tài sản công có thay đổi nhiều. Hiện nay, hơn 2.000 xã chưa có cán bộ có kinh nghiệm về quản lý tài sản công.

Do vậy, Cục đã tập trung tập huấn cho các địa phương, đã tổ chức 16 lớp tập huấn cho 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đến tận cấp xã với hơn 10.000 lượt cán bộ của cả cấp tỉnh và cấp xã tham gia. Sau tập huấn, tài liệu, bài giảng và các câu hỏi, giải đáp đã được Cục đưa lên Youtube để cán bộ tại các địa phương thuận tiện khai thác, tham khảo.

Quan trọng là phối hợp giải quyết vướng mắc

Trao đổi tại cuộc họp, đại điện các địa phương đều đánh giá, hiện nay các văn bản pháp luật, hướng dẫn của Bộ Tài chính đã đầy đủ, chỉ còn vướng mắc kỹ thuật trong quá trình triển khai. Các địa phương đều cam kết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan triển khai ngay trong những ngày tới. Đặc biệt là việc mở tài khoản, bố trí nhân sự về tài chính, kế toán, giải quyết các vấn đề chính sách thu nhập cho cán bộ, công chức...

Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi bày tỏ vui mừng trước những kết quả tích cực hiện nay so với cuộc họp ngày 26/7 trước đó. Theo Thứ trưởng, những vướng mắc tưởng chừng rất là ảnh hưởng đến triển khai mô hình mới như: kinh phí, tài chính, ngân sách cho hoạt động của chính quyền... đã được cơ bản được giải quyết. Không có phản ánh nào về vướng mắc trong quy định pháp luật về tài chính.

Đối với những vướng mắc mang tính kỹ thuật, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi giao Vụ Ngân sách nhà nước và Kho bạc Nhà nước phối hợp với địa phương giải quyết. Những vấn đề liên quán đăng ký kinh doanh, Bộ Tài chính đã nêu rõ các quy định pháp luật, Thứ trưởng đề nghị Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể làm đầu mối tổ chức tập huấn cho tất cả các địa phương, xã phường về lĩnh vực này trong tuần tới.

Những nghiệp vụ khác như kho bạc, tài sản công..., nếu địa phương cần, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tập huấn. Nhấn mạnh vấn đề quản lý tài sản công rất quan trọng, Thứ trưởng lưu ý, nếu việc quản lý lơ là, không có giải pháp cụ thể sẽ gây thất thoát, lãng phí tài sản. Do đó, Thứ trưởng đề nghị lãnh đạo các sở tài chính phân công cụ thể cán bộ có trách nhiệm rõ ràng trong tham mưu lãnh đạo Tỉnh về sắp xếp, xử lý, quản lý tài sản công hiệu quả nhất theo đúng tinh thần chỉ đạo và văn hướng dẫn, không để thất thoát, lãng phí.

Cho rằng khi vận hành mô hình mới, các vướng mắc phát sinh là tất yếu, Thứ trưởng nhấn mạnh điều quan trọng là Bộ Tài chính và các địa phương cùng nhau có cơ chế giải quyết vướng mắc phát sinh một cách hiệu quả. Từ đó, đưa bộ máy vận hành ổn định, nhanh chóng, thực sự là mô hình hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả như mục tiêu của Đảng, Nhà nước đề ra. Thứ trưởng tin tưởng, cuộc họp hôm nay sẽ đem lại nhiều kết quả hơn nữa so với cuộc họp trước đó, không còn nhiều vướng mắc trong triển khai thời gian tới.

Trần Huyền